ارزیابی روابط عملکرد دانه با صفات زراعی در ژنوتیپ‌های گندم دیم بهاره

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

علی احمدی ¹ (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، خرم اباد، ایران)
راضیه پور قاسمی ² (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل، زابل، ایران)
طهماسب حسین پور ³ (مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان، خرم آباد، ایران)
سیده سمانه سهرابی ⁴ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل، زابل، ایران)

تاریخ دریافت : 1393/10/26 تاریخ پذیرش : 1394/02/10 تاریخ انتشار : 1395/03/12

کلید واژه: تجزیه علیت, همبستگی, رگرسیون گام به گام, تجزیه به عامل‌ها,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی ارتباط ویژگی‌های مختلف زراعی با عملکرد دانه گندم نان بهاره دیم، تعداد 18 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خرم‌آباد در سال زراعی 90-1391 مورد مطالعه قرار گرفتند و از نظر 14 صفت شامل عملکرد دانه و اجزای آن و خصوصیات مورفولوژیک ارزیابی شدند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد بیولوژیک دارای بیشترین ضریب همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطح احتمال یک درصد (**79/0r=) با عملکرد دانه می‌باشد، و بعد از آن صفات عملکرد کاه، شاخص برداشت و تعداد سنبله به ترتیب با *56/0r=، *50/0r= و*49/0r= (معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد) قرار داشتند. بر اساس رگرسیون گام به گام تعداد سنبله، شاخص برداشت، وزن سنبله و ارتفاع بوته از مهمترین اجزای عملکرد بوده و سهم بیشتری در توجیه عملکرد دانه داشتند. تجزیه علیت نیز نشان داد که چهار صفت تعداد سنبله در متر مربع، شاخص برداشت، وزن سنبله و ارتفاع بوته مهمترین عوامل در افزایش عملکرد دانه بودند. بزرگترین اثرات مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه نیز مربوط به صفات تعداد سنبله و وزن سنبله بودند. نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها نیز نشان داد که چهار عامل اصلی(عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه) و مستقل از هم در مجموع 72 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه نمودند. عامل اول به عنوان عامل عملکرد با بیشترین واریانس مجدداً نقش مؤثر سه صفت عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه را بر عملکرد دانه تایید نمود.

چکیده انگلیسی:

To investigate the relationship between agronomic characteristics with 18 spring wheat genotypes, an experiment was carried out in a randomized complete block design indry land condition of Agriculture and Natural Resources Research Station in Khorramabad during 2011-2012. Fourteen traits including seed yield and their components and morphological characteristics were evaluated. Correlation analysis showed that biomass has the highest positive and significant correlation coefficient (r= 0.79**) with yield. And then straw yield, harvest index and spike r = 0.56*, r = 0.50* and r = 0.49* respectively. Based on stepwise regression spike, harvest index, weight and height of the main spike yield components and grain yield were greater share of justification. Path analysis showed that the number of spike per square meter, harvest index, spike weight and height were important factors in increasing yield. The highest positive direct effects on grain yield were also related to the number of spikes and spike weight. Factor analysis showed that four factors (yield, biological yield, straw yield and seed weight) and independent of the total 72% of total variance explained data. The first factor is the factor with the greatest variance function against three traits of effective biological yield, straw yield and grain weight on grain yield confirmed.