پایداری عملکرد ژنوتیپ های امیدبخش نخود در کشت پائیزه با استفاده از روش GGEbiplot

محورهای موضوعی : زراعت و اصلاح نباتات

پیام پزشکپور ¹ , رحمت الله کریمی زاده ² , امیر میرزائی ³ , محمد برزعلی ⁴

1 - استادیار پژوهش ، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش
2 - - استادیار پژوهش ، ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گچساران، ایران
3 - استادیار پژوهش ، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایران
4 - استادیار پژوهش ، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گلستان، ایران

تاریخ دریافت : 1398/01/11 تاریخ پذیرش : 1399/07/11 تاریخ انتشار : 1398/01/01

کلید واژه: عملکرد دانه, تجزیه پایداری, نخود تیپ سفید و GGE بای پلات,

چکیده مقاله :

هدف از انجام این تحقیق شناسایی ژنوتیپ ‌های پر محصول و پایدار نخود در شرایط متفاوت محیطی بود. در این آزمایش 18 ژنوتیپ نخود در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در چهار ایستگاه تحقیقات کشاورزی شامل لرستان، ایلام، گچساران و گنبد به مدت دو سال زراعی (95-1393) در شرایط دیم مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه به ترتیب در محیط‌های خرم‌آباد سال دوم (5/2911 کیلوگرم در هکتار) و ایلام سال اول (9/742 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. از بین ژنوتیپ‌های نخود مورد بررسی، بیشترین و کمترین میانگین عملکرد دانه به ترتیب به ژنو تیپ‌های G2 (47/1509 کیلوگرم در هکتار) و G13 (3/1266 کیلوگرم در هکتار) اختصاص داشت. سهم محیط، ژنو تیپ و اثر متقابل آن‌ها در تغییرات عملکرد دانه به ترتیب 7/87، 65/0 و 64/11 درصد بود. اثر متقابل ژنو تیپ و محیط با استفاده از مدل بای پلات تفکیک شد و طبق تجزیه مقادیر منفرد، دو مؤلفه اصلی اول به ترتیب 6/36=PC1 و 5/19=PC2 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه کردند. بر اساس نمودار GGE بای پلات، ژنو تیپ ‌های G2، G6 و G12 از عملکرد دانه و پایداری بیشتری نسبت به سایر ژنو تیپ ‌ها برخوردار بودند. ژنو تیپ ‌ G2 از طرفی عملکرد دانه بالاتری داشته و از طرف دیگر پایداری عملکرد نسبتاً بالاتری نیز نشان داد و به ‌عنوان ژنو تیپ ‌ برتر نسبت به سایر ژنو تیپ‌ها معرفی گردید.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to identify genotype of high yielding and stable types in different environmental conditions. The experiment was conducted using eighteen chickpea genotypes in randomized complete bloch design with three replications in four agricultural research stations i.e. lorestan Ilam,gachsaran and Gonbad ,two successive cropping seasons (2014-2016) in autumn planting under rainfed conditions. The highest average seed yield (2911.5 kg.ha-1) was obtained at Lorestan in 2015 -16 and the lowest (742.9 kg.ha-1) was at Ilam in 2014-15. The highest and lowest average seed yield obtained in G2(1509.4 kg.ha-1) and G13 (1266.3 kg.ha-1), genotypes, respectively.The contribution of E, G, and GEI to the total variation in seed yield was about 87.7%, 0.65 % and 11.64%, respectively. The GEI was partitioned using GGE biplot model. According to singular value partitioning, the first two principal components explained PC1=36.6% and PC2=19.5% of total variations in data of seed yield. On the basis of GGE biplots, G2, G6 and G12 had high seed yield and yield stability as compared to the other genotypes.Genotypes G2,G17,G12,G4 and G6 were stable genotypes .On the other hand , genotype G2 had higher seed yield and , on the other hand , showed higher yield stability and was showed to be superior genotype compared to other.