بررسی کاربرد زئولیت و منگنز بر عملکرد، میزان روغن و گلوکوزینولات دانه ارقام کلزا در رژیم های مختلف آبیاری

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

حسین باقری ¹ , فرهاد فرح وش ² , مرتضی سام دلیری ³ , مهرداد یارنیا ⁴ , امیر حسین شیرانی راد ⁵

1 - دانشجوی دکتری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تبریز، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نبات ، تبریز ، ایران
2 - استاد یار، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تبریز، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نبات ،تبریز، ایران
3 - دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد چا لوس ، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نبات، چالوس، ایران
4 - دانشیار، دانشگاه آادز اسلامی ، واحد تبریز، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نبات، تبریز، ایران
5 - دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ،کرج ، ایران

تاریخ دریافت : 1393/10/07 تاریخ پذیرش : 1393/11/16 تاریخ انتشار : 1394/10/11

کلید واژه: محلول پاشی, اجزای عملکرد, کلزا, رطوبت خاک, آلومینوسیلیکات ها,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر سوپر جاذب طبیعی زئولیت و منگنز بر صفات مورفوفیزیولوژیکی ارقام کلزا در رژیم های مختلف رطوبتی ، آزمایشی طی دو سال‌ 91- 1390 و 92- 1391 به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه پژوهشی شهریار انجام شد. عامل آبیاری در 3 سطح شامل آبیاری بر اساس 40 (آبیاری معمولی)، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی خاک، عامل زئولیت در دو سطح صفر و 15 تن در هکتار، عامل منگنز (از منبع سولفات منگنز) در دو سطح شامل صفر و 3 (گرم در هزار)، به صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و عامل رقم در چهار سطح شامل SLM046، طلائیه ، مدنا و اپرا در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که کاربرد مقدار زئولیت در خاک و محلول پاشی منگنز و افزایش مقدار رطوبت خاک، سبب افزایش عملکرد دانه (6324 کیلوگرم درهکتار) و میزان روغن دانه (5/46 درصد) شد. بیشترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری معمولی، با کاربرد زئولیت و محلول پاشی منگنز بدست آمد. کاربرد منگنز و زئولیت از مقدار گلوکوزینولات دانه در رژیم های مختلف آبیاری کاسته است. بیشترین مقدار گلوکوزینولات دانه در شرایط آبیاری معمولی (5/16 میلی گرم در گرم) را رقم اپرا بدست آورد. با توجه به عملکرد پایین در مناطق خشک و نیمه خشک، توصیه می شود در منطقه مورد آزمایش و مناطق مشابه برای بالا بردن عملکرد از زئولیت معدنی در خاک و محلول پاشی منگنز در ارقام مختلف به منظور بالا بردن راندمان آبیاری و عملکرد استفاده شود.

چکیده انگلیسی:

In order to study the effect of zeolite super absorbent and manganese, on morpho-physiological traits of rapeseed cultivars in different irrigation treatment, an experiment was performed during two years of 2012-13 and 2013-14, as factorial split plot design on the base of completely randomized block design with three replicates in research farm of Shahryar. Irrigation factor was included three levels, irrigation on the base of 40, 60 and 80 % discharge of irrigation, zeolite factor was included two levels of zero and 15 (ton/ha), manganese factor (manganese sulfate) was included two levels of 0 and 3(g/1000), as factorial were set in the main plots and cultivar factor in four levels including SLM046, Talayeh, Modena and Opera were set in subsidiary plots. Results indicated that applying zeolite in the soil and foliar manganese and increasing the irrigation of the soil, lead to increase the grain yield (6324 kg.ha-1) and seed oil contect (46.5 %). Maximum amount of seed yield in normal irrigation was achieved by application of zeolite in the soil and foliar manganese. Applying manganese and zeolite decreases the amount of seed glucosinolate in different irrigation treatments. Maximum amount of the seed glucosinolate was achieved in normal irrigation condition (16.5 mg/g) by Opera cultivar. With the respect to the low yield in arid and semiarid areas , it is recommended that due to increasing the yield, mineral zeolite in the soil and foliar manganese in different cultivars be used in order to increasing efficiency of the irrigation and yield.