بررسی و تحلیل مؤلّفه‌های تأثّر گلشن راز از قرآن کریم و احادیث شریف با تکیه بر هنر آفرینی تضمین و تلمیح و تأثیرپذیری واژگانی

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

حمید عدالت ‌فر ¹ ( دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران. )
سید محسن ساجدی راد ² ( استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران. )
محمدعلی آتش سودا ³ ( دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران. )

تاریخ دریافت : 1399/05/16 تاریخ پذیرش : 1399/11/04 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: Studying and Analyzing of the Frequencies of " The Golshan Raz " Affectability from the Holy Qur'an and the Noble Traditions, Relying on the Art-creation of Insertion and Allusion and Lexical Impressionability,

چکیده مقاله :

چکیده مثنوی گلشن راز مهم‌ّترین و مشهورترین اثر منظوم شیخ محمود شبستریی است که در بردارندة اندیشه‌های عرفانی اوست. با وجود حجم اندک، این کتاب یکی از یادگارهای پرارزش ادبیّات عرفانی کهن فارسی است که در آن بیان مفاهیم صوفیانه با شور، شوق همراه گردیده است. شبستریی این مثنوی را در پاسخ به پرسش های امیرحسین هروی سروده است. منظومة گلشن راز از زیبایی لفظ و بیان برخوردار است، بیش از آن که از تخیّل سرچشمه بگیرد براساس عقل و حکمت استوار شده است. در واقع مطالب این منظومه خلاصه فتوحات مکّیّه و حتّی فصوص ابن عربی است. میزان آشنایی ‌و تسلّط شیخ محمود شبستریی آن عارف بزرگ بر قرآن و احادیث تا اندازه ای است که وی در بین بیان رازهای عرفانی خود در قالب تضمین، تلمیح از آیات قرآن کریم و احادیث نبوی بهره می‌گیرد تا نظرات خود را اثبات کند و در این میان بیشترین توجّه صاحب گلشن راز به مؤلّفه‌های تأثّر از قرآن و حدیث به تضمین وتلمیح آیات مبارکه و احادیث شریف است. این مقاله به روش (توصیفی– تحلیلی) می‌کوشد تا تأثیر بلاغی از شگردهای ادبی و اثرپذیری واژگانی را در بهره‌مندی از قرآن و حدیث نشان دهد. ابیات مورد استناد از گلشن‌راز در این مقاله بر اساس کتاب چاپی دکتر کاظم دزفولیان و اعداد کاربردی به ترتیب صفحه وشماره بیت می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Abstract         The mathnawi of Golshan Raz is the most well-known versified work of Sheikh Mahmood Shabestari which encompasses his mystical thoughts. Though not so voluminous, this book is one of the most valuable monuments of literary mystical works in which the Sufi implications have been enthusiastically talked about. Shabestari has composed this mathnawi in answer to Amir Hossein Heravi's questions. The versified story of " The Golshan Raz " has the beauty of expression; it is more based on wisdom than imagery. In fact the content of this book is in short about the conquer of Mecca and some narratives from Ibn Arabi. The extension of Shabestari's familiarity in the Qur'an and traditions was so high that he uses them in the mold of allusion and simile in expressing the secrets of mysticism to prove his tenets. This article which is written in descriptive-analytic method, tries to demonstrate the impact of eloquence and its affectability in taking advantage of The Holy Qur'an and traditions. The distiches used here have been taken from the book written by Kazem Dezfulian and the numbers are applied according to the number of the page and the lines of the poems.