بررسی میزان فلزات سنگین در ماهیان حمری، شیربت و تیلاپیلا و ارزیابی ریسک برای مصرف کنندگان در رودخانه شاوور شهرستان شوش

رضا سلیقه زاده ¹ ( گروه دامپزشکی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران )
مرجان مسافر ² ( گروه بیولوژی دریا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
سعد بیات ³ ( گروه دامپزشکی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران )

تاریخ ارسال : 1402/09/06 تاریخ تایید : 1402/10/12

کلید واژه: شیربت, حمری, تیلاپیلا, رودخانه شاوور, شهرستان شوش,

چکیده مقاله :

هدف از این مطالعه بررسی ماهیان بومی حمری و شیربت و تیلاپیلا در رود خانه شاوور شهرستان شوش از نظر آلودگی به فلزات سنگین و ارزیابی خطر برای مصرف کنندگان است. برای بررسی میزان فلزات سنگین باقی مانده در گوشت ماهیان از چند قسمت رودخانه شاوور شهرستان شوش جمع آوری گردید. نتایج حاصل از آمار توصیفی مقدار باقیمانده عناصر در ماهیان گونه های شیربت و حمری و تیلاپیلا ارتباط معناداری وجود نداشت. بین غلظت فلزات سنگین در فصل تابستان و زمستان نیز اختلاف معنی دار بود (05/0p<). بجر کبالت، مس، نیکل و روی مقادیر فلزات سنگین باقیمانده در گوشت ماهیان با استانداردهای بهداشتی بین المللی نشان داد که غلظت تمامی عناصر به جز سرب و نیکل به طور معنی داری (05/0p<) کمتر از حد مجاز بودند. غلظت سرب به طور معنی داری (05/0p<) بیشتر از حد مجاز بود. ارزیابی خطر بهداشتی نشان داد که با توجه به حداکثر مصرف روزانه قابل تحمل (MTDI) فلزات سنگین، مصرف روزانه و مداوم این محصولات توسط گروه های سنی مختلف (کودکان و بزرگ سالان) مصرف کنندگان به جز سرب کاملا ایمن بوده و مخاطره ای از این نظر برای آنها وجود ندارد. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین غلظت فلزات آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم، مس، آهن، جیوه، منگنز، مولیبدن، نیکل، قلع و روی در ماهیان شیربت، حمری و تیلاپیلا از استانداردهای جهانی کمتر می باشد و فقط غلظت سرب در مقایسه با FAO/WHO بالاتر بودند. همچنین برآورد دریافت روزانه و با توجه به مقادیر MTDI در همه فلزات به جز سرب نشان داد که مصرف ماهیان شیربت و حمری و تیلاپیلا در حال حاضر خطری را برای سلامتی انسان ایجاد نمی‌کند، با این وجود برای پیشگیری از رخداد آلودگی احتمالی در آینده از نظر مدیریتی باید توجه بیشتری به این آلاینده‌ها و منابع احتمالی آنها شود.

چکیده انگلیسی :

The purpose of this study is to investigate the native fish of Hamri, Shirbat and Tilapila in Shavor River in Shush city in terms of heavy metal contamination and risk assessment for consumers. To investigate the amount of heavy metals remaining in fish meat) were collected from several parts of Shavor River in Shush city. The results obtained from the descriptive statistics of the residual amount of elements in Shirbat, Hamri and Tilapila species of fish did not have a significant relationship with the amount of cobalt, copper, nickel and zinc residual heavy metals in fish meat with international health standards, it showed that the concentration of all elements Except for lead and nickel, they were significantly (p<0.05) below the permissible limit. The concentration of lead was significantly (p<0.05) higher than the permissible limit. The health risk assessment showed that according to the maximum tolerable daily intake (MTDI) of heavy metals, the daily and continuous consumption of these products by different age groups (children and adults) of consumers is completely safe, except for lead, and there is no risk of this there are no comments for them. The results of this research showed that the average concentration of arsenic, cadmium, cobalt, chromium, copper, iron, mercury, manganese, molybdenum, nickel, tin and zinc in Shirbat, Hamri and Tilapila fishes is lower than the international standards and only Pb concentrations were higher compared to FAO/WHO. Also, the estimation of daily intake and according to the MTDI values of all metals except lead showed that the consumption of Shirbat, Hamri and Tilapila fish currently does not pose a risk to human health, however, to prevent possible contamination in the future In terms of management, more attention should be paid to these pollutants and their possible sources.