حماسه ایرانی در فرانسه

محورهای موضوعی : حماسه

سینا فروزش ¹ , مریم برزگر ²

1 - گروه تاریخ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ایران
2 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

تاریخ دریافت : 1397/04/21 تاریخ پذیرش : 1397/06/05 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: حماسه, فردوسی, ترجمه, شاهنامه, فرانسه, شرق‌شناسی,

چکیده مقاله :

چکیده شاهنامۀ فردوسی با گزارش ویلیام جونز و ترجمه بخش هایی از آن به شعر لاتین و نثر فرانسوی تا حدی در غرب شناخته شد و پس از آن شخصیت هایی چون لوئی لانگلس، ارنست رنان، ژان ژاک آمپر، نولدکه اعلام کردند که حماسۀ ملی ایرانیان برترین حماسه جهان است. چگونگی نفوذ شاهنامه فردوسی در فرانسه و میزان تأثیرپذیری فرانسویان از داستان های شاهنامه مسأله اصلی پژوهش است که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. از قرن هجدهم و پس از انقلاب کبیر فرانسه، در ادبیات فرانسه نهضت بی مرزی در ادبیات شکل گرفت که توجه آنان را به آثار ادبی دیگر ملل معطوف ساخت. با گسترش شرق شناسی در اروپا روند نهضت ترجمه سرعت گـرفت. اولین ترجمه ها از بخش هایی از شاهنامه توسط لوئی لانگلس، دو والنبورگ و بیانکی انجام گرفت، اما ترجمه و تصحیح انتقادی ژول مول از شاهنامه فردوسی که چهل سال به طول انجامید و در سال ۱۸۷۷.م در هفت جلد منتشر گردید. پس از این ترجمه نویسندگان فرانسوی چون آلفرد دلوو، موریس مترلینگ، نولدکه نقدها و تحقیقاتی پیرامون شاهنامه انجام دادند که باعث تأثیرپذیری شاعران فرانسوی چون آبل بونار، ویکتور هوگو، فرانسوا کوپه، پل فور، آندره ژید از شاهنامه گردید.

چکیده انگلیسی:

Abstract Shahnameh translated by William Jones, and excerpts of which translated into English verse and French prose are recognized to an extent in the west.  From then on characters like Louis Langles, Ernest Renan, Jean-Jacques Ampere, Noldeke announced that the Persian national epic outshines any other epic in the world.  The purpose of this article is to determine how Shahnameh’s reputation diffused in France and to what extent the French were inspired by its tales.  Since the 18th century and after the great French revolution, in French literature a movement took form which turned the attention of this nation towards literary works of other nations.  With the spread of Orientalism in Europe the worldwide process of translation movement took speed.  The first translations made from excerpts of Shahnameh were carried out by Louis Langles, De Wallenbourg, and Biyanki, however translation and critical edition of Shahnameh of Ferdowsi undertaken by Jules Mohl took forty years to complete and finally in 1877 it was published in seven volumes.  Since then, French authors such as Alfred Delvau, Maurice Maeterlich, Noldeke conducted researches and produced criticism regarding Shahnameh that influenced French poets like Abel Bonnard, Victor Hugo, Francois Coppee, Paul Furt, and Andre Gide.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

- آذر، امیراسماعیل. (1387). ادبیات ایران در ادبیات جهان، تهران: سخن.

- آربری، آرتورجان. (1944). «شعرای ایران و مترجمان انگلیسی آن»، مجلۀ روزگار نو، ج4، ش1و2.

- اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1363). زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: یزدان.

- تقی‌زاده، حسن (1362). «شاهـنامـۀ فردوسی»، هـزارۀ فـردوسی، شامل سخن­رانی‌های جمعی از فضلای ایران و مستشرقین دنیا در کنگرة هزاره فردوسی در سال 1313، تهران: دنیای کتاب.

- تمیم‌داری، احمد. (1390). «تأثیر شاهنامۀ فردوسی در آثار حماسی غرب»، فردوسی­پژوهی، مجموعه مقالات به قلم گروهی از نویسندگان، به کوشش منوچهر اکبری، تهران: خانۀ کتاب.

- جمالی، کامران. (1368). فردوسی و هومر، تهران: اسپرک.

- حدیدی، جواد. (1373). از سعدی تا ‌آراگون، تهران: مرکز نشر دانش­گاهی.

- حکیمی، محمود و کریم حسنی‌تبار. (1372). جهان‌بینی و حکمت فردوسی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

- رادفر، ابوالقاسم. (1391). فردوسی و شاهنامه در آن سوی مرزها، تهران: امیر کبیر.

- زریـن‌کوب، عبدالحسین. (1381). نامورنامه، دربارة فردوسی و شاهنامه، تهران: سخن.

- سعید، ادوارد. (۱۳۷۷). شرق­شناسی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

- سیدحسینی، رضا (سرپرست گروه). (1382). فرهنگ آثار، معرفی آثار مکتوب ملل جهان از آغاز تا امروز، تهران: سروش.

- شفا، شجاع‌الدیـن. (1384). ایران در اسپانیا، نقش ایران در تمدن و فرهنگ اسپانیا و اروپا، ترجمۀ مهدی سمسار، تهران: گستره.

- شفا، شجاع‌الدیـن. (1333). ایران در ادبیات جهان، بی‌جا: نشریۀ کتاب­خانۀ ابن‌سینا.

- صفاری، کوکب. (1357). افسانه‌ها و داستا­ن­های ایرانی در ادبیات انگلیسی، تهران: دانش­­گاه تهران.

- طاهری، ابوالقاسم. (1352). سیر فرهنگ ایران در بریتانیا یا تاریخ دویست‌سالة مطالعات ایرانی، تهران: انتشارت انجمن آثار ملی.

- فردوسی، ابوالقاسم. (۱۳۹۳). شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: سخن.

- فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه، تصحیحِ جلال خالقی مطلق و هم­کاران (محمود امید سالار ج 6 و ابوالفضل خطیبی ج 7)، تهران: مرکز دایره­المعارفِ بزرگِ اسلامی.

- کزازی، میرجلال‌الدین. (1385). رویا، حماسه، اسطوره، تهران: نشر مرکز.

- گروه مؤلفین به سرپرستی پرویز مشکین نژاد. (1382). فرهنگ خاورشناسان. ج2، تهران: پژوهش­گاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی.

- ماسه، هانری. (1388). تاریخ ایران، به کوشش جمعی از ایران‌شناسان اروپا، ترجمه و ویرایش کاظم عابدینی مطلق، قم: فراگفت.

- مینوی، مجتبی. (1352). تاریخ فرهنگ، تهران: خوارزمی.

- نامورمطلق، بهمن. (1388). اسطوره بینا فرهنگی متن؛ حضور شاهنامه در فرهنگ­ها و زبان­های جهان، تهران: علمی و فرهنگی.

- هنرمندی، حسن. (1349). آندره ژید و ادبیات فارسی، تهران: زوار.

- یوحنان، جان دی. (1385). گسترة شعر پارسی در انگلستان و آمریکا، ترجمة احمد تمیم‌داری، تهران: روزنه.