شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری هوشمند در منطقه آزاد ارس
محورهای موضوعی : مربوط به گردشگریایرج تیموری 1 , رحیم حیدری چیانه 2 , یاسر قلی زاده 3
1 - استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 - دانشيار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
3 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری پردیس ارس، تبریز، ایران.
کلید واژه: گردشگری هوشمند, مدلسازی ساختاری- تفسیری (ISM), تحلیل میک¬مک (MICMAC), منطقه آزاد ارس.,
چکیده مقاله :
گردشگري هوشمند یک اصطلاح جدید کاربردي است که بیانگر وابستگی روز افزون مقاصد گردشگري به اشکال جدید فناوري اطلاعات و ارتباطات است. با توجه به اهمیت موضوع، این مطالعه درصدد شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری هوشمند در منطقه آزاد است. پژوهش حاضر از ماهیت، توصیفی- اکتشافی بوده و جامعه آماری تحقیق را کارشناسان آشنا به موضوع توسعه گردشگری هوشمند و منطقه آزاد ارس تشکیل میدهند که به روش گلوله برفی، تعداد10 نفر از آنها به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. همچنین برای تجزیه و تحلیل دادهها از مدلسازی ساختاری- تفسیری (ISM) و تحلیل MICMAC استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که از بین 33 عامل شناسایی شده اولیه و نهایتاً 22 عامل نهایی؛ شش عامل بودجه، پتانسیل گردشگری منطقه، نیازسنجی گردشگران، زیرساختهای دولت الکترونیک، سیاست‌گذاری و برنامهریزی، کلیدیترین عوامل توسعه گردشگری هوشمند در منطقه آزاد ارس هستند.
Smart tourism is a newly emerging concept that highlights the growing reliance of tourism destinations on advanced information and communication technologies. Given the importance of this topic, this study aims to identify the factors influencing the development of smart tourism in the Azad region. The research adopts a descriptive-exploratory approach, with the statistical population comprising experts familiar with the development of smart tourism and the Aras Free Zone. Using the snowball sampling method, 10 experts were selected as the research sample. Structural-Interpretive Modeling (ISM) and MICMAC analysis were employed to analyze the data. The findings revealed that out of 33 initially identified factors, 22 were finalized as the key contributors to smart tourism development. Among these, six critical factors were identified: budget allocation, regional tourism potential, tourist needs assessment, e-government infrastructure, policymaking, and planning. These factors were deemed most influential in driving the development of smart tourism in the Aras Free Zone.
1. اجزاء شكوهی، م، شاکرمی،ن و منصورزاده، ع. 1397. برنامهریزی راهبردی گردشگری کردستان بر پایه هویت رقابت¬پذیری منطقه¬ای با استفاده از تكنیکMeta-SWOT، فصلنامه مطالعات شهری، 26: 30-17.
2. اصغری زمانی، ا؛ رشید بیگی، ا؛ بابائی، ج و گندم گون، م، 1393. بررسی سازوکارهای گردشگری الکترونیکی در ایران، همایش ملی گردشگری، سرمایه¬های ملی و چشم¬انداز آینده، اصفهان، پژوهشکده علوم جغرافیایی.
3. بلوچ، م و برفروشان، ش.1397. بررسی کارکردهای هوشمند سازی مقاصد گردشگری در توسعه گردشگری الکترونیکيی، چهارمین کنفرانس ملی پژوهش¬های کاربردی در علوم مدیریت، اقتصاد و حسابداری ایران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
4. تقوی فرد، م و اسدیان اردکانی،ف.1396. ارائه مدل توسعه گردشگری الکترونیکی با رویکرد مدلسازی ساختاری -تفسیری، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، 11(33):39-19.
5. خاتمی،ر و هاشمی پور موسوی، م.1397. ارزیابی راه¬حل¬های استراتژیک برنامه¬ریزی حمل¬ونقل شهری برای ارتقاء گردشگری هوشمند نمونه موردی شهر مشهد، کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز، دانشگاه تبريز دانشگاه شهید مدنی آذربایجان دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تبریز.
6. خیرگو، م و شکری، ز. 1390. توسعة فرایند سیاست گذاری با استفاده از راهبرد آینده ¬نگاری، فصلنامه پژوهشی مدیریت نظامی، 11(42): 102-71.
7. زنگوئی، ف؛ محمدوندی¬آذر، ز و صالحی، ج. 1399. شناسایی مؤلفه¬های هوشمندسازی صنعت گردشگری در ایران، مدیریت کسب وکار هوشمند، 8(32): 239-272.
8. سلطانی، ف و کبیر کوهی، ن. 1393. ارائه یک سیستم هوشمند راهنمای گردشگران جهت یافتن مناسب¬ترین مقصد مسافرت، دومین همایش ملی گردشگری و طبیعت¬گردی ایران¬زمین، همدان، شرکت هم¬اندیشان محیط¬زیست فردا.
9. صالحی کجور، ع؛ رضوی، م؛ امیرنژاد، س؛ محمدی، ن و تقی¬پوران، م. 1399. واكاوي عوامل مؤثر بر گردشگري هوشمند در صنعت ورزش مبتني برتکنیک فراتركیب، برنامه¬ریزی و توسعه گردشگری، 9(3): 101-119.
10. عبدالصالحی، ب و نوبخت رمضانی، ز. 1396. بررسی نقش فنآوری اطلاعات در توسعه گردشگری ورزشی استان قزوین، سومین همایش ملی علوم ورزشی و تربیت¬بدنی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین
11. فرجی، ا، نعمت پور، م، عشریه، ا.1396. تحلیل سیستمی اثرات مثبت و منفی توسعه گردشگری ایران با رویکرد آینده¬پژوهی، دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، 5(9):189-151.
12. فرهادی یونکی، م و عنابستانی، ع. 1397. شناسایی متغیرهای کلیدی در شکل‌گیری برند مقصد گردشگری مبتنی بر روش آینده¬پژوهی (مطالعه موردی: روستای هدف گردشگری سوادجان استان چهارمحال و بختیاری)، دومین کنفرانس بین¬المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
13. فصیح فر، ز و حکم¬آبادی، ح. 1395. طراحی یک سیستم خبره مبتنی بر دانش فازی، به عنوان دستیار هوشمند راهنمای گردشگری در ایران، اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پاک، همدان، شرکت سپیدار طبیعت الوند.
14. قاسمزاده، م. 1397. مؤلفه¬های مؤثر در هوشمند سازی محور گردشگری تبریز واکاوی چگونگی پایداری و عوامل کليدی در بعد معماری و شهرسازی، کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز، دانشگاه تبريز دانشگاه شهید مدنی آذربایجان دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تبریز.
15. کوکبی، ل و برمایه ور، ب. 1398. هم¬آفرینی فضای گردشگری هوشمند از طریق تعليملات دیجیتيالی: ارائه مدل مفهومی سایبر پارک. نشریه گردشگری شهری. 7(1): 51-67.
16. نادعلی، س و سفیدچیان، س. 1397. توان سنجی گردشگري هوشمند با تأکید بر ضرورت‌ها و الزامات زیر ساختی (مطالعه موردي کلان شهر مشهد)، فصلنامه فضاي گردشگري، 7(28):125-139.
17. نژادکیخا، ح و نخعی مقدم، ف. 1395. تيأثیر فناوری¬های هوشمند بر گردشيگری سنتی، سومین سمپوزیوم بین¬المللی علوم مدیریت با محوریت توسعه پایدار، تهران، موسسه آموزشی عالی مهر اروند و مرکز راهکارهای دسيتیابی به توسعه پایدار.
18. نصر، ط. 1395. شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر گردشگری در کلانشهر شیراز با رویکرد آینده‌پژوهی، فصلنامه پژوهش و برنامه¬ریزی شهری، 10(37): 66-55.
19. Arenas, A. E. Goh, J. M. Uruena, A. (2019). How does IT affect design centricity approaches: Evidence from Spain’s smart tourism Ecosystem International Journal of Information Management, 45:149-162.
20. Baggio, R. Cooper, C. (2010). Knowledge transfer in a tourism destination: the effect of a network structure. The Service Industries Journal, 30(8): 1–15.
21. Boes, K. Buhalis, D. Inversini, A. (2015). Conceptualising smart tourism destination dimensions in: I. Tussyadiah, & A. Inversini (Eds.), Information and communication technologies in tourism 2015, 391–403.
22. Buhalis D. Law R. (2014). Progress in information technology and tourism management: 20 years on and 10 years after the Internet –The state of e- Tourism research. Tourism Management, (29)1: 609-623.
23. Buhalis, D., & Amaranggana, A. (2015). Smart tourism destinations enhancing tourism experience through personalisation of services. In Information and communication technologies in tourism 2015, 377-389.
24. Cao Q. Schniederjans M.J. (2016). Agent-mediate architecture for reputationbased electronic tourism systems: A neural network approach. Information & Management, 43(1): 598-606.
25. Carlsson, C. J. Carlsson, K. Hyvönen, J. Puhakainen, P. Walden, M. (2016). Adoption of Mobile Devices/Services: Searching for Answers with the UTAUT, Proceedings of the 39th Annual Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS'06), Track, 6: 1-10.
26. Del Chiappa, G. Baggio, R. (2015). Knowledge transfer in smart tourism destinations: analyzing the effects of a network structure. Journal of Destination Marketing & Management, 4(3): 145-150.
27. Del Chiappa, G., & Baggio, R. (2015). Knowledge transfer in smart tourism destinations: Analyzing the effects of a network structure. Journal of Destination Marketing & Management, 4(3): 145-150.
28. Fu, Y. Zheng, X. (2013). China smart tourism development status and countermeasures. Development Research, 4: 62-65.
29. Gajdošík, T. (2018). Smart Tourism: Concepts and Insights from Central Europe. Czech Journal of Tourism, 7(1): 25-44.
30. Gretzel, U., Sigala, M., Xiang, Z., & Koo, C. (2015). Smart tourism: foundations and developments. Electronic Markets, 25(3): 179-188.
31. Jin, W. (2012). Smart tourism and the construction of tourism public service system. Tourism Tribune, 27(2): 5-6.
32. Klichowski, Michal et al. (2015) CyberParks as a New Context for Smart Education: heoretical Background, American Journal of Educational Research, 3(12): 1-10.
33. Lombardi, P. Giordano, S. Farouh, H. Yousef, W. (2012). Modelling the smart city performance. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 25(2): 137–149.
34. Nam, T. Pardo, T. A. (2011). Conceptualizing smart cities with dimensions of Technology, people, and institutions. In Proceedings of the 12th Annual International Digital Government Research Conference: Digital Government Innovation in Challen- ging Times. 282–291.
35. Roig, E. Clavé, S. (2015). Tourism analytics with massive user-generated content: A case study of Barcelona. Journal of Destination Marketing & Management 4: 62–172.
36. Savić, J. Pavlović, G. (2018). Analysis of factors of smart tourism development in Serbia Hotel and Tourism Management, 6(1): 81-91.
37. Stamboulis, Y. Skayannis, P. (2015). Innovation strategy and technology for experience-based tourism. Tourism Management, 24(1): 35-43.
38. Tan, E. M. Foo, S. Goh. D. Theng, Y. L. (2017). An analysis of services for the mobile tourist, Proc. The International Conference on Mobile Technology, Applications and Systems, Singapore, 10-12.
39. Wang, D. Li, X. Li, Y. (2013). China’s smart tourism destination initiative: A taste of the service-dominant logic. Journal of Destination Marketing and Management, 2(2): 59–61.
40. Xiang, Z. Fesenmaier, D. R. (2017). Big Data Analytics, Tourism Design and Smart Tourism. In Z. Xiang & D. R. Fesenmaier (Eds.), Analytics in Smart Tourism Design, Concepts and Methods (pp. 299–307). Cham: Springer International Publishing Switzerland.
41. Zhang, L. Li, N. Liu, M. (2012). On the Basic Concept of Smarter Tourism and Its Theoretical System. Tourism Tribune, 27(5): 66–73.
