هویت و هژمونی، مطالعه موردی: نقش آمریکا در پیوستن ژاپن به تحریم ایران در سال‌های 1357-1392

محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی

ارسلان قربانی ¹ (استاد روابط بین‌الملل، دانشگاه خوارزمی)
حسین سفاری ² (دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه خوارزمی)

تاریخ دریافت : 1394/12/20 تاریخ پذیرش : 1395/02/09 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: هویت, آمریکا, ایران, هژمونی, ژاپن,

چکیده مقاله :

ژاپن در سال‌های پس از انقلاب اسلامی، بر خلاف قرابت‌های سیاسی و فرهنگی دیرین با ایران با تحریم‌های طراحی شده آمریکا ضد ایران همکاری کرد. در مقابل ایران تلاش کرد، با نادیده گرفتن هژمونی آمریکا و استفاده از مزایای نسبی خود به توسعه روابط با ژاپن بپردازد اما در این راه موفق نبود. مقاله ارتباط این مساله را با ساختار هژمونیک روابط بین‌الملل و نقش هویت‌ها در تحولات بین‌المللی بررسی می کند. در تبیین این رابطه با چارچوبی برخاسته از نظریه سازه انگاری، الگویی هویتی از تعامل سه کشور آمریکا ژاپن و ایران ترسیم کرده‌ایم. بر اساس این الگو ژاپن در تقسیم بندی دوگانه هویتی به عنوان یک ما در کنار آمریکا از نزدیک شدن به ایران به عنوان دیگری خودداری کرده است. پرسش این است که چگونه رویکرد هویتی ژاپن تحت تأثیر هژمونی آمریکا بررفتار این کشور در عرصه سیاست خارجی تأثیر گذاشته است؟ فرضیه مقاله این است که رویکرد پذیرنده هژمونی برخاسته از هویت سیاسی و بین‌المللی ژاپن، عامل اصلی همراهی توکیو با تحریم‌های اعمال شده آمریکا ضد ایران بوده است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی و ابزار گرد آوری داده ها فیش برداری کتابخانه ای و اینترنتی از منابع مربوط به سیاست خارجی هر سه کشور ژاپن، آمریکا و ایران بوده است.

چکیده انگلیسی:

   After Islamic revolution in Iran, Japan has been assisted completely with US in Tehran’s embargo. On the contrary, Iran unsuccessfully attempted to develop its relations with Japan by ignoring US hegemony and relying to its comparative advantages. In this paper we study the relation among Japan annexation to embargo with hegemonic structure of international relations and role of Identities in this relations.  To describe the relation, we draw an identical pattern for relations among US, Japan and Iran. According to this pattern Japan would be a part of unique “We” besides US and has acted as an ally to it. On its role, Iran would be the target of US and Japan embargo as the “Others”. In our theoretical pattern, we can divide states in three categories: hegemon (U.S.), pro-hegemon (Japan) and anti-hegemon (Iran). The survey’s question is “How Japan’s identical approach has affected its relations to Iran in US hegemonic context? Our hypothesis is: Japan pro-hegemonic approach which is resulted from its political and international identity, is the main element for its companionship in Iran embargo. Our research method is analytical-descriptive and is performed by note taking of library and online resources regarding US, Japan and Iran foreign policy.

منابع و مأخذ:

 
بشیریه، حسین، (1379) نظریه‌های فرهنگ در قرن بیستم، تهران، موسسه فرهنگی آینده.
بیلیس، جان و استیو اسمیت، (1383) جهانی شدن سیاست و روابط بین­الملل در عصر نوین، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، تهران، ابرار معاصر.
خانی، محمد حسن، (1373) ژاپن و خاورمیانه، تهران، وزارت خارجه.
سخایی اردکانی، روح الله، (1389) تحریم آمریکا علیه ایران، تهران، آرون.
علیخانی، حسین، (1388) تحریم ایران شکست یک سیاست، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
نوازنی، بهرام، (1381) گاهشمار سیاست خارجی ایران از دیماه 1356 تا مرداد ماه 1367، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
ونت‌، الکساندر، (1384) نظریه اجتماعى سیاست بین‌الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران، وزارت‌ خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
احمدیان، قدرت و سعیده السادات احمدی، (1392) کشمکش بر سر پرونده هسته ای ایران؛ نئولیبرالیسم در برابر نئو رئالیسم، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 289: 14-34.
افتخاری، قاسم و علی باقری دولت آبادی، (1389) اعمال فشار آمریکا و تشدید گرایش ایران به استراتژی بازدارندگی، مجله سیاست، شماره 16: 1-20.
10. بلوجی، حیدر علی، (1380) مطالعه تطبیقی سیاست خارجی آمریکا در قبال افغانستان، مجله: مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز ، شماره 33: 59-90.
11. پورقیومی، ایوب، (1388) بررسی مفهوم هژمونی؛ با تأکید بر هژمون گرایی آمریکا، مجله سیاست دفاعی، شماره 67: 49-80 .
12. خبیری، کابک، (1378) فرهنگ سیاسی؛ مقایسه دو سطح تحلیل داخلی و بین المللی، فصلنامه راهبرد، شماره 17: 73- 102.
13. خواجه پور، بیژن ودیگران، (2013) تأثیر تحریم ایران بر معادلات هسته‌ای تهران، نشریه شورای ایرانی آمریکایی، شماره 1: 1-25.
14. رسولی ثانی آبادی، الهام، (1390) مبانی بیناذهنی هویت نظام جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره ۵۱: ۸۵-۱۱۵.
15. سازمند، بهاره و اطهره ترک تبریزی، (1389) بازشناسی زمینه‌های هویتی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ رهیافتی سازه انگارانه، ‌‌‌فـصلنامۀ‌ مطالعات ملى، شماره 50: 51-72.
16. سلیمی، حسین و دیگران، (1393) رویکردی سازه انگارانه به روند تکامل و تشدید سیاست تحریمی آمریکا علیه ایران 1980-2012، مجله پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره 38: 31-60.
17. سنبلی، نبی، (1387) جایگاه ژاپن و چین در همگرایی شرق آسیا، مجله سیاست خارجی، شماره 86: 837-840.
18. شفیعی، نوذر و دیگران، (1389) تحلیل سازه انگارانه از تاثیر قدرت فرهنگی بر هژمونی ایالات متحده آمریکا در نظام بین الملل، مجله مطالعات میان فرهنگی، سال پنجم، شماره 12: 53-80.
19. عراقچی، سید عباس، (1389) نگاه آسیایی در روابط معاصر ایران و ژاپن، مجله تاریخ روابط خارجی، شماره 43: 151-170.
20. عشرتی خلیل آباد، فهیمه حسینی و سید اصغر کیوان حسینی، (1393) روﯾﮑﺮدی ﺳﺎزه اﻧﮕﺎراﻧﻪ ﺑﻪ روﻧﺪ ﺗﮑﺎﻣﻞ وﺗﺸﺪﯾﺪ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺗﺤﺮﯾﻤﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻋﻠﯿﻪ اﯾﺮان، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال دوم، شماره 8: 31-54.
21. قنبرلو، عبدالله، (1387) آمریکا و بحران هسته ای ایران، فصل‌نامه مطالعات راهبردی، سال نهم، شماره­ی 4: 827-852
22. کرمی، جهانگیر، (1385) هژمونی در سیاست بین الملل؛ چارچوب مفهومی، تجربه تاریخی و آینده‌ آن، فصلنامه پژوهش سیاست نظری، شماره 3: 1-27.
23. کولایی، الهه تیشه‌یار و ماندانا تیشه‌یار، (1387) ﺳﺎﺯﻭﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﮊﺍﭘﻦ ﺑﺎ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺍﺳﻼﻣﯽ، فصلنامه پژوهش سیاست نظری، ﺷﻤﺎﺭﻩ 5: 59 -211.
24. مسعود نیا، حسین، (1390) ارکان سیاست منطقه ای ایران در دوران سازندگی با تکیه بر خطبه‌های نماز جمعه تهران، مجله تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره 6: 77-102.
25. مشیرزاده، حمیرا و هرمز جعفری، (1391) قدرت هژمون و دولت‌های انقلابی: مطالعه موردی آمریکا. فصلنامه روابط خارجی، سال چهارم، شماره 1: 47-78.
26. مشیرزاده، حمیرا مسعودی و حیدرعلی مسعودی، (1388) هویت وحوزه‌های مفهومی روابط بین‌الملل، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 39، شماره 4: 269- 251.
27. مشیرزاده، حمیرا، (1386) چرخش در سیاست خارجی ایالات متحده و حمله به عراق: زمینه‌های گفتمانی داخلی، مجله سیاست، شماره 2، صص 153-190
28. یاقوتی، محمد مهدی، (1390) تحلیل سیاست خارجی و هویت خارجی جمهوری اسلامی ایران، مجله سیاست خارجی، شماره 96: 1-28.

 

Allan, J.A, and kaora, Sughara, (1993) Japan and Contemporary Middle East, Routedledge, London.
Kingston, Jeff, (2011) Contemporary Japan: History, Politics, and Social Change since 1980s, Wiely-Blackwell, London.
Yarshater, Ehsan and others, (2012( Iranica Encyclopedia, Japan and Its Relations with Iran, vol. 14, Newyork, Bibliotheca Persica Press.
Armitage, Richard L. and Joseph S. Nye, (2012) “The U.S.-Japan Alliance, Anchoring Stability in Asia”, Center for Strategic & International Studies, Washington:1-32.
Buszynski, Leszek, (2006) Japan Security Policy in Koizumi Era, Journal of Security Challenge, Vol. 2, No. 3, London: 93-137.
Khan, Saira (2007) “Iran-Us Protracted Conflict and Iran Nuclear Ambitions”, http:// citation.allacademic.com/meta /p178705_index. Html, (URL), 2013.
Nada, Garrett, (2014) “Iran and Asia: Japan is Torn, Oil Hungry but Anti Nuke”, http://iranprimer.usip.org /blog/2014 /jan/30/ iran- and -asia-2-japan-torn-oil -hungry-anti-nuke, (URL) 2016.
Nicole Trisco, Jessica, (2010)”Confronting Change on Two Fronts: The Future of U.S.-Japan Relations”, Int. Studies Association (ISA) 2010 Conference, (URL) 2015.
NO name, Jmofa, “Diplomatic Bluebook, International Situation and Japan Diplomacy in 2013”, www.mofa .go .jp/files/ 000055800.pdf, 2014 (URL) 2014.
Rajaee, Farhang, The Iran –Iraq war: The politics of Aggression, Vol.1, 1995, Tehran: 25-50.
Raquel, Shaul,”Japan and Iran: An evaluation of relationship-building in the context of energy security supply”, newsletter, No. 62, 2012, (URL) 2015, p. 31.