بررسی تأثیر تراکم بوته بر خصوصیات مرفولوژیکی و عملکرد دانه ژنوتیپ های سویا در استان مرکزی
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی
1 - کارشناس ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد
2 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد
کلید واژه: سویا, رقم, تراکم, استان مرکزی,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی تأثیر تراکم کاشت بر خصوصیات مرفولوژیکی و عملکرد دانه ارقام سویا در استان مرکزی، آزمایشی در سال 1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اراک انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی تراکم در چهار سطح 16=D1، 22=D2، 28=D3 و 34=D4 بوته در مترمربع و عامل فرعی شامل رقم ویلیامز=V1 و لاین جدید L17=V2بود. نتایج آزمایش نشان دادند اثر تراکم بر تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته ووزن هزاردانه در سطح 1 درصد و عملکرد دانه در سطح 5 درصد معنی دار و سایر صفات معنی دار نشد. اثرات متقابل تراکم در رقم روی وزن هزاردانه و عملکرد به ترتیب در سطح 1و 5 درصد معنی دار و بر روی سایر صفات معنی دار نشد. تراکم D4 با 3880 کیلوگرم در هکتار بیشترین و تراکم D1با 3350 کیلوگرم کمترین عملکرد دانه را داشتند. لاین L17 با میانگین عملکرد 3980 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم ویلیامز با 3590 کیلوگرم برتری نشان داد. بالاترین عملکرد بهدست آمده مربوط به لاین L17در تراکم D4 معادل 4490 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن از رقم ویلیامز در تراکم D1 معادل 3010 کیلوگرم بود. بالاترین وزن هزاردانه تراکم های مورد آزمایش مربوط به D1 معادل 32/158 و کمترین آن از تراکم D4 معادل 66/145 گرم به دست آمد. تراکم D1 با میانگین تعداد 3/3 بیشترین و تراکم D4 با میانگین 48/1 کمترین تعداد شاخه فرعی را داشتند. همچنین تراکم D1 دارای بیشترین غلاف در شاخه فرعی معادل 51/6 و تراکم D4دارای کمترین غلاف در شاخه فرعی معادل 33/4 بود. همین تراکم با میانگین تعداد 5/42 بیشترین و تراکم D4 کمترین تعداد غلاف در بوته معادل 41/21 را داشتند. بنا بر نتایج حاصله، با افزایش تراکم میزان عملکرد هر دو رقم مورد آزمایش افزایش یافت ولیکن لاین L17 در تراکم 34 بوته در مترمربع با تولید 4490 کیلوگرم بذر در هکتار برتری نشان داد.
In order to study the effect of plant densities on morphological characteristics and seed yield of soybean cultivars in Markazi province an experiment was conducted in agricultural researches center of Arak in 2007. The experimental design was split plot arrangement in a randomized complete blocks design with three replications. The treatments included two factors, plant densities in four levels (16, 22, 28 and 34 plant/m2) as main plots and two soybean cultivars and line (Williams and L17) in subplots. Results showed that the effect of plant density on number of lateral stems, pods per plant and 1000 cernel weight was significant at 1% level. The effect of density on yield was significant at 5% level. Interaction of density cultivars was negligible on all studied traits except 1000 seed weight (at 1%) and grain yield (at 5%). Result also showed that the highest and lowest yield were obtained at D4 (34 plant/m2) and D1 (16 plant/m2) with 3880 and 3350 kg/ha respectively. The yield of L17 was 3980 kg/ha that higher than Williams with 3390 kg/ha grain yield. The highest yield was obtained with L17 at D4 density (4490 kg/ha) and the lowest yield was recorded with Williams cul in D1 density by 3010 kg/ ha. The D1 and D4 produced the highest (8) and lowest (3.3) lateral branches per plant respectively. The maximum number of pods per lateral branches was recorded at D1 and the minimum at D4, by 6.51 and 4.33 respectively. The highest (42.5) and the lowest (21.41) pods per plant was produced by D1 and D4 respectively. The average 1000 cernel weight at L17 was 152.42 gr. which higher than Williams with 147.42 gr. Maximum 1000 cernel weight was recorded in L17 at D1 density (160 gr) and the minimum 1000 cernel weight obtained with Williams cul. At D4 (136.3 gr) There were positive and significant correlation between grain yield and harvest index at 1% level and the number of pods per plant at 5% level.
- دادیان، ع. 1382. بررسی تأثیر دور آبیاری و تراکم گیاه بر دو رقم سویا در استان مرکزی. پایاننامه کارشناسی ارشد رشته زراعت دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین.
2- رحیمیان، ح. و بنایان، م. 1375. مبانی فیزیولوژیکی اصلاح نباتات (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه مشهد. چاپ اول.
3- گنجعلی، ع. و مجیدیهروان، ا. 1378. اثر الگوی کاشت و تراکم بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات ظاهری سویا رقم ویلیامز در کرج. مجله نهال و بذر. جلد 15 شماره 2، ص 155-142.
4- مجنونحسینی، ن. و یزدیصمدی، ب. 1377. اثر تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه سویا. مجله نهال و بذر. جلد 14 شماره 3، ص 28-20.
5- محمدی، ا. 1378. گزارشات پژوهشی تحقیقات دانههای روغنی. مرکز تحقیقات کشاورزی مغان. ص 24-22
6– مؤدبشبستری، م. و مجتهدی، م. 1369. فیزلوژی گیاهان زراعی (ترجمه) انتشارات مرکز نشر دانشگاهی. چاپ اول.
7- Ablett, G. R., Schleihauf, J. C. and Mclaren, A. D. 1984. Effect of row width and population on soybean yield in south western Ontario. Can . J. of Plant Sci. 64: 9-15.
8- Boquet, D. J. 1990. Plant Population density and row Spacing effects on soybean at post – optimal planting dates. Agron. J., 82: 29-64.
9-Copper, R. L. 1977. Response of Soybean Cultivars to narrow rows and planting dates under Weed–Free conditions. Agron. J., 69: 89 -92.
10- Duncan, W. G. 1986. Planting patterns and soybean yields. Crop Sci. 26: 584 -588.
11- Egli, D. B. 1988. Alteration in plant growth and dry matter distribution in soybean. Agron. J. 80: 86-90.
12- Egli, D. B. and UY, Z. 1991. Crop growth rate and seed per unit area in soybean. Crop Sci., 31: 439-441.
13- Fredrick, J. R., Baver P. J., Busscher W. U. and Cutcheon, Mc. 1998. Tillage management for double cropped. Crop Sci., 972: 387-391.
14- Ikeda, T. 1992. Soybean planting patterns in relation to yield and yield components. Agron. J. 84: 923-926.
15-Jon, O. and Baldock, J. 1981. Legume and mineral N effects on corp yield in several crop sequences on the missisipi vally. Agron. J. 73:885- 890.
16-Olson R. A. and Kurtz L. T. 1982. Crop N requirements, utilization and fertilization. Agron. J. 22: 567-604.
17- Patterson T. G. and Larue T. A. 1983. Nitrogen fixation by soybean: seasonal and cultivar effects, and comparison of estimates. Crop Sci., 23: 488-492.
19-Shibles R. M, and webber C. R. 1995. Leaf area solar radiation interception and dry matter production by soybean. Crop Sci., 5: 575-577.
20-Wilcox R. 1987. Soybeans production and uses. American society of agronomy , lnc .
