تأثیر محلول‌پاشی روی و زمان انتقال نشاء بر خصوصیات زراعی و فیزیولوژیک دو رقم کلزای بهاره

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

حمید جباری ¹ , سحر خادم ² , حمید مظفری ³ , نادیا صفوی فرد ⁴

1 - استادیار مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
2 - کارشناس ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس، تهران، ایران
3 - استادیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، واحد شهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - دکترای زراعت، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1397/05/16 تاریخ پذیرش : 1398/09/21 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه: عملکرد دانه, شاخص سطح برگ, شاخص سبزینگی, تعداد خورجین,

چکیده مقاله :

به منظور تأثیر محلول‌پاشی روی و مراحل انتقال نشاء در کشت نشایی دو رقم کلزای بهاره این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال زراعی 96-1395 انجام شد. تیمارهای آزمایشی در این بررسی شامل 10 تیمار (کشت مستقیم بذر هیبرید هایولا 420 و رقم دلگان در 15 اسفندماه، کشت نشایی هیبرید هایولا 420 و رقم دلگان در مرحله دو و چهار برگی بدون محلول پاشی روی و همراه با محلول پاشی روی بود. نتایج نشان داد که بالاترین و پایین‌ترین میانگین عملکرد به ترتیب به تیمارهای کشت نشایی هیبرید هایولا 420 در مرحله دو برگی همراه با محلول پاشی روی و کشت مستقیم بذر هیبرید هایولا 420 به مقادیر 2628 و 1046 کیلوگرم در هکتار اختصاص داشت. کشت نشایی هایولا 420 در در مراحل دو و چهار برگی با محلول پاشی روی سبب افزایش 51 و 86 درصدی عملکرد دانه نسبت به کشت مستقیم شد. همچنین کشت نشایی رقم دلگان در مراحل دو و چهار برگی با محلول پاشی روی منجر به افزایش 93 و 35 درصدی عملکرد دانه نسبت به کشت مستقیم شد. به‌طورکلی در کشت نشایی و به‌ویژه در تیمارمحلول‌پاشی روی، در مقایسه با کشت بذری کلزا تعداد دفعات آبیاری یک تا دو مرتبه کاهش یافت و به دلیل افزایش شاخص‌های سطح برگ و سبزینگی گیاه، جذب بهتر تابش و بالاتر بودن تعداد خورجین و تعداد دانه در خورجین، عملکرد دانه و شاخص برداشت بیشتر بود.

چکیده انگلیسی:

In order to investigate the effect of Zinc (Zn) foliar application and transplanting stages in two spring rapeseed cultivars, this experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications at research field of Seed and Plant Improvement Research Institute (SPII) in 2016-2017. There were 10 treatments including (seed planting of Hyola 420 hybrid and Delgan cultivar on 5 March, transplanting of Hyola 420 hybrid and Delgan cultivar in 2 and 4 leaf stage with and without foliar application of Zn). The results showed that the highest and lowest mean seed yields were belonged to Hyola 420 transplanting treatments at 2 leaf stage with Zn foliar appliction and seed planting of Hyola 420 hybrid as 2628 and 1046 kg ha-1, respectively. Transplanting of Hyola 420 at 2 and 4 leaves with Zn foliar application increased by 51% and 86% seed yield compared to seed planting method. In addition, transplanting of the Dalgan cultivar at 2 and 4 leaves stage was significantly increased by 93% and 35% seed yield compared to seed planting method. Generally, in transplanting cultivation and especially in zinc spraying treatment, irrigation frequency was reduced one to two times compared to seed planting method. In transplanting cultivation and especially in zinc spraying treatment, harvest index was higher compared to seed planting method due to increased SPAD value and leaf area index (LAI), better absorption of light radiation, higher number of silique and number of seeds per siliques and seed yield.

منابع و مأخذ:

آروین، پ. و م. عزیزی. 1388. مقایسه عملکرد، شاخص برداشت و صفات مرفولوژیک در گونه‌های بهاره کلزا. مجلـه تولید گیاهان زراعی. جلد 2، شماره 2: 14-1.

 امیدیان، ا.، س. ع. سیادت، ر. ناصری و م. مرادی .۱۳۹۱. اثر محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد، میزان روغن و پـروتئین دانـه چهـار رقـم کلـزا . مجلـه علـوم زراعی ایران. جلد 14، شماره 1: 28-16. 

خلیلی محله، ج. و م. رشدی. 1387. اثر محلول­پاشی عناصر کم مصرف بر خصوصیات کمی و کیفی ذرت سیلویی 704 در خوی. جلد 24، شماره 2: 293-281.

جعفری، ن.، م. اصفهانی، ف. فلاح، غ. محسن آبادی و ع. کافی قاسمی. 1392. اثر مصرف توأم کودهای نیتروژن و سولفات روی و کود بیولوژیک حاوی ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم بر عملکرد و ویژگی‌های رشد کلزا (Brassica napus L.). مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی. جلد ۳ ، شماره 7: 71-61.

سرمدنیا، غ. و ع. کوچکی. 1377. فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 400 صفحه.

شیرانی­راد، ا. ح. و ح. جبّاری. 1395. دستورالعمل فنی کشت نشایی کلزا به روشSRI . مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه و نهال و بذر. 11 صفحه.

شیرانی­راد، ا. ح.، م. نعیمی و ش. نصراصفهانی. 1389. ارزیابی تحمل به خشکی انتهایی در ارقام بهاره و پاییزه کلزا. مجله علوم زراعی ایران. جلد  ۱۲، شماره ۲: 126-112.

راهنما. ع.ا. و ع.م. بخشنده. 1384. اثر تاریخ کاشت و شیوه کاشت مستقیم و نشایی بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه کلزا در شرایط اهواز. جلد 7 ، شماره 4: 336-324.

کیانی، ع. ر. و ا. فرجی. 1393. آبیاری پنبه. انتشارات موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. 150 صفحه.

نصیری، م. و م. ربیعی. 1382. نشریه زراعت کلزا در شالیزار. موسسه تحقیقات برنج کشور.

Ahmadi, M. 2010. Effect of zinc and nitrogen fertilizer rate on yield and yield components of oilseed rape (Brassica napus L.). Am-Euras. J. Agric. Environ. Sci. 7(3): 259-264.

Bybordi, A. and M.J. Malakouti. 2007. Effects of zinc fertilizer on the yield and quality of two winter varieties of canola. Zinc crops; Improving crop production and human health. 24-26 May

Cakmak, I. 2008. Enrichment of cereal grains with zinc: Agronomic or genetic biofortification. Plant. Soil. 302: 1-17

Gooding, M. J. and W. P. Davies. 1992. Foliar urea fertilization of Cereals: A Review. Fert. Res. 32: 209-222.

Jamson, M., S. Galeshi, M.H. Pahlavani and E. Zeinali. 2009. Evaluation of zinc foliar application on yield components, seed yield and seed quality of two soybean cultivars in summer cultivation. J. Plant Prod. 16(1): 17-28.

Kuai, J., Y. Sun. Q. Zuo, H. Huang, Q. Liao, C. Wu,  J. Lu, J. Wu and G. Zhou. 2015. The yield of mechanically harvested rapeseed (Brassica napus L.) can be increased by optimum plant density and row spacing. Sci. Rep. 5(18835):1-14.

Morshedi, A. and H. Naghibi. 2004. Effects of foliar application of Cu and Zn on yield and quality of canola grain (Brassica napus L.). J. Agric. Sci. Natur. Resour. 11(3): 15-22.

Mulyati, R., W. Bell and L. Huang. 2009. Root pruning and transplanting increase zinc requirements of canola (Brassica napus).  Plant. Soil. 314 (1–2): 11–24.

Rashidi, S., A.H. Shirani Rad, A. Ayene Band, F. Javidfar and S. Lak. 2012. Study of relationship between drought stress tolerances with some physiological parameters in canola genotypes (B. napus L.). Ann Biol Res. 3 (1): 564-569.

Ren, Y., J. Zhu, N. Hussain, S. Ma, G. Ye, D. Zhang and S. Hua. 2014. Seedling age and quality upon transplanting affect seed yield of canola (Brassica napus L.). Can. J. Plant Sci. 94: 1461-1469.

Singh, T. and A. Singh. 2012. Performance of transplanted canola varieties in relation to age of nursery seedlings and inter-row spacings under late sown condition. Crop Res. 44 (3): 304-310.

Walton, G., N. Mendham, M. Robertson and T. Potter. 1999. Canola, Phenology, Physiology and Agronomy. Proceedings of the 10^th international Rapeseed Congress, Canberra, Australia.

Wang, Y., J. Li, X. Gao, X. Li, T. Ren, R. Cong and J. Lu. 2014. Winter Oilseed Rape Productivity and Nutritional Quality Responses to Zinc Fertilization. Agron. J. 106: 1349-1357.

Wasaya, A., M. Shahzad Shabir, M. Hussain, M. Ansar, A. Aziz, W. Hassan and I. Ahmad. 2017. Foliar application of Zinc and Boron improved the productivity and net returns of maize grown under rainfed conditions of Pothwar plateau. J. Soil Sci. Plant Nutr. 17 (1): 33-45.