بررسی اثر نرخ ارز مؤثر واقعی بر صادرات کشمش ایران

محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

ابوالقاسم برقندان ¹ (کارشناس ارشد اقتصادکشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، باشگاه پژوهشگران جوان، مرودشت، ایران)
شهرام آرین‌مهر ² (دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر، باشگاه پژوهشگران جوان، خمینی شهر، ایران.)
حامد شهرکی ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1394/12/12 تاریخ پذیرش : 1394/12/12 تاریخ انتشار : 1391/12/01

کلید واژه: ایران, صادرات, کشمش, نرخ مؤثر واقعی ارز,

چکیده مقاله :

افزایش دستوری نرخ ارز ممکن است همواره موجب ارتقاء صادرات غیرنفتی نگردد و صادرات کالاهای مختلف نسبت به این نرخ، واکنش‌های متفاوتی داشته باشند. از این رو، در این مطالعه تلاش شده است تا اثر نرخ مؤثر واقعی ارز بر صادرات کشمش ایران مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور، با استفاده از روش خودتوضیح با وقفه‌های گسترده، تابع عرضه صادرات محصول کشمش ایران مورد برآورد قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز این مطالعه برای دوره زمانی 1386-1353 از سالنامه آمار بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی ایران، سالنامه آماری صندوق بین‌المللی پول، سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد و نشریات مختلف بانک مرکزی به‌دست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد که نرخ موثر واقعی ارز، درآمد کشورهای واردکننده و تولید داخلی بر صادرات کشمش اثر مثبت داشته اما نسبت شاخص قیمت داخلی به شاخص قیمت جهانی کشمش بر صادرات این محصول بی‌اثر بوده است.

چکیده انگلیسی:

Increase in exchange rate may not always promote non-oil exports and various commodities exports may have different reactions to this rate. Hence, this study tried to consider the effects of real effective exchange rate on exports of Iranian raisin. For this purpose, Iranian raisin export function was estimated using Autoregressive Distributed Lag method. The data were gathered from Statistical Yearbook of Foreign Trade, Statistical Yearbook of the International Monetary Fund, United Nations Food and Agriculture Organization and different issues of Central Bank of Iran over 1974-2007. The results showed that the real effective exchange rate, income of importer countries and domestic production have positive effects on raisin`s exports, but the ratio of domestic price index to export price index of raisin has been ineffective on the exports of this product.

منابع و مأخذ:

احسانی، م. ع.، خان علی پور، ا. و عباسی، ج. (1388). اثر بی‌ثباتی نرخ ارز بر صادرات غیرنفتی در ایران. پژوهشنامه علوم اقتصادی، 9 (1 (پیاپی 32)): 34-13.

ترکمانی، ج. و طرازکار، م. ح. (1384). اثر تغییرات نرخ ارز بر قیمت صادراتی پسته: کاربرد روش خود توضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL). فصلنامه اقتصادکشاورزی و توسعه، 49: 96-83.

تشکینی، ا. (1384). اقتصادسنجی کاربردی به کمک Microfit. تهران: مؤسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران. چاپ اول.

شهام، ش. (1381). بررسی اثرات نرخ ارز در سیستم نرخ ارز چندگانه بر صادرات و واردات بخش کشاورزی طی دوره 1379-1359. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد، دانشگاه الزهرا (س).

شهیکی تاش، م. ن. (1382). بررسی ساختار بازار کالاهای صادراتی منتخب و تأثیر آن بر درآمد ارزی غیرنفتی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد، دانشگاه تهران.

کرمی، ا. و زیبایی، م. (1387). اثرات نوسان‌پذیری نرخ ارز بر صادرات محصولات کشاورزی در کشورهای مختلف. پژوهشهای اقتصادی، 8 (3): 71-59.

گودرزی، ج. (1382). اثر نرخ موثر واقعی ارز بر صادرات غیرنفتی (مطالعه موردی: فرش، پسته، خرما، کشمش، زعفران و خاویار). پایان نامه کارشناسی ارشد گروه اقتصاد، دانشگاه بوعلی سینا.

محمدی، ح. و نقشینه فرد، م. (1385). اثرات آزادسازی تجاری بر عرضه، تقاضا، واردات و صادرات گندم و پسته در ایران. مجله علمی- پژوهشی علوم کشاورزی، 12: 33-27.

نوری، ک. و یزدانی، س. (1379). جهانی شدن اقتصاد و اثرات آن بر بخش کشاورزی ایران (مطالعه موردی: برنج و خرما). مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد.

نوفرستی، م. (1378). ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی. تهران. خدمات فرهنگی رسا. چاپ دوم.

هژبرکیانی، ک. و نیک‌اقبالی، س. (1379). بررسی اثر عدم تعادل نرخ ارز بر عرضه صادرات محصولات کشاورزی. مجله تحقیقات اقتصادی، 56: 53-39.

Alper, G. H. and Kulshreshtha, S. N. 1995, Effects of real exchange rate changes on Canadian agriculture: A general equilibrium evaluation. Journal of Policy Modeling, 17 (6):  639-657.

Bolkesjo, T. F. and Buongiorno, J. 2006, Short- and long-run exchange rate effects on forest product trade: Evidence from panel data. Journal of Forest Economics, 11(4): 205-221.

Pesaran, M.H. and Pesaran, B. 1997, Working with microfit 4.0: An introduction to econometrics. OxfordUniversity Press.

Yazici, M. 2008, The exchange rate and the trade balances of Turkish agriculture, manufacturing and mining. Quality & Quantity, 42: 45-52.