«معرّی» شاعر است یا فیلسوف ؟

محورهای موضوعی : حماسه

محمد هادی مرادی ¹

1 - استادیار، عضو هیأت علمی دانش‌گاه علامه طباطبایی.

تاریخ دریافت : 1386/08/12 تاریخ پذیرش : 1386/11/12 تاریخ انتشار : 1386/12/01

کلید واژه: شعر, فلسفه, هنر, حکمت, رسالة الغفران, لزومیات,

چکیده مقاله :

ابوالعلاء معرّی (363ـ 449 هـ) شاعر، فیلسوف، ادیب و زبان شناس یکی از نوابغ فکر بشری است. شخصیت ذو اَبعاد او درده قرن گذشته پیوسته یکی از موضوعات بحث برانگیز و دل نشین درمیان صاحب نظران حوزه های فوق بوده است، اما درباره شخصیت فلسفی او اتفاق نظر وجود ندارد. بعضی او را حکیم و بعضی فیلسوف می دانند. استاد برجسته طه حسین دراین مقاله کوشیده است تا از معرّی به عنوان یک فیلسوف دفاع کند. او دربحث خود از رشته ای ظریف سخن بمیان می آورد که فلسفه و هنر را به هم پیوند می دهد. از این رو فیلسوفان را هنرمند و هنرمندان را فیلسوف دانسته و درنهایت لقب شاعر فیلسوفان و فیلسوف شاعران را به معرّی ارزانی داشته است.

چکیده انگلیسی:

Abulala Maarri (363-449 A.H) Poet, Philosopher, Literary man, and linguist, is an outstanding figure in the Arab world. His multi dimentional character in the last ten centuries has constantly been the subject of much controversy and dispute among the authorities in the above fields, but about his philosophical nature there is disagreement. Some regard him as a sage, and some as a philosopher. Taha Hossein in this article has attempted to introduce him as a philosopher. To support his point, he combines philosophy with art, hence he calls philosophers artists, and artists, philosophers, and finally he has given Maarri the title of “philosophers’ poet” and  “poets’ philosopher”.

منابع و مأخذ:

الآداب المقارنة، د. محمّد التونجی، دارالجیل، بیروت ـ لبنان، 1995.

ابوالعلاء و لزومیّاته ،د. کمال الیازجی، دارالجیل، بیروت ـ لبنان، 1997.

دیوان لزوم مالایلزم، حرّره و شرح تعابیره و أغراضه: د. کمال الیازجی، دارالجیل، بیروت ـ لبنان،1992.

رسالة الغفران، تحقیق و شرح: د. بنت الشاطی، دارالمعارف، القاهرة، الطبعه العاشرة، 1979.

فرهنگ ادبیات جهان، زهرا خانلری، شرکت انتشارات خوارزمی، 1375.

معجم الشعراء المخضرمین والأمویّین، د. عزیزه فوّال بابتی، دارصادر، بیروت ـ لبنان، 1998.

معجم الشعراء العباسیّین، عفیف عبدالرحمن، دار صادر، بیروت ـ لبنان، 2000.

المعجم المفصل فی اللغه و الأدب، د. امیل بدیع یعقوب و د. میشال عاصی، دارالعلم للملایین، بیروت ـ لبنان، 1987.

موسوعه المورد العربیه، منیر البعلبکی، دارالعلم للملایین، بیروت ـ لبنان، الطبعه الاولی: 1990.