حقوق حاکم بر ثبت اختراعات دارویی و دسترسی به داروهای اساسی از منظر حقوق بشر
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقهرحیم باغبان 1 , محسن مولائی فرد 2
1 - استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق، علوم سیاسی و زبان‌های خارجی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران. (نویسنده مسئول): r_baghban_law@yahoo.com
2 - مدرس گروه حقوق، دانشکده حقوق، علوم سیاسی و زبان‌های خارجی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران. Mohsenmolaeifard@yahoo.com
کلید واژه: حق ثبت اختراعات دارویی, حق دسترسی به داروهای اساسی, لیسانس اجباری,
چکیده مقاله :
ثبت اختراعات دارویی نقش مهم و موثری در تولید و نوآوری در عرصه تولیدات دارویی و تحقیقات مرتبط با آن دارد که با تضمین کیفیت دارو و تثبیت قیمت آن از سویی منافع مصرف کننده در دسترسی به داروهای با کیفیت را تضمین می‌کند و از دیگر سو، از سرمایه‌گذاری و تحقیق و توسعه حمایت می‌نماید البته در طرف مقابل موانع متعددی در مسیر دسترسی به داروها وجود دارد که فرای پتنت‌های داروسازی می‌تواند در دسترسی جامعه کشورهای در حال توسعه اثر منفی داشته باشد. هم چنین عواملی مانند نایاب بودن، عدم دسترسی یا قیمت بالای داروها نیز در این رابطه دخیل هستند. هدف از پژوهش حاضر که با روش کتابخانه‌ای و اسنادی انجام شده است، تحلیل حقوق موجود حاکم بر ثبت اختراعات دارویی از منظر حقوق بشر می‌باشد، که نشان می‌دهد چگونه ثبت اختراعات دارویی می‌تواند حق دسترسی به داروها و سلامتی را متاثر نماید. اطلاعات لازم از طریق بررسی سایت‌های معتبر، سازمان‌های بین المللی دولتی و غیر دولتی، مقالات مرتبط با موضوع و کتب چاپ شده در این زمینه جمع آوری شده و برای تجزیه و تحلیل این اطلاعات از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است . نتیجه کلی این پژوهش نشان می‌دهد که با وجود موانع متعدد در دسترسی به داروها در کشورهای فقیر و در حال توسعه، هم چنان ثبت اختراعات دارویی و قیمت‌های فزاینده ناشی از آن بعنوان مهم ترین سد در دسترسی به داروها مورد توجه می‌باشد که در کنار ضعف فرهنگی، مدیریتی، ساختاری و اقتصادی علاوه بر بیماری‌های خاص منطقه‌ای افراد جامعه را دچار بحران می‌کند.
AbstractThe patent of drug inventions plays an important and effective role in production and innovation in drug industry and the related researches. The guarantee of a drug quality and its price ceiling in turn guarantees the consumer's interests regarding the access to high quality drugs, on one hand, and protecting investment, research, and development, on the other hand. Beyond patent of drug inventions, there are also various obstacles to access to medicines which may have negetave effects on access to medicines in the developing countries. Other factors also play a role in this regard such as unobtainablity, inaccessibility, or high prices of medicines. By library and documentary approach, the present research analyses the existing laws governing the patent of drug inventions from the standpoint of human rights, which shows how the patent of drug inventions can effect the right of access to essential drugs and health.Necessary data were gathered using reliable internet sites, international governmental organizations and NGOs, related articles and books. And descriptive and analytical mthods were used to analyze the data. The results show that despite numerous barriers for access to essential drugs in poor and developing countries, the patent of drug inventions and the resulted iraising prices continues to be considered as the most important barriers for access to essential drugs which along with cultural, managerial, structural, economic weakness, and region-specific diseases lead members of a society towards crisis.
_||_
