ارزیابی مدل ساختاری تبیین عملکرد تحصیلی بر اساس خودتعیین‌گری: نقش واسطه‌ای درگیری تحصیلی

محورهای موضوعی : فصلنامه تحقیقات روانشناختی

مرضیه مدرسی حجت‌آبادی ¹ , ولی‌الله فرزاد ² , شیرین کوشکی ³

1 - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد گروه روان‌شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/02/04 تاریخ پذیرش : 1402/02/04 تاریخ انتشار : 1400/01/01

کلید واژه: دانش‌آموزان, عملکرد تحصیلی, درگیری تحصیلی, خودتعیین‌گری,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی مدل ساختاری تبیین عملکرد تحصیلی بر اساس خودتعیین‌گری: نقش واسطه‌ای درگیری تحصیلی بود. روش: طرح پژوهش حاضر کاربردی و از نوع پژوهش‌های همبستگی به روش مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. از کلیه نوجوانان 12 تا 14 ساله مدارس دولتی و غیرانتفاعی شهر تهران در سال تحصیلی 96-1395 تعداد 300 نفر (150 دختر و 150 پسر) به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. همه آن ها پرسشنامه‌های خودتعیین‌گری و درگیری تحصیلی را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری به کمک نرم‌افزارهای SPSSV19 و LISRELV8.80 استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد که خودتعیین‌گری و درگیری تحصیلی با عملکرد تحصیلی رابطه معنی‌داری دارند. همچنین نتایج مدل نشان داد که خودتعیین‌گری (38/0) و درگیری تحصیلی (50/0) اثر مستقیمی بر عملکرد تحصیلی دارند. افزون بر آن خودتعیین‌گری به واسطه درگیری تحصیلی بر عملکرد تحصیلی (38/0) اثر غیرمستقیمی داشته است. نتیجه‌گیری: در نهایت نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد متغیرهای خودتعیین‌گری و درگیری تحصیلی می‌توانند اثر مثبت و معنی‌داری بر عملکرد تحصیلی داشته باشند. لذا آگاهی معلمان، والدین، مدیران و مشاوران از این متغیرها جهت ارتقای عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان توصیه می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The purpose of this study was to evaluate the structural model of explaining academic performance based on self-determination: the mediating role of academic engagement. Method: The design of the current research was applied and of the correlational research type using the structural equation modeling method. 300 people (150 girls and 150 boys) were selected from all adolescents aged 12 to 14 years of public and non-profit schools in Tehran in the academic year 2015-2016 by multi-stage cluster sampling method. All of them completed self-determination and academic engagement questionnaires. For data analysis, Pearson correlation methods and structural equation modeling were used using SPSSV19 and LISRELV8.80 software. Findings: The results showed that self-determination and academic engagement have a significant relationship with academic performance. Also, the results of the model showed that self-determination (0.38) and academic engagement (0.50) have a direct effect on academic performance. In addition, self-determination through academic involvement has an indirect effect on academic performance (0.38). Conclusion: Finally, the results of this research show that the variables of self-determination and academic involvement can have a positive and significant effect on academic performance. Therefore, it is recommended that teachers, parents, administrators and counselors be aware of these variables in order to improve the academic performance of students.