ارزیابی زیستی رودخانه چشمه کیله تنکابن(استان مازندران) با استفاده از شاخص های زیستی، ساختار جمعیتی و زیتوده ای درشت بی مهرگان کفزی

محورهای موضوعی : ارزیابی محیط زیست

روح الله عباسپور ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان)
حمیدرضا علیزاده ثابت ² (مرکز تحقیقات ماهیان سردابی کشور، تنکابن)
مسعود هدایتی فرد ³ (دانشگاه آزاداسلامی، واحد قائمشهر)
جواد مسگران کریمی ⁴ (دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان)

تاریخ دریافت : 1394/07/11 تاریخ پذیرش : 1394/07/11 تاریخ انتشار : 1390/10/01

کلید واژه: ساختار جمعیتی, ماکروبنتوز, رودخانه چشمه کیله, زیتوده,

چکیده مقاله :

رودخانه چشمه کیله در حوزه جنوبی دریای خزر به عنوان یک زیستگاه بسیار مهم و با ارزش برای مهاجرت و زاد آوری گونه های با ارزش شیلاتی نظیر ماهی آزاد( trutta caspius Salmo )و ماهی سفید ( Rutilus frisii kutum) از اهمیت بسیار بالائی برخوردار بوده است. در پژوهش حاضر به بررسی ساختار جمعیتی و زیتوده ای درشت بی مهرگان کفزی رودخانه چشمه کیله – تنکابن در سال 1390-1389 در چهار ایستگاه و بصورت ماهانه طی دوازده نوبت نمونه برداری با سوربر سطح 1/0 متر مربع و در سه تکرار صورت گرفت. نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین ۴ درصد تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی و شمارش گردید. در بررسی کفزیان رودخانه 47 خانواده متعلق به 15 راسته و شش رده شناسایی شد که در میان آنها لارو حشرات آبزی بیشترین تنوع را داشته اند. نتایج نشان می دهد که بطور متوسط راسته هایEphemeroptera, Trichoptera Diptera, در ایستگاه های 1و2 و راسته های Diptera, Ephemeroptera و رده Oligochaeta ( راسته های Haplotaxida (Tubificida, Lumbricida, Lumbriculida, در ایستگاه 3 و 4 غالبیت داشتند. نتایج نشان داد که ایستگاه 1 با 07/9 گرم بر متر مربع بیشترین میزان زیتوده کفزیان و ایستگاه 4 با میانگین وزن 11/1 گرم بر متر مربع از کمترین میزان زیتوده کفزیان در کل سال را به خود اختصاص داده اند. حداکثر فراوانی کل جانداران در این مدت مربوط به ایستگاه 1 با 44 درصد و حداقل فراوانی مربوط به ایستگاه 4 با 16 درصد بود. آزمون کروسکال والیس راسته های شاخص بی مهرگان کفزی راستهPlecoptera, Trichoptera, Ephemeroptera و راسته های دیگر تحت عنوان Other، در طول سال نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار بین ایستگاه ها در سطح اطمینان 95 درصد(05/0>P) می باشد اما خانواده Chironomidae در چهار ایستگاه در طول سال اختلاف معنی داری بین ایستگاه ها نشان نداد. بالاترین میانگین شاخص های زیستی مارگالف و تنوع شانون وینر مربوط به ایستگاه 1 و پایین ترین امتیاز مربوط به ایستگاه 4 اختصاص داده شده است. بر اساس شاخص تنوع شانون وینر، روند تغییرات تنوع ماکرو بنتوزها در چهار ایستگاه بسیار جزیی و اندک بوده است.