رابطه خلق و دلبستگی مادر با مشکلات رفتاری فرزندان: نقش میانجی رابطه‌ی مادر-کودک

محورهای موضوعی : فصلنامه تحقیقات روانشناختی

زهرا امین آبادی ¹ , نورمحمد رضایی ² , سمیرا قربانی ³

1 - دانش آموخته دکترای روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران. ایران.
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد مؤسسه روان پژوهان مفید.

تاریخ دریافت : 1402/02/27 تاریخ پذیرش : 1402/02/27 تاریخ انتشار : 1399/11/01

کلید واژه: دلبستگی, مشکلات رفتاری, خلق, رابطه‌ی مادر-کودک,

چکیده مقاله :

مقدمه: هدف پژوهش بررسی میانجی‌گری رابطه مادر-فرزند در رابطه خلق و دلبستگی مادر با مشکلات رفتاری کودکان 6 تا 12 سال بود. روش‌: مطالعه به روش همبستگی و با نمونه‌گیری در دسترس انجام شد. از جامعه هزار نفری کودکان شرکت‌کننده در فعالیت‌های تابستانی مراکز منطقه رجایی‌شهر کرج 300 مادرِ کودکان با متوسط 5/9 سال به ابزارهای ارزیابی رابطه مادر-کودک راس (1961)؛ دلبستگی کولینز و رید (1990)؛ استرس، اضطراب و افسردگی 21 سؤالی (1998)؛ و مشکلات رفتاری راتر (1964) پاسخ دادند. پس از کنار گذاشتن 86 پرسشنامه، داده‌های 214 پرسشنامه با روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار لیزرل تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد دو متغیر خلق و دلبستگی مادر به طور مستقیم در رابطه با فرزند تأثیر مستقیم به ترتیب برابر با (18/0=β و 35/0-=β با 001/ 0P=) و بر مشکلات رفتاری کودک تأثیر مستقیم در هر دو مسیر برابر (39/0=β، 001/0P=) است. این در حالی است که متغیر میانجی یعنی رابطه مادر–فرزند تأثیر معنی‌داری بر مشکلات رفتاری کودکان ندارد (12/0-=β، 001/ 0P=). در ضمن دو متغیر مطرح شده توانستند 55 درصد از مشکلات رفتاری کودکان را در سطح 05/0 تبیین نمایند. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که از جمله عوامل مؤثر در مداخلات در کاهش مشکلات رفتاری، علاوه بر مهارت‌های فرزند‌پروری مداخله جهت بهبود خلق و مشکلات دلبستگی‌ مادر می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Introduction: The aim of the research was to investigate the mediation of mother-child relationship in the relationship between mother's mood and attachment with behavioral problems of children aged 6 to 12 years. Method: The study was conducted by correlation method and available sampling. From the community of 1000 children participating in the summer activities of the centers of Rajaeeshahr region of Karaj, 300 mothers of children with an average age of 9.5 years to the mother-child relationship evaluation tools of Ross (1961); Collins and Reid's (1990) attachment; Stress, anxiety and depression 21 questions (1998); and Rutter's (1964) behavioral problems answered. After discarding 86 questionnaires, the data of 214 questionnaires were analyzed by path analysis method using Lisrel software. Findings: The results showed that the two variables of mother's mood and attachment have a direct effect on the child, respectively (β=0.18 and β=0.35 with P=0.001) and a direct effect on the child's behavioral problems. It is equal in both paths (β=0.39, P=0.001). This is despite the fact that the mediator variable, mother-child relationship, has no significant effect on children's behavioral problems (β=0.12, P=0.001). In addition, the two mentioned variables were able to explain 55% of children's behavioral problems at the level of 0.05. Conclusion: According to the findings of the research, it can be concluded that among the effective factors in interventions to reduce behavioral problems, in addition to parenting skills, is the intervention to improve the mother's mood and attachment problems.