ریشه‌شناسی نام اسکندر بر پایۀ روایت شاهنامه

محورهای موضوعی : زبان شناسی، گویش شناسی، فرهنگ عامه،ادبیات فارسی

گارنیک آساطوریان ¹

1 - دانشگاه روسی - ارمنی (اسلاونی)، ایروان، ارمنستان

تاریخ دریافت : 1402/12/06 تاریخ پذیرش : 1402/12/27 تاریخ انتشار : 1402/12/01

کلید واژه: اسکندر, شاهنامه, گیاه سیر, ریشه‌شناسیِ, نام‌های شاهنامه,

چکیده مقاله :

در داستان اندر زادن اسکندر از مادر در شاهنامۀ فردوسی، دلیل بسیار جالب توجّهی دربارۀ خاستگاه نام اسکندر مطرح شده است که تاکنون تا جایی که نگارنده می‌داند، کسی به آن نپرداخته است. به گفتۀ فردوسی داراب، شاه ایران، ناهید، دختر قیصر روم یعنی فیلقوس را به زنی می‌گیرد، ولی پس از مدّتی در بستر از دهان ملکه بوی ناخوشی به مشام او می‌رسد. داراب همۀ پزشکان را برای علاج این بیماری فرامی‌خواند و یکی از طبیبان با استفاده از گیاهی که در روم می‌روید ناهید را مداوا می‌کند. سرانجام ناهید پس از نهُ ماه پسری به دنیا می‌آورد که نام او را به فرخندگی گیاهی که بیماری ناهید را درمان کرده بود اسکندر می‌نامند. باید توجّه داشت که نام اسکندر از صورت عربی السکندر (مقلوب الکسندر) انتزاع گردیده و ال در آغاز آن حرف تعریف عربی پنداشته شده است. نگارنده در مقالۀ حاضر به ریشه‌شناسی نام اسکندر بر پایۀ روایت شاهنامه پرداخته است.

چکیده انگلیسی:

According to the “story of Alexander’s birth” in the Šāhnāma, the name of Alexander the Great (Iskandar) is derived from the name of a medical herb, which was used to heal the bad smell from the mouth of his mother, Nāhīd. The paper is an attempt to explain the reason for such strange naming..