بررسی تطبیقی مردم¬شناسی فرهنگی در منظومه «مهر و وفا»، در ادب کلاسیک فارسی و عامیانه کُردی
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی
ابراهیم رحیمی زنگنه
1
(
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
)
ندا یانس
2
(
گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
)
کلید واژه: کلیدواژگان: مردم¬شناسی فرهنگی, ادبیات فارسی, ادبیات کُردی, منظومه مهر و وفا.,
چکیده مقاله :
بدیهی است که منظومه¬های غنایی شعر فارسی در نوع خود بیش¬ترین الگوهای فرهنگی و نشانه¬های تمدن را بازنمایی می¬کنند. بررسی این داستان¬ها از دیدگاه مردم¬شناسی فرهنگی (که پایه¬های اصلی آن فرهنگ عامه است)، نگرشی نو به آن¬هاست و پژوهشگران را با دو گزینه آشنا می¬سازد: یکی بررسی فرهنگ مردم در محتوای داستان¬ها و دیگر تأثیرگذاری فرهنگی راوی است با توجه به فرهنگی که در آن پرورده شده است و این در تمامی داستان¬هایی که راویان مختلف دارند، صدق می¬کند. در این پژوهش که دانستنی¬های مختلف ادبی و فرهنگی نهفته در ادب عامه کُردی «بیت» در مقابل با منظومه¬های ادب کلاسیک فارسی مقایسه و بررسی شود، به¬ویژه آن¬جا که ساختار و محتوای این آثار با اصول داستان¬سرایی مطابقت داشته باشد، می¬تواند در بخش مطالعات مردم¬شناسی فرهنگی کار ارزنده¬ای باشد. این پژوهش به توصیف و تحلیل مولفه¬های فرهنگی از دیدگاه مردم¬شناسی در منظومه «مهر و وفا» در ادب کلاسیک فارسی و ادب عامیانه کُردی به روایت مام احمد لطفی پرداخته است. برای دستیابی به این هدف از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. یافته¬ها حاکی از آن است بیشتر مولفه¬های مردم¬شناسی در این منظومه نمود پیدا کرده است و میزان شباهت¬ها نسبت به تفاوت¬ها بیشتر است و این نشان¬دهنده بینامتنیّت بین منظومه فارسی و کُردی است. دیگر آن¬که روایت¬های کُردی داستان، هرچند در کلیّات، مضمون و مفهوم، مطابق با روایت¬های فارسی هم نام مذکور است، اما هم در قالب و فرم و هم در محتوا به ویژه تغییرات و تحولات فرهنگ عرفانی، حماسی و غنایی در دوره¬های گوناگون است.
Abstract It is obvious that the lyrical verses of Persian poetry represent the most cultural patterns and signs of civilization. Examining these stories from the perspective of cultural anthropology (whose main foundations are popular culture) is a new approach to them and introduces researchers to two options: one is to investigate people's culture in the content of the stories and Another cultural influence is the narrator according to the culture in which he was raised, and this applies to all the stories that have different narrators. In this research, the various literary and cultural knowledge hidden in the Kurdish popular literature "Beit" will be compared and analyzed with the systems of classical Persian literature, especially where the structure and content of these works are related to the principles of storytelling. If it matches, it can be a valuable work in the field of cultural anthropology studies. This research describes and analyzes the cultural components from an anthropological point of view in the poem "Mehr wa Wafa" in classical Persian literature and Kurdish folk literature narrated by Mam Ahmed Lotfi. To achieve this goal, a descriptive-analytical method has been used. The findings indicate that most of the anthropological components have appeared in this system, and the amount of similarities is greater than the differences, and this indicates the intertextuality between the Persian and Kurdish systems. Another is that the Kurdish narrations of the story, although in terms of generality, theme and concept, are in accordance with the Persian narrations of the same name, but both in form and content, especially the changes and transformations of mystical, epic and lyrical culture. It is in different periods.
منابع و مآخذ
1-بلوکباشی،علی،(1391)، در فرهنگ خود زیستن و به فرهنگ¬های دیگر نگریستن، چاپ سوم، تهران، گل¬آذین
2-پورایه، ژان، (1384)، درآمدی بر تاریخ مردم¬شناسی، ترجمه پرویز امینی، چاپ یکم، قم، ماه حرا
3-ترابی، علی¬اکبر، (1352)، مردم¬شناسی، چاپ دوم، تبریز، علمیه
4-فتاحی قاضی، قادر، (1345)، منظومه کردی مهر و وفا، تبریز، انتشارات دانشکده ادبیات تبریز
5-کاشی، شعوری، (1389)، منظومه مهر و وفا، تصحیح حسین قربان¬پور آرانی، تهران، هستی¬نما
6-گاربارینو،مروین، (1377)، نظریه¬های مردم¬شناسی، ترجمه عباس محمدی اصل، تهران، آوای نور
7-مرادی،زهره، (1392)،بررسی کاربرد نمادین لعل و یاقوت در اشعار شاعران ایرانی، فصلنامه پژوهش و هنر
8-معین،محمد، (1382)،فرهنگ فارسی، جلد یکم، تهران: بهزاد
9-هاشمی، سیدمحمد کاظم، (1380)، بازتاب مفاهیم فرهنگی و اجتماعی در هفت اورنگ جامی، پایان¬نامه کارشناسی، سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
منابع کُردی
1-پایانیانی،سه¬لاح،(1393)،فه¬رهه¬نگی جل¬وبه¬رگ و خشل و خالی ژنالی موکریان، چاپ یه¬کم¬م، تهران، مولف
2-شرفکندی،عبدالرحمن، (1376)، هه¬نبانه¬بورینه، فرهنگ کردی-فارسی، چاپ دوم، تهران، سروش
1- Bloukbashi, Ali, (2012), living in one's own culture and looking at other cultures, third edition, Tehran, Gol-Azin
2- Porayeh, Zhan, (2004), an introduction to the history of anthropology, translated by Parviz Amini, 1st edition, Qom, Mah-Hara
3- Torabi, Ali-Akbar, (1352), Anthropology, second edition, Tabriz, Ilmia
4- Fatahi Ghazi, Qadir, (1345), Kurdish poem Mehr and Wafa, Tabriz, Publications of Tabriz Faculty of Literature
5- Kashi, Khishti, (2009), Mehr and Wafa Poem, edited by Hossein Gurbanpour Arani, Tehran, Hasti-nama
6- Garbarino, Mervin, (1377), theories of anthropology, translated by Abbas Mohammadi Asl, Tehran, Avai Noor
7-Moradi, Zohra, (2012), examining the symbolic use of Lal and Yaqut in the poems of Iranian poets, Research and Art Quarterly
8-Moein, Mohammad, (2012), Persian culture, first volume, Tehran: Behzad
9-Hashemi, Seyyed Mohammad Kazem, (2008), reflection of cultural and social concepts in Haft Aurang Jami, bachelor's thesis, Sanandaj, Islamic Azad University, Sanandaj Branch
Sources and references
1- Bloukbashi, Ali, (2012), living in one's own culture and looking at other cultures, third edition, Tehran, Gol-Azin
2- Porayeh, Zhan, (2004), an introduction to the history of anthropology, translated by Parviz Amini, 1st edition, Qom, Mah-Hara
3- Torabi, Ali-Akbar, (1352), Anthropology, second edition, Tabriz, Ilmia
4- Fatahi Ghazi, Qadir, (1345), Kurdish poem Mehr and Wafa, Tabriz, Publications of Tabriz Faculty of Literature
5- Kashi, Khishti, (2009), Mehr and Wafa Poem, edited by Hossein Gurbanpour Arani, Tehran, Hasti-nama
6- Garbarino, Mervin, (1377), theories of anthropology, translated by Abbas Mohammadi Asl, Tehran, Avai Noor
7-Moradi, Zohra, (2012), examining the symbolic use of Lal and Yaqut in the poems of Iranian poets, Research and Art Quarterly
8- Moein, Mohammad, (2012), Persian Culture, Volume 1, Tehran: Behzad
9- Hashemi, Seyyed Mohammad Kazem, (2008), reflection of cultural and social concepts in Haft Aurang Jami, bachelor's thesis, Sanandaj, Islamic Azad University, Sanandaj Branch
Kurdish sources
1- Payaniani, Sahlah, (2013), Mokrian Geneali's Guide to Jal-Vahrah and Khashl and Khali, Yehkam Print, Tehran, Author
2- Sharafkandi, Abdul Rahman, (1376), Ha-Nbaneh-Burineh, Kurdish-Persian Culture, second edition, Tehran, Soroush
1- Bloukbashi, Ali, (2012), living in one's own culture and looking at other cultures, third edition, Tehran, Gol-Azin
2- Porayeh, Zhan, (2004), an introduction to the history of anthropology, translated by Parviz Amini, 1st edition, Qom, Mah-Hara
3- Torabi, Ali-Akbar, (1352), Anthropology, second edition, Tabriz, Ilmia
4- Fatahi Ghazi, Qadir, (1345), Kurdish poem Mehr and Wafa, Tabriz, Publications of Tabriz Faculty of Literature
5- Kashi, Khishti, (2009), Mehr and Wafa Poem, edited by Hossein Gurbanpour Arani, Tehran, Hasti-nama
6- Garbarino, Mervin, (1377), theories of anthropology, translated by Abbas Mohammadi Asl, Tehran, Avai Noor
7-Moradi, Zohra, (2012), examining the symbolic use of Lal and Yaqut in the poems of Iranian poets, Research and Art Quarterly
8-Moein, Mohammad, (2012), Persian culture, first volume, Tehran: Behzad
9-Hashemi, Seyyed Mohammad Kazem, (2008), reflection of cultural and social concepts in Haft Aurang Jami, bachelor's thesis, Sanandaj, Islamic Azad University, Sanandaj Branch
