تأثیر وضعیت اضطراری بر فقد مرحله تجدیدنظر در دادگاه‏های ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

سهراب نشاسته ریز ¹ , محمود مالمیر ² , مسعود حیدری ³

1 - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران. [e-mail]
2 - دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول) [e-mail]
3 - استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1400/08/08 تاریخ پذیرش : 1400/09/24 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: دادرسی منصفانه, وضعیت اضطراری, افتراقی شدن آیین دادرسی کیفری, بزهکاری اقتصادی, حق بر تجدیدنظرخواهی,

چکیده مقاله :

فرآیند افتراقی شدن آیین دادرسی کیفری در قلمرو بزهکاری اقتصادی، مرهون عواملی همچون: جهانی شدنِ حقوق کیفری، درماندگی نظام عدالت کیفری و ناکارآمدیِ اصول و کلیشه های سنتیِ آیین دادرسی کیفری در پاسخ دهیِ موفق به این پدیده می باشد. در این فرآیند معیارهایی همچون تخصص گرایی، کارایی، سرعت و شدت در پاسخ کیفری دنبال می شود. تصویب آیین نامه اجرایی نحوه رسیدگی به جرایم عمده و کلان اخلال گران در نظام اقتصادی کشور مصوب 08/07/1399 در دوران جنگ اقتصادی پسابرجام، از جمله مظاهر این فرآیند است که بموجب ماده 19 آن، با فقد مرحله تجدیدنظر و قطعیت اکثریت آراء صادره از دادگاه های موضوع این آیین نامه علی رغم سنگینی اتهامات و محکومیت ها مواجه هستیم که هدف آن حتمیّت اجرای مجازات است. این مسأله با به رسمیت شناختنِ حق بر تجدیدنظر خواهی بعنوان یکی از اصول ناظر بر تحقق کامل دادرسی منصفانه تلائُم ندارد. نوشتار حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. در این نوشتار به این نتیجه نائل گشتیم که این موضوع با معیارهای توصیف وضعیت اضطراری در برخی از اسناد بین المللی تلائُم داشته و قابل توجیه بنظر می رسد. همچنین به نظر نویسندگان، تبدیل آیین نامه مذکور به قانون و به رسمیت شناختن حق بر تجدیدنظر خواهی از تمام آراء صادره از دادگاه های موضوع آیین نامه، مشابه آنچه در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در خصوص دادگاه های نظامی زمان جنگ پیش بینی گردیده ضروری بنظر می رسد.

چکیده انگلیسی:

Fields and Aims: The process of differentiation of criminal procedure in the field of Economic criminality is due to factors such as globalization of criminal law, inability of the criminal justice system and inefficiency of traditional principles of criminal procedure in responding successfully to it. In this process some of criteria such as specialization,rapidity and severity of the criminal response are followed. Approval of executive by-law on how to deal with major crimes disrupting the countries economic system which was approved on 29/09/2020 during the Economic War of post (JCPA) is one of the examples of this process, which according to Article 19 the majority of the rulings of courts subject to this article are final and despite severity of charges and convictions they lack appeal stage and sole purpose is to ensure execution of the sentence. This issue is not compatible with the recognition of the right to appeal as one of the principles of governing a fair trial.Methodology: the present Article has been done by descriptively-analytically method.Findings Conclusion: we have come to the conclusion that this issue is in the line with the criteria for describing the State of Emergency in some international documents and seems to be justifiable. Also, in the opinion of the authors it seems to be essential the recognition of the right to appeal against all rulings issued by-law in the courts subject to this regulation which is similar to that provided for in the Code of Criminal Procedure (2013) for Wartime Military Courts.