اقتباسات تصویری شعر منوچهر آتشی از تصویرهای کلاسیک با تکیه بر نظریة ترامتنیت ژنت
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
1 - استاد دانشگاه فرهنگیان
کلید واژه: واژگان کلیدی: , تصویر, ترامتنیت, بیشمتنیت, ژنت, منوچهر آتشی.,
چکیده مقاله :
تقلید و الهام از آثار ادبی گذشتگان، در شکل گیری آثار نو و خلاقانه مؤثر است. بررسی تأثیر متون بر یکدیگر تحت عنوان ترامتنیت مطالعه می¬شود. این نظریه برآن تأکید دارد که یک اثر ادبی تنها در ارتباط با سایر آثار ادبی قابل تعریف و درک است؛ نویسنده یا شاعر از افکار بسیاری از آثار پیش از خود و یا معاصر با خود تأثیر می‌پذیرد و این افکار در آفرینش اثر او نقش دارند. ترامتنیت به ساختار روایت و روابط حاکم بر آن نظر دارد و نشان دهندة تأثیر و حضور یک متن در متن دیگر است. قبل از ژنت افرادی مثل کریستوا نیز تاملی در روابط بین متون داشته¬اند اما نگاه آنان تنها بر روابط بینامتنی بین متن¬ها بوده است و از بخش¬هایی مثل دیباچه¬ها، مقدمه¬ها، نوع خط، مصاحبه¬های بعد از توزیع متون و حتی اندیشه¬هایی که در یک اثر بوده و در اثر دوم هم وجود داشته غافل بوده¬اند که ژنت در نظریة ترامتنیت خود این خلل را مرتفع نمود. در این جستار تلاش می¬شود تا «اقتباسات تصویری شعر منوچهر آتشی از تصویرهای کلاسیک با تکیه بر نظریة ترامتنیت ژنت » بررسی گردد. این پژوهش با هدف بنیادی به شیوۀ توصیفی- تحلیل و تطبیقی است که با روش ترامتنیت با رویکرد بیش متنی صورت گرفته است. در جمع¬بندی نتایج این پژوهش چنین به نظر می¬رسد که مواردی که آتشی از تصویر شاعران کهن استفاده کرده بسیار اندک است. این روابط در عملیات بینامتنی در حوزه¬های همانگونگی از گونه پاستیش و تراگونگی از نوع جایگشت قرار می¬گیرند.
Imitation and inspiration from the literary works of the past is effective in the formation of new and creative works. Examining the impact of texts on each other is studied under the title of transtextuality. This theory emphasizes that a literary work can only be defined and understood in relation to other literary works; The writer or poet is influenced by the thoughts of many works before him or his contemporaries and these thoughts play a role in the creation of his work. Transtextuality refers to the structure of the narrative and the relationships governing it and shows the influence and presence of one text in another text. Before Genet, people like Kristeva also thought about the relationships between texts, but their view was only on the intertextual relationships between the texts and from sections such as prefaces, introductions, typefaces, interviews after The distribution of texts and even ideas that were in one work and also existed in the second work have been unaware that Genet solved this defect in his theory of transtextuality. In this essay, an attempt is made to examine the "visual adaptations of Manouchehr Atashi's poem from classical images based on Genet's theory of transtextuality". This research is based on a descriptive-analytical and comparative method with a metatextual method and a hypertextual approach. In summarizing the results of this research, it seems that there are very few cases where Atashi used the image of ancient poets.
- فرخ تمیمی (1377)؛ پلنگ درة دیزاشکن، زندگی و شعر منوچهر آتشی، تهران: نشر ثالث.
- آلن، گرا هاّم (1385)، بینامتنیت، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
- احمدی، بابک (1393)؛ ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز. 32.
- اخوت، احمد (1371)؛ دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
- امداد، حسن (1377)؛ سیمای شاعران فارس در هزار سال، ج دوم، تهران: انتشارات ما، چ اول.
- بهجت تبریزی، سید محمد حسین معروف به شهریار (1376)؛ دیوان اشعار، انتشارت نگاه.
- خیام نیشابوری، غیاث¬الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم (۱۳۸9)؛ رباعیات خیام. به کوشش با تصحیح و مقدمه محمدعلی فروغی. تهران: انتشارات سخن عشق.
- خواجوی¬کرمانی (1369)؛ دیوان اشعار، تهران: انتشارات پاژنگ.
- سنایی، مجدود بن آدم (1385)؛ دیوان اشعار، به تصحیح مدرس¬رضوی، تهران: انتشارات سنایی.
- سعدی، عبدالله مصلح¬الدین (1399)؛ کلیات سعدی، به¬کوشش محمدعلی فروغی، تهران: دوستان.
- شمیسا، سروش (1381)؛ بیان، تهران: فردوس.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1366)؛ صور خیال، تهران: نشر آگاه.
- کریستوا، ژولیا (1381)؛ کلام، مکالمه و رمان، تهران: نشر مرکز.
- کزازی، میر جلال الدین (1373)؛ زیباشناسی سخن پارسی (بیان)، ج 1، تهران: مرکز.
- فردوسی (1391)؛ شاهنامه فردوسی، کتاب الکترونیکی، به کوشش پژمان پورحسین.
- مکاریک، ایرنا ریما (1385)؛ دانشنامه نظریه¬های ادبی معاصر، ترجمة مهران نجفی و محمد نبوی، چ دوم، تهران: آگه.
- مولانا جلال¬الدین رومی (1399)؛ سایت اینترنتی گنجور و فایل دیوان شمس مولانا جلال¬الدین رومی به کوشش سعید موسوی.
- میهنی، ابوسعید فضل‌الله بن احمد بن محمد بن ابراهیم مشهور به ابوسعید ابوالخیر (1399)؛ رباعیات، کتاب الکترونیکی، کتابخانه مجازی تک کتاب.
- ناصرخسرو (1375) گزیدة قصاید، به کوشش محمد غلامرضایی، تهران: جامی.
- نظامی، جمال¬الدین ابومحمد الیاس بن یوسف (1392)؛ پنج¬گنج نظامی، تهران: کارگاه فیلم و گرافیک سپاس، چ اول.
- همایی، جلال¬الدین (1377)؛ فنون بلاغت و صناعات ادبی، چ پانزدهم، تهران: هما.
مقالات
- احمدی، رامین (1369)؛ موج سوم در ترازو، فصلنامة ایران‌شناسی، شماره 7.
- رضایی دشت¬ارژنه، محمود (1387)؛ نقد و تحلیل قصه¬ای از مرزبان¬نامه براساس رویکرد بینامتنیت، نشریة نقد ادبی.
- نامورمطلق، بهمن و کنگرانی، منیژه (1390)؛ علل پیوستگی متنی و فرامتنی در هنرهای سنتی هنرمندان مسلمان ایرانی، فصلنامه علمی – تخصصی ادبیات و هنر دینی.
- نامورمطلق، بهمن ( 1386)؛ ترامتنیت مطالعۀ روابط یک متن با دیگر متن¬ها، پژوهشنامة علوم انسانی، ش 56.
- نامور مطلق، بهمن ( 1384)؛ متن¬های درجه دو، خردنامه، ضمیمة فرهنگی اندیشه، ش 59.
منابع انگلیسی
- Genette,Gerald(1997)Tpalimpesetes literature in the seccend degree chana newman and cloud doubing sky (trans), university of Nebraska press,lincon NE and london.
- Gérard, Genette.) 1972(. Figures III. Paris: Seuil.
- _____ . )1982(. Palimpsestes. La littérature au second degré. Paris: Seuil.
- _____.) 1987(. Seuils. Paris: Seuil.
- Holman. H.C. (1980), A handbook to literature, Base on the original edition by Wiliam Flint Thrall and Adisson Harbart , Bobbs-Merrill Education : 4 thEdition
