ارزیابی موفقیت طرح ترافیک اصفهان به‌عنوان یکی از سیاستهای (TDM) برای دستیابی به توسعة پایدار شهری
محورهای موضوعی : جامعه شناسی، علوم اجتماعی و اقتصاد
محمد رضا مسائلی
1
(کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی شهری، موسسه آموزش عالی دانش‌پژوهان پیشرو، اصفهان، ایران)
همایون نورائی
2
(دانشیار برنامه‌ریزی شهری‌ومنطقه‌ای، دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران)
کلید واژه: توسعه پایدار, مدیریت تقاضای سفر, طرح ترافیک اصفهان, حمل‌ونقل پایدار,
چکیده مقاله :
افزایش جمعیت شهری منجر به رشد چشمگیر حمل‌ونقل شده و بدین ترتیب، مسائل و چالش‌های فراوان در کلان‌شهر‌ها ظهور کردند. برای حل این مسائل، رویکرد مدیریت تقاضای سفر مطرح شده‌است. هدف این رویکرد، کاهش اثرات منفی استفاده از خودرو، از جمله ازدحام ترافیک، کاهش ایمنی، افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی، کاهش زیست‌پذیری و کیفیت شهرها است؛ بنابراین روشن است که اجرای سیاستهای این رویکرد به تحقق اهداف توسعة پایدار شهری کمک می‌کند؛ با این‌حال، درصورتی‌که اصول اجرایی به درستی رعایت نشوند؛ نه‌تنها نتایج مطلوب حاصل نمی‌شود؛ بلکه مشکلات جدیدی نیز به‌وجود می‌آید. کلان‌شهر اصفهان نیز از این قائده مستثنی نیست. این درحالی است که بیش از یک دهه از اجرای طرح ترافیکی در شهر اصفهان، که یکی از سیاستهای رویکرد مدیریت تقاضای سفر است، می‌گذرد. این پژوهش به‌دنبال پاسخ‌دادن به این سوال است که اجرای طرح ترافیک اصفهان، چه میزان در دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری موفق بوده‌است؟ بنابراین ابتدا مولفه‌ها و سنجه‌ها شناسایی‌شده و سپس وضعیت طرح ترافیک شهر اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور با بهره‌گیری از روش AHP میزان اهمیت سنجه‌ها مشخص شد و با استفاده تحلیل‌های مکانی GIS به ارزیابی و تحلیل پرداخته شده‌است. روش مطالعه کتابخانه‌ای، مشاهدة میدانی و توزیع پرسش‌نامه، جهت گردآوری داده‌ها و از آزمون T تک نمونه‌ای برای سنجش آماری استفاده شد؛ در انتها، نتایج نشان داد، طرح ترافیک شهر اصفهان به موفقیت کافی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری نرسیده‌است.
The increase in urban population has led to the significant growth of transportation and thus, many issues and challenges have emerged in metropolises. To solve these issues, the travel demand management approach has been proposed. The aim of this approach is to reduce the negative effects of using cars, including traffic congestion, reducing safety, increasing environmental pollution, reducing the livability and quality of cities, so it is clear that the implementation of policies of this approach helps to achieve the goals of sustainable urban development. However, if the implementation principles are not followed properly, not only the desired results will not be achieved, but also new problems will arise. The metropolis of Isfahan is not exempted from this rule. Meanwhile, more than a decade has passed since the implementation of the traffic plan in the city of Isfahan, which is one of the policies of the travel demand management approach. This research seeks to answer the question of how successful the implementation of Isfahan's traffic plan has been in achieving the goals of sustainable urban development. Therefore, first the components and parameters were identified and then the status of Isfahan city traffic plan was evaluated. For this purpose, using the AHP method, the importance of the parameters was determined, and it was evaluated and analyzed using GIS spatial analysis. The method of library study, field observation and questionnaire distribution was used to collect data and single sample T-test was used for statistical evaluation. In the end, the results showed that the traffic plan of Isfahan city has not achieved enough success to achieve the goals of sustainable urban development.
اذانی، مهری، مختاری ملک‌آبادی،رضا و مولایی، شهره (1392)، «بررسی شاخص های توسعة پایدار محله‌ای منطقه 13 اصفهان»، مجلة علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، سال سوم، شماره دوم، (پیاپی 9)، تابستان 1392 ص 119 – 142
پورباقری , علیرضا , مسعود تقوایی و واچیک هایرپطیان. (1402). “تحلیلی بر عوامل موثر در توسعة شهر خلاق (نمونه‌موردی: شهر شیراز).” فصلنامة فضای جغرافیایی سال بیستم شماره 83, پاییز: ص 1-23.
تبریزی , نازنین , و ملیکا جعفرپیشه. (1401) . “رویکرد بیوفیلیک در گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان).” فصلنامة علمی‌پژوهشی برنامه‌ریزی و توسعة گردشگری دوره 11, تابستان: ص 123-147.
تقی پور, علی‌اکبر , سیده‌مهتا شاهمیری , و پارسا احمدی دهرشید. (1402) . “ارزیابی شاخص‌های ذهنی شهر سالم از دیدگاه شهروندان (مطالعه موردی: شهر شهریار).” فصلنامة توسعة پایدار شهری، سال چهارم، شماره ،12, پاییز: ص 87-107.
سادات‌احمدی, عرفانه, آذین‌تقی‌پور , نجمه‌دشتکی, و پگاه درویش‌زاده. (1402). “رتبه‌بندی تأثیر کسب‌وکارهای خانگی بر شاخص‌ها و مؤلفه‌های بین‌المللی بُعد اجتماعی توسعه پایدار شهری.” مجلة علمی گفتمان طراحی شهری (مجلة علمی گفتمان طراحی شهری) ص 72-85.
زیاری , کرامت‌اله, احمدپور‌احمد, رحمت‌الله‌فرهودی , سعید زنگنة شهرکی , و مهسان‌سپیدرود. (1402). “بررسی نقش عناصر فضایی شهری بر قابلیت پیاده مداری حد فاصل محور میدان تجریش-قدس.” فصلنامة پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری ص. 30-48.
عسگری, علی, معینی, سیدمهدی., و گلی، علی (1390, پاییز و زمستان). بررسی ایجاد محدودة پیشنهادی طرح ترافیک شیراز از منظر ساکنین شهر. مدیریت شهری, ص 165-178.
علمی, سید محمدعلی , علی‌شمس‌الدینی, و صباجهانگیر. (1402). “تببین عوامل مؤثر بر شهر هوشمند با تاکید بر اجتماع دانشی.” دانش شهرسازی دوره 7 شماره 4, ص 71-95
فاضلی, محمد., بهرامی, اردشیر., محمدی, عذرا., شفیعی خورشیدی, فاطمه و کمره‌ای، مریم (1391, شماره 29 بهار و تابستان). ارزیابی پیامدهای اجتماعی پروژه تونل توحید در شهر تهران. دو فصلنامة مدیریت شهری, ص 287-304
کریمی, عبدالرضا., مهردادی, ناصر., هاشمیان, سید جمال‌الدین., نبی بید هندی, غلامرضا., و توکلی مقدم، رضا (1389, شماره 4). انتخاب فرایند بهینة تصفیة فاضلاب با استفاده از روش AHP. آب و فاضلاب, ص 1-12
محمدپور, صابر, صرافی, مظفر., و توکلی‌نیا، جمیله (1395). تحلیلی بر مدیریت تقاضای سفر در راستای حمل‌ونقل پایدار شهری (موردپژوهی: کلان‌شهر تهران). فصلنامة برنامه‌ریزی منطقه‌ای, ص 103-116
مهدویان, وحید, و فریاد پرهیز. (1402) . “تدوین الگوی شهر بیوفیلیک در شهر اصفهان.” پژوهش‌های جغرافیای انسانی ص 1-18.
نادران, علی و چوپانی، عبدالاحد (1390). مدیریت حمل‌ونقل شهری. تهران: انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور.
ماشین‌چی‌عباسی, پریناز و عربی، مهدی (1396, شماره 52 پاییز). مدل‌سازی انتخاب وسیلة سفر افراد برای ورود به محدوده طرح ترافیک کلان‌شهر تهران. مدیریت شهری, ص 65-80
ندیمی, حمید، (1389). نگاهی به ارزیابی طرحهای معماری. صفه, ص 9-20.
یراقی فرد, مهدی , سمانه جلیلی‌صدر‌آباد, و محمد رضا مسائلی. (1401) . “امکان‌سنجی توسعة منطقه با تأکید بر رويکرد(TOD) (نمونة مطالعاتی: منطقه 3 شهرداری شهر اصفهان).” اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، دوره جدید، سال بیست و نهم، شمارة ،2 پیاپی ،24, پاییز و زمستان: ص154-175.
Alturif, G., & Saleh, W. (2023). Travel Demand Management in an Auto Dominated City: Can Travel Behaviour Be Nudged in the Kingdom of Saudi Arabia. Sustainability 15, 8942., pp. 2-19.
Huan, N., Hess, S., & Yao, E. (2022). Understanding the effects of travel demand management on metro commuters’ behavioural loyalty: a hybrid choice modelling approach.. pp. . Transportation , 49 (2), pp. 343-372.
Logan, K. G., Nelson, J. D., Osbeck, C., Chapman, J. D., & Hastings, A. (2020). The Application of Travel Demand Management Initiatives within a University Setting. Case Studies on Transport Policy, 1426-1439.
Mostafa Rasoolimanesh, S., Ramakrishna, S., Michael Hall, C., Esfandiar , K., & Seyfi, S. (2020). A systematic scoping review of sustainable tourism indicators in relation to the sustainable development goals. Sustainable Tourism.
NACTO. (2016). Global Street Design Guide. Los Angeles.
WINTERS, P. L. (.N.D). Transportation Demand Management. Committee on Transportation Demand Management.
Vrscaj, B., Poggio, L., & Marsan, F. A. (2008). A method for soil environmental quality evaluation for management and planning in urban areas. Landscape and Urban Planning 88, pp. 81-94.
