مطالعه تأثیر میزان دینداری و گرایش به خودکشی: فراتحلیل پژوهشها
محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي
طاها عشایری
1
,
الهام عباسی
2
,
طاهر جهان پرور
3
,
هانیه عادل
4
1 - استاد یار و عضو هئیت علمی گروه تاریخ و جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی
2 - عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی ارتباطات و رسانه
4 - گروه علوم اجتماعی دانشگاه کاشان
کلید واژه: دینداری, آموزههای اسلام, رفتار پرخطر, خودکشی, خودکنترلی, راهبردهای مراقبتی,
چکیده مقاله :
دین مجموعهای و کلیاتی از باورهای الهی-اسلامی، آن جهانی و ماوراء طبیعی مرتبط با زیست بهنجار انسانی است که به تنظیم رفتارها، روابط، نگرش، جهانبینی و ارتقای خودکنترلی (جهتگیری درونی و بیرونی فرد) شده و با پیوند فرد به اجتماع عظیم، احساس معنا، آرامش و امنیت فردی را خلق میکند. آموزههای دین اسلام با امور فردی در جامعه ارتباط داشته و برای سعادت، سلامتی، کاهش رفتارهای پرخطر اجتماعی و ناهنجاریهای فردی-اجتماعی، دارای کارکردهای چندگانه بوده و بهمثابه امری پیشگیرانه از آسیبها و مسائل فردی-اجتماعی تلقی میشود. بر این اساس هدف اصلی مطالعه جامعهشناختی تأثیر میزان دینداری بر رفتار پرخطر خودکشی با تکیهبر تحلیل تجربی پیمایش ملی است. روش تحقیق از نوع فراتحلیل کمی و دربازه زمانی 1367-1402 است که از جامعه آماری 39 سند، 23 سند با رعایت ملاکهای علمی انتخابشده است. نتایج نشان داد که میزان دینداری بهعنوان کنش فردی اما واقعیتی اجتماعی تأثیر منفی و معنیداری بر رفتار پرخطر خودکشی داشته و با افزایش آن در بازه زمانی 1367 الی 1402 از شدت رفتارهای پرخطر خودکشی کاسته شده است. این متغیر توانسته طبق مدل کوهن و فیشر 23 صدم از تغییرات متغیر وابسته را تبیین و پیشبینی نماید. بر این اساس میتوان گفت که دینداری و ارتقای مناسک ملی-مذهبی، باز قرائت مفاهیم اسلامی-مذهبی در زندگی مردم و خلق سبک زندگی مؤمنانه در ایران یکی از مکانیسم و راهبردهای مراقبتی در برابر آسیبها و رفتارهای پرخطر اجتماعی ازجمله خودکشی است.
Religion is a general set of divine-Islamic, universal and supernatural beliefs related to normal human life, which is used to regulate behaviors, relationships, attitudes, worldviews and promote self-control (individual's internal and external orientation) and by connecting the individual to the great community. It creates a sense of meaning, peace and personal security. The teachings of Islam are related to individual affairs in the society and have multiple functions for happiness, health, reduction of high-risk social behaviors and individual-social anomalies, and it is considered as a preventive measure of harm and individual-social issues. Based on this, the main objective of the sociological study is the effect of religiosity on high-risk suicide behavior based on the empirical analysis of the national survey. The research method is quantitative meta-analysis and in the period of 1988-2023, out of the statistical population of 39 documents, 23 documents were selected according to scientific criteria. The results showed that the level of religiosity, as an individual act but a social reality, had a negative and significant effect on high-risk suicide behavior and with its increase in the period of 1988-2023, the severity of high-risk suicide behaviors decreased. According to the Cohen and Fisher model, this variable has been able to explain and predict 23 percent of changes in the dependent variable. Based on this, it can be said that religiosity and promotion of national-religious rites, re-reading Islamic-religious concepts in people's lives and creating a religious lifestyle in Iran is one of the mechanisms and strategies of care against harm and high-risk social behaviors, including suicide.
