اثر تنش شوری بر صفات مرتبط با جوانه‏زنی کینوا (Chenopodium quinoa Willd.)

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

هادی سالک معراجی ¹ (دانشجوی دکتری، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
افشین توکلی ² (دانشیار، گروه مهندسی و ژنتیک گیاهی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران [e-mail])
سیهلا غنیمتی ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
پروین کثیرلو ⁴ (دانش آموخته کارشناسی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/09/02 تاریخ پذیرش : 1401/09/02 تاریخ انتشار : 1400/05/01

کلید واژه:  درصد جوانه‌زنی,  سرعت جوانه‌زنی,  کینوا,  بذر,  تحمل شوری,  تنش غیر زیستی,

چکیده مقاله :

شوری یکی از مهم ترین تنش های غیر زیستی بوده که سبب کاهش عملکرد گیاهان زراعی می شود. گیاه کینوا اهمیت زیادی در تغذیه انسان داشته و مقاومت بالایی به تنش شوری دارد. به منظور بررسی اثرات تنش شوری بر خصوصیات جوانه زنی رقم Q26 کینوا، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار تحت شرایط آزمایشگاهی اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف کلرید سدیم (0، 4، 8، 12، 16، 20، 30 و 40 دسی زیمنس بر متر) به عنوان تنش شوری بود. شوری اثرات نامطلوبی بر صفات مورد مطالعه مانند درصد و سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه، وزن خشک ساقه چه و ریشه چه، نسبت ساقه چه به ریشه چه، یکنواختی جوانه زنی و مدت زمان لازم جهت رسیدن به 50% جوانه زنی داشت. درصد جوانه زنی بین تیمار شاهد تا 30 دسی زیمنس بر متر از نظر آماری تفاوتی نداشت ولی در 40 دسی زیمنس بر متر، کاهش یافته و به 75% رسید. با افزایش سطوح شوری، مدت زمان لازم جهت جوانه زنی 50% بذور، افزایش معنی داری داشت. سرعت جوانه زنی نیز به طور معنی داری تحت تأثیر سطوح شوری کاهش یافت. نسبت ساقه چه به ریشه چه با افزایش شوری تا 20 دسی زیمنس بر متر کاهش یافت ولی در 30 دسی زیمنس بر متر، به حداکثر رسید. نتایج نشان داد که رقم Q26 کینوا در مرحله جوانه زنی، شوری 30 دسی زیمنس را می تواند تحمل نماید. بنابراین می توان عنوان کرد که این رقم مقاومت خوبی تا شوری 30 دسی زیمنس بر متر کلرید سدیم داشته و می تواند پس از ارزیابی مزرعه ای و با توجه به شرایط اقلیمی مناسب، رقم مطلوبی برای کشت در شرایط شور باشد.

چکیده انگلیسی:

Salinity is one of the most abiotic stress that caused reduce the yield of crops. Quinoa has importance role in human nutrition and high resistance to salinity stress. In order to investigate the effects of salinity stress on germination characteristics of quinoa cultivar Q26, an experiment was conducted based on complete randomized design (CRD) with four replications under laboratory conditions. The treatments consisted of different levels of sodium chloride (0, 4, 8, 12, 16, 20, 30 and 40 dS/m) as salinity stress. Salinity have undesirable effects on traits study such as germination percentage, germination rate, shoot and root length, shoot and root dry weight, stem-to-root ratio (coefficient of allometry), germination uniformity and time to 50 percent germination. The percentage of germination was not significant between control and 30 dS/m treatment, but at 40 dS/m concentration reduced to 75 percent. With increasing salinity levels, the time required for 50 percent seeds germination increased significantly. Germination rate also reduced by salinity levels, significantly. The shoot- to- root ratio decreased with increasing salinity up to 20 dS/m, but reached the maximum at 30 dS/m. The results showed that quinoa cultivar Q26 has high resistance to salinity stress in germination stage, therefore it can be said that this cultivar has a good resistance to salinity of 30 dS/m of sodium chloride and it can be a favorable cultivar for cultivation in saline conditions after field evaluation and according to appropriate climate conditions.