قابلیت حشره کشی اسانس ترخون، درمنه مزرعه‌روی و آذری بر شته سبز هلو

محورهای موضوعی :

زهرا جعفری ¹ (گروه گیاهپزشکی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران)
سلیمان جمشیدی ² (گروه گیاهپزشکی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران)
حسن نورافکن ³ (باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/01/25 تاریخ پذیرش : 1397/06/28 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه:  کنترل طبیعی,  آرتمیزیا,  حشره‌کش‌های طبیعی,  خاصیت حشره‌کشی,  یوشان,

چکیده مقاله :

گونه های آرتمیزیا از دیرباز به عنوان گیاهانی با کارآیی حشره کشی بالا مورد توجه بوده و برای مقابله با حشرات موذی خانگی استفاده می شدند. در این پژوهش، اسانس گیاهان ترخون (Artemisia dracunculus)، درمنه مزرعه روی (Artemisia campestris) و درمنه آذری (Artemisia austriaca) به روش تقطیر با آب و با دستگاه کلونجر استخراج و پس از تعیین عملکرد اسانس، ترکیبات شیمیایی فرار موجود در آن با دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی اندازه گیری شد. خاصیت شته کشی اسانس ها بر شته سبز هلو با استفاده از آزمون زیست سنجی طی 12 ساعت با استفاده از رقت های 62، 125، 250، 500 قسمت بر میلیون و 1، 2، 4 و 6 در هزار و با ثبت تعداد شته های مُرده هر دو ساعت یک بار تعیین شد. عملکرد اسانس ترخون، درمنه مزرعه روی و آذری به ترتیب 8/6، 4 و 9/3 میلی لیتر بر کیلوگرم پودر گیاهی اندازه گیری شد. همچنین، تعداد 6، 8 و 16 ترکیب شیمیایی فرار به ترتیب از ترخون، درمنه مزرعه روی و آذری شناسایی گردید. ترکیبات عمده ترخون شامل متیل کاویکول، سیس-اوسیمن، ترانس بتا اوسیمن و لیمونن، درمنه مزرعه روی شامل کامفور، 1و8-سینئول و 3و5-پپتادین 2-اُل و درمنه آذری، بتا توجان، کاریوفیلن اُکساید، آلفا توجان، 1و8-سینئول و کاریوفیلن بود. اسانس هر سه گیاه کشندگی قابل توجهی در برابر شته سبز هلو نشان دادند اما قابلیت شته کشی ترخون به طور قابل توجهی از دو گونه دیگر بیشتر بود. مقادیر 50 درصد کشندگی ترخون، درمنه مزرعه روی و آذری به ترتیب کمتر از 62، 382 و 576 قسمت بر میلیون تخمین زده شد. بنابراین، اسانس ترخون را می توان به عنوان یک فرآورده طبیعی امن و مؤثر برای مقابله با شته سبز هلو مخصوصاً در محصولات گلخانه ای به عنوان جایگزین سموم پرخطر شیمیایی مدنظر قرار داد

چکیده انگلیسی:

Artemisia species are historically considered as highly potential insecticidal plants used for tackling harmful house insects. The essential oils of three Artemisia species including A. dracunculus, A. campestris and A. austriaca spelendes essential oils were extracted by maceration using Clevenger apparatus. The Artemisia species essential oil yields were measured and volatile chemical compounds were identified by MS gaschromatography method. The insecticidal activity of essential oils  was determined by bioassay methods against green peach aphid during 12 hours with  concentrations of 62, 125, 250 and 500 ppm and 1, 2, 4, 6 recording mortality rate every other two hours. The essential oils yield of tarragon,  common and field wormwood were determined as 6.8, 4, and 3.9 ml/kg plant biomass, respectively. Also, 6, 8, and 16 volatile chemical compounds were identified from tarragon,  common and field wormwood , respectively. The main compounds for the three species were as follows  methyl-cavicole, cis-osimen and limonene  in A. dracunculus, 1,8-cineol and 3,5-peptadin 2-ol in A. campestris camphor, and beta-thujan, caryophyllen oxide, alpha thujan, 1,3-Cineol and caryophyllen in A. austriaca. All of the three plant essential oils showed a considerable mortality rate against green peach aphid while aphidicidal activity of tarragon was considerably higher than the other two species. The amounts of 50 percentage mortality rates of tarragon, common and field wormwood   were lower than 62, 382, and 576 ppm, respectively. Therefore, essential oils of tarragon on peach green aphid can be considered as safe natural products and a substitution as dangerous chemicals in agricultural crops.