قابلیت حشره کشی اسانس ترخون، درمنه مزرعه‌روی و آذری بر شته سبز هلو
الموضوعات : بوم شناسی گیاهان زراعی
زهرا جعفری
1
(گروه گیاهپزشکی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران)
سلیمان جمشیدی
2
(گروه گیاهپزشکی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران)
حسن نورافکن
3
(باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران)
الکلمات المفتاحية: کنترل طبیعی, آرتمیزیا, حشره‌کش‌های طبیعی, خاصیت حشره‌کشی, یوشان,
ملخص المقالة :
گونه های آرتمیزیا از دیرباز به عنوان گیاهانی با کارآیی حشره کشی بالا مورد توجه بوده و برای مقابله با حشرات موذی خانگی استفاده می شدند. در این پژوهش، اسانس گیاهان ترخون (Artemisia dracunculus)، درمنه مزرعه روی (Artemisia campestris) و درمنه آذری (Artemisia austriaca) به روش تقطیر با آب و با دستگاه کلونجر استخراج و پس از تعیین عملکرد اسانس، ترکیبات شیمیایی فرار موجود در آن با دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی اندازه گیری شد. خاصیت شته کشی اسانس ها بر شته سبز هلو با استفاده از آزمون زیست سنجی طی 12 ساعت با استفاده از رقت های 62، 125، 250، 500 قسمت بر میلیون و 1، 2، 4 و 6 در هزار و با ثبت تعداد شته های مُرده هر دو ساعت یک بار تعیین شد. عملکرد اسانس ترخون، درمنه مزرعه روی و آذری به ترتیب 8/6، 4 و 9/3 میلی لیتر بر کیلوگرم پودر گیاهی اندازه گیری شد. همچنین، تعداد 6، 8 و 16 ترکیب شیمیایی فرار به ترتیب از ترخون، درمنه مزرعه روی و آذری شناسایی گردید. ترکیبات عمده ترخون شامل متیل کاویکول، سیس-اوسیمن، ترانس بتا اوسیمن و لیمونن، درمنه مزرعه روی شامل کامفور، 1و8-سینئول و 3و5-پپتادین 2-اُل و درمنه آذری، بتا توجان، کاریوفیلن اُکساید، آلفا توجان، 1و8-سینئول و کاریوفیلن بود. اسانس هر سه گیاه کشندگی قابل توجهی در برابر شته سبز هلو نشان دادند اما قابلیت شته کشی ترخون به طور قابل توجهی از دو گونه دیگر بیشتر بود. مقادیر 50 درصد کشندگی ترخون، درمنه مزرعه روی و آذری به ترتیب کمتر از 62، 382 و 576 قسمت بر میلیون تخمین زده شد. بنابراین، اسانس ترخون را می توان به عنوان یک فرآورده طبیعی امن و مؤثر برای مقابله با شته سبز هلو مخصوصاً در محصولات گلخانه ای به عنوان جایگزین سموم پرخطر شیمیایی مدنظر قرار داد
_||_
