تحلیل انتقادی دیدگاه ویلیام وات درباره افسانه غرانیق (با تکیه بر منابع شیعه)
محورهای موضوعی : نشریه پژوهشنامه معارف اهل بیت علیه السلام
اکرم دژبان
1
(دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.)
احمد نظری
2
(استادیار گروه الهیات(تفسیروعلوم قرآنی)، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران (نویسنده مسئول).)
رضا کهساری
3
(استادیار گروه الهیات(کلام اسلامی)، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.)
کلید واژه: افسانه غرانیق, ویلیام وات, خاورشناسان, شبهات. ,
چکیده مقاله :
یکی از افسانه¬ها و داستان¬های خرافی که در برخی متون تفسیری و حدیثی غیر معتبر نقل شده و دستاویزی جهت طرح شبهات گردیده، افسانه موسوم به غرانیق است. در این پژوهش به شبهات در حوزه داستان غرانیق مستند به دیدگاه¬های یکی از خاورشناسان به نام ویلیام وات با استفاده روش توصیفی- تحلیلی پرداخته می¬شود. بررسی¬ها نشان می¬دهد مأخذ دیدگاه¬های وات در طرح شبهه پیرامون افسانه غرانیق، برخی منابع تفسیری و حدیثی اهل سنت است که این منابع افزون بر ضعف سندی دارای تشتت و اختلاف محتوایی هستند. افزون بر این، داستان موسوم به غرانیق در تنافی با آیات قرآن دال بر ضعف کید شیطان، عصمت پیامبر در دریافت و ابلاغ وحی، قدرت خداوند متعال در تضمین نزول وحی، مقام والای فرشته وحی و غیره است. اندیشمندان شیعه در هیچیک از کتاب¬های معتبر خویش این داستان خرافی را نقل نکرده¬اند و همچنین برخی خاورشناسان منصف نیز در همراهی با اندیشمندان شیعه، افسانه غرانیق را غیر واقعی و نامعتبر دانسته¬اند.
One of the legends and superstitious stories that have been narrated in some non-authentic commentary and hadith texts and used as a reason to raise doubts is the legend known as Gharāniq. In this research, the doubts in the field of Gharāniq story are discussed based on the views of an orientalist named William Watt using the descriptive-analytical method. Investigations show that the source of Watt's views in raising doubts about the Gharāniq legend is some sources of interpretation and hadith of the Sunnis, which, in addition to the weakness of the documents, have differences and differences in content. In addition, the story known as Gharāniq contradicts the verses of the Qur'an indicating the weakness of the devil, the infallibility of the Prophet in receiving and communicating revelation, the power of Allah Almighty in guaranteeing the revelation, the high position of the angel of revelation, and so on. Shia thinkers have not mentioned this superstitious story in any of their authentic books, and also some honest orientalists, along with Shia thinkers, have considered the legend of Gharāniq as unreal and invalid. Community Verified icon.
قرآن کریم؛ ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیۀ، 1415ق.
آرمسترانگ، کارن، زندگی¬نامه پیامبر اسلام (ص)، ترجمه کیانوش حشمتی، تهران: حکمت، 1383ش.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشه: آستان قدس رضوی (ع)، 1415ق.
حتی، فیلیپ، تاریخ عرب، ترجمه محمدسعیدی، تهران: کتابفروشی زوار، بی¬تا.
دیون پورت، جان، عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن، ترجمه غلامرضا سعیدی، تهران: اطلاعات، 1383ش.
سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1370ش.
طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: جامعه مدرسین وابسته به حوزه علمیه قم، 1374ش.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، تهران: فراهانی، 1372ش.
طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، بیروت: دارالفکر، 1408ق.
عسکری، مرتضی، نقش ائمه در احیای دین، تهران: منیر، 1382ش.
فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیرالکبیر، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، 1415ق.
قاضی عیاض، الشفا بتعریف حقوق المصطفی، بیروت: دارالفکر، 1426ق.
گلی زواره، غلامرضا، رسول اعظم از دیدگاه اروپاییان و مستشرقین، مجله دیدار آشنا، شماره 78 و 79، اسفند 1385.
مأمورزاده، فریده، بررسی سوء استفاده خاورشناسان از منابع اهل سنت و نقد آن از نگاه فریقین، رساله دکترای جامعۀ المصطفی العالمیۀ، 1395.
معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم: التمهید، 1386ش.
------------، علوم قرآنی، قم: التمهید، 1378ش.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیۀ، 1374ش.
نیشابوری، حسن محمد، تفسیر غرائب القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیۀ، 1416ق.
وات، مونتگمری ویلیام، برخورد آرای مسلمانان و مسیحیان، ترجمه محمدحسین آریان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1373.
William Montgomery watt, mohammad at mecca,oxford,clarendon press,1953.
