اثر نیتروژن بر جوانه‌زنی، رشد اولیه، پرولین و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در گیاه دارویی گاوزبان تحت تنش شوری

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

مهدی عقیقی شاهوردی ¹ , حشمت امیدی ² , عبدالامیر بستانی ³

1 - دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه شاهد
2 - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات و خاکشناسی دانشگاه شاهد تهران، ایران
3 - استادیاران گروه زراعت و اصلاح نباتات و خاکشناسی دانشگاه شاهد

تاریخ دریافت : 1394/05/01 تاریخ پذیرش : 1394/10/26 تاریخ انتشار : 1394/12/01

کلید واژه:  تغذیه گیاهی,  آمونیوم,  کلرید سدیم,  نیترات,

چکیده مقاله :

چکیده این آزمایش منظور ارزیابی اثر نیتروژن بر جوانه زنی و رشد اولیه گاوزبان در شرایط تنش شوری به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل تنش شوری صفر، 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر و نسبت تغذیه نیتروژن (نیترات: آمونیوم) (100:0، 75:25، 50:50، 25:75 و0:100) بود. اثر شوری بر شاخص های جوانه زنی و نیز اثر شوری و منبع نیتروژن بر صفات رشدی و فیزیولوژیکی (وزن خشک گیاه، میزان پرولین، میزان نیتروژن و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز) مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش تنش شوری از 3 دسی زیمنس بر متر، میزان جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه کاهش معنی داری نشان داد. تغذیه نیتروژن با نسبت 50% آمونیوم ضمن افزایش میزان پرولین در شرایط شوری بالا، اثرات منفی این تنش را تعدیل کرد. هر چه میزان نیترات مورد استفاده در تغذیه نیتروژنی نسبت آمونیوم بیشتر شد، در سطوح بالاتر تنش شوری، آنزیم نیترات ردوکتاز فعالیت بیشتری داشت ولی برعکس، با افزایش میزان آمونیوم نسبت به نیترات، فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز و در کل رشد و نمو گیاهچه کاهش نشان می داد و شوری اثرات منفی بیشتری را نشان داد، به طوری در نسبت 75 و 100% آمونیوم رشد گیاهچه کاملاً متوقف شد. میزان نیتروژن گیاه در شرایط استفاده از نیترات بیشتر نسبت به آمونیوم، با شوری رابطه منفی و برعکس با افزایش میزان آمونیم نسبت به نیترات این رابطه مثبت بود. منبع نیتروژن نیتراتی با نسبت بیش از 50% برای حصول بالاترین ویژگی‌های جوانه‌زنی و رشد گاوزبان تحت تنش شوری توصیه می‌شود.

چکیده انگلیسی:

ABSTRACT   The current study was conducted to evaluate the effects of the nitrogen on borage seed germination under saline stress. The experiment was in a factorial based on completely randomized design with three replications. The experimental factors were salinity stress including 0, 3, 6, 9 and 12 ds.m-1 and five ratio of nitrogen source nutrition, NO3-:NH4+ (100:0, 75:25, 50:50, 25:75 and 0:100). The effect of salinity and also effect of salinity and nitrogen source on growth and physiological traits including dry weight, proline content, nitrogen and nitrate reductase activity was investigated. Increasing salinity levels caused a significant decrease of seed germination and seedling dry weight. Nitrogen nutrition with ratio 50% of ammonium with increasing proline in high salinity conditions, to moderate the negative effects of stress, in contrast, by increasing the amount of ammonium than nitrate, nitrate reductase activity and total seedling growth decreased and salinity showed more negative effects, so that the seedling growth of 75 and 100% ammonium was stopped. Amount of nitrogen in terms of more nitrate than ammonium negative correlation with salinity, and conversely by increasing the amount of ammonium than nitrate showed a positive relationship. Applications of nitrogen source with NO3- by rate of more 50% is suggesting for obtaining uppermost germination indices.