بررسی شگردهای شخصیّت‌پردازی در رمان کلیدر

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

فاطمه سلطانی ¹

1 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه اراک، دانشکدة ادبیّات و زبان خارجی، اراک ،ایران

تاریخ دریافت : 1396/11/21 تاریخ پذیرش : 1397/06/04 تاریخ انتشار : 1398/06/01

کلید واژه: رمان, کلیدر, داستان نویسی, کلید واژه‌ها: شخصیّت پردازی,

چکیده مقاله :

چکیده رمان کلیدر، با بهره گیری متنوّع ازعامل شخصیّت پردازی، به عنوان یکی از اصلی ترین مؤلّفه‌های شکل گیری داستان، از آثار برجسته و جذّاب دولت آبادی است. این پژوهش بر آن است تا با شناخت ابعاد و شیوه های گوناگون شخصیّت پردازی در رمان کلیدر و شرح و بسط شاخصه‌های آن، برجستگی این عنصر داستانی را آشکار کند تا از این طریق زاویه ای دیگر از خلاّقیّت این نویسنده را در رمان کلیدر نشان دهد. بنابر نتیجة تحقیق، شخصیّت پردازی از طریق توصیف، شخصیّت پردازی بر مبنای رفتار و کردار شخصیّت ها و بر مبنای گفتگو از مهمّ ترین شگردهای شخصیّت پردازی رمان کلیدر است که دولت آبادی برای معرّفی شخصیّت های خود از آن بهره برده است. این جستار از نظر روش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و از نظر ابزار و میدان تحقیق به صورت کتابخانه ای انجام شده است.

چکیده انگلیسی:

Abstract        The novel of Kalidar, by utilizing the numerous factors of characterization, is one of the fundamental components of the story written by Dowlatabadi. I have tried to investigate and reveal the importance of this fictional element by recognizing the different dimensions of Kalidar to show the second corner of the creativity of the writer. Based on the results of the research, the characterization is formed by the dialogue which is the most important tactics of Dowlatabadi in introducing his characters. This essay is descriptive-analytical in method; and in the field of research it has library procedure.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع و مآخذ

• آلوت، میریام، (1368)، رمان به روایت رمان نویسان، ترجمۀ علی­محمّد حق­شناس، تهران، مرکز.


• اخوّت، احمد، (1371)، دستور زبان داستان، اصفهان، چاپخانۀ اصفهان.


• اس.هال، کالوین و ورنون­ جی. نوردبای، (1375)، مبانی روان­شناسی تحلیلی یونگ، ترجمۀ محمّدحسین مقبل، تهران، مرکز فرهنگی انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلّم.


• ایرانی، ناصر، (1346)، داستان، تعاریف، ابزار و عناصر، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.


• براهنی، رضا، (1373)، «کلیدر و زبان رمان». تکاپو،دورۀ نو، شمارۀ8، فروردین.


• بیات، حسین، (1387)، داستان نویسی جریان سیّال ذهن، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.


• بیشاب، لئونارد، (1390)، درس‌هایی دربارة داستان نویسی، ترجمة محسن سلیمانی، تهران، سوره مهر، چاپ4.


• چهل تن، امیر حسن و فریدون فریاد، (1380)، ما نیز مردمی هستیم، تهران، چشمه، فرهنگ معاصر، چاپ3.


• دقیقیان، شیرین دخت، (1371)، منشأ شخصیّت در ادبیّات داستانی، تهران، نویسنده.


• دولت­آبادی، محمود،(1390)، کلیدر (ده جلد )، تهران، فرهنگ معاصر، چاپ بیست و سوم.


• رحیمیان، هرمز، (1385)، ادبیّات معاصر نثر فارسی از مشروطیّت تا انقلاب اسلامی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها . سمت، چاپ چهارم.


• رضوانیان، قدسیّه و علیرضا پورشبانان، (1389)، «نمایش شخصیّت و شخصیّت­های نمایشی در تاریخ بیهقی». فصلنامۀ پژوهش­های زبان وادبیّات تطبیقی، دوره اوّل، ش2، (ص52- 68)


• زرافا، میشل، (1368)، ادبیّات داستانی، رمان و واقعیت اجتماعی، ترجمۀ نسرین پروینی، تهران، فروغی.

14-  سارتر، ژان پل، (1370)، ادبیّات چیست؟، ترجمة ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، تهران، زمان.

15- سلیمانی، محسن، (1387)، فنّ داستان نویسی، تهران، امیرکبیر.

16- سینگر، لیندا، (1383)، بازنویسی فیلمنامه، ترجمۀ عبّاس اکبری، تهران، سورة مهر.

17- عبدالهیان، حمید، (1380، «شیوه­های شخصیّت­پردازی»، مجلّۀ دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، دورة دوم ، ش 54 ، (ص62- 70)

18- فورستر، ادوارد مورگان،(1357)، جنبه­های رمان، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران، حبیبی، چاپ دوّم.

19- کارد، اورسون اسکات، (1387)، شخصیّت­پردازی و زاویۀ دید در داستان، ترجمۀ پریسا خسروی سامانی، اهواز، رسش.

20- گلفام، راحیل و محمود حبیب الهی،(1391)، روان­شناسی شخصیّت، قم، ابتکار دانش.

21- متین، پیمان، (1383)، ادبیّات داستانی ایران زمین، زیر نظر احسان یار شاطر، تهران، امیرکبیر.

22- مک، کی ( رابرت)، (1385)، داستان، ساختار، سبک و اصول فیلم نامه نویسی، ترجمۀ محمّد گذر آبادی، تهران، هرمس، چاپ دوّم.

23- میرصادقی، جمال، (1376)، ادبیّات داستانی، تهران، سخن. چاپ ششم.

24- __________ ، (1380)، عناصر داستان، تهران، سخن، چاپ چهارم.

25- نوبل، ویلیام، (1385)، راهنمای نگارش گفت­وگو، ترجمۀ عبّاس اکبری، تهران، سروش، چاپ دوم.