اتحادیه اقتصادی اوراسیا و الزامات ژئواکونومیک آن برای ایران

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

سیدحسن میرفخرایی ¹

1 - استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی

تاریخ دریافت : 1395/01/19 تاریخ پذیرش : 1395/01/19 تاریخ انتشار : 1395/01/01

کلید واژه: ایران, ژئوپلیتیک, اقتصاد, تجارت, ژئواکونومی, اوراسیا, یکپارچگی,

چکیده مقاله :

منطق رقابت‌های راهبردی پس از جنگ سرد جز در مناطق ویژه‌‌ای از جهان، دیگر از ماهیت نظامی پیروی نمی‌کند. رقابت‌های ژئوپلیتیک با افول جایگاه تقابلات نظامی، ماهیتی اقتصادی ـ تجاری به‌خود گرفته‌اند. اتحادیه اقتصادی اوراسیا با گذراندن چندساله فرایندی که در اروپا چندین دهه به طول انجامید، ابزاری اقتصادی در خدمت اهداف رقابت‌های ژئوپلیتیک مهیا کرده است. منطق تعارض بر فراز کنش‌های اقتصادی این اتحادیه سیطره دارد و اهداف تجاری اعضای این اتحادیه را در تقابل با اتحادیه‌های دیگر و سایر واحدهای سیاسی پیگیری می‌کند. این پژوهش تلاش می‌کند تا جایگاه رقابت‌های ایران در پهنه منطقه اوراسیا را با گزاره‌های اقتصادی بیان کند. بنابر نظریه ژئواکونومی، پس از تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا ایران الزامات اقتصادی جدیدی پیش روی دارد که بدون توجه به آن‌ها توان رقابت‌های ژئوپلیتیک خود را در ماهیت نوین اقتصادی از دست خواهد داد. پرسش اصلی این پژوهش این است که الزامات ژئواکونومیک ایران پس از تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا چیست؟ پاسخ این پرسش را با تعیین جهت‌گیری‌های اقتصادی و تجاری ایران به‌شکلی که منافع کشور بیشینه شود ارائه می‌کنیم و به ذکر ابزارهای ژئواکونومیک ایران در اوراسیا می‌پردازیم‌. فرضیه پژوهش بر این اصل استوار است که تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک جهت‌گیری ژئوپلیتیک در چارچوب رقابت‌های اقتصادی است و برای ایران نیز در منطقه مجموعه‌ای از الزامات ژئواکونومیک به‌همراه دارد.

چکیده انگلیسی:

Post-Cold War logic of Strategic competitions does not follow the Logic of war anymore except in unfortunate regions of the globe. Geopolitical Competitions have gained an economic-commercial feature with declining position of militant confrontations. Eurasian Economic Union provides a set of economic instruments to serve Competitively Geopolitical Goals in only few years whereas European Union passed it in decades. The logic of Conflict predominates over actions of the Union and traces commercial goals of Eurasian member states in confrontations to other Unions and Political units. Geo economically, Iran will face new occasions after this Union formation and if those are not noticed, competitive strengths of Iranian Geopolitics will be lost. In this Article those Geo-Economic occasions are studied.

منابع و مأخذ:

منابع:

یزدانی، عنایت‌الله و مجتبی تویسرکانی و لیلا جعفری (1388)، تحلیلی بر ژئوپلیتیک و ژئواکونومی اوپک گازی، تحقیقات جغرافیایی، شماره 92.

بروجردی، علاءالدین و سلمان انصاری زاده، مهرداد کرمی (1390)، «ژئواکونومی دریای خزر و تأثیر آن بر تأمین امنیت انرژی در اتحادیه اروپا»، راهبرد، شماره 60.

Aleksanyan Ashot, (2015), Labor Migration of Armenians into Russia: Problems and Prospects, Мир России. 2015. № 2

Astapenia Ryhor, (2015 January), Belarus and the Eurasian Economic Union: the view from Minsk, European Coun­cil on Foreign Relation

Boguslavska Kateryna, (2015 July), The First Steps of the Eurasian Economic Union: Disputes, Initiatives and Results, Russian Analytical Digest, No.170

Chan Mignonne Man jung, (2011), Geo-Economic Challenges for the Asia-Pacific Region in the Post-Crisis Governance and Taiwan’s Roles in the Region, Asia Pacific Security Forum

Chufrin Gennady, (2015 July), Eurasian Economic Union: Undergoing a Durability Test, Russian Analytical digest No.170

Clingendael, Netherlands Institute of International Relations,(2015 March), Expert Seminar: Eastern Partnership countries between the EU and the Eurasian Economic Union: Prospects for trade relations and economic reforms

Courtney William, (2015 February), Remarks on the Eurasian Economic union, Central Asia economic papers No.12, the George Washington University

Dobbs Joseph, (2015 March), The Eurasian Economic Union: A bridge to nowhere?, European Leadership Network

Dragneva Rika and Wolczuk Kataryna, (2014), Eurasian Economic Integration: Institutions, Promises and Fault lines, the London School of Economics and Political Science

Eastern Europe Studies Centre, (2012), Eurasian Union: a Challenge for the European Union and Eastern Partnership Countries, Public Institution Eastern Europe Studies Centre

Eurasian Economic Commission, (2015 first 6 month), Eurasian Economic Integration: Facts and Figures, Press Office of the Eurasian Economic Commission

Financial Times, (2015 January 8^th ), Russia: Dangers of Isolation,

http://www.ft.com/cms/s/0/657967da-9725-11e4-845a-00144feabdc0.html,  

Jones Barry, (2001), Routledge Encyclopedia of international political economy, Routledge, London and New York

Jones William, (2014 June), Russia, Kazakhstan, Belarus Create Eurasian Economic Union, Treaty on Historic Milestone

Lagutina Maria, (2015 July), Eurasian Economic Foundation: Issues of Global Regionalization, Eurasia Border Review

Laruelle Marlene, (2015 May), The Russian World, Russia’s Soft Power and Geopolitical Imagination, CGI center on Global Interests

Luttwak Edward N., (1990), From Geopolitics to Geo-Economics: Logic of Conflict, Grammar of Commerce, The national interest

Mukhamediyev Bulat and Khitakhunov Azimzhan, (2015 spring), European Union and Eurasian Economic union trade relations and their impact on Kazakhstan, The Macro theme Review.

Ozdemir Mehmet, (2015 April), Perceiving to become a “strategic partner” on Asian regional integration: Being/not Being a Member of Eurasian Union, International Conference on Business, Economics and Management, Phuket(Thailand)

Roberts Sean, (2014 September), The Eurasian Economic Union: Breaking the pattern of post-Soviet integration?, Finnish Institute of International Affairs,

Satpayev Dossym, (2015 February), Kazakhstan: Economic Integration Without Relinquishing Sovereignty, Friedrich-Ebert-Stiftung, Division for International Dialogue Berlin Germany

Sivickiy Arseniy,(2015 February), Belarus: Muted Integration Euphoria, Friedrich-Ebert-Stiftung, Division for International Dialogue Berlin Germany

Sparke Matthew, (2007), Geopolitical Fears, Geo-economics Hopes and the responsibilities of Geography, University of Washington

Tuathail Gearóid Ó, Dalby Simon and Routledge Paul, (2003), The Geopolitics Reader, Routledge London and Newyork

Zagorski Andrey, (2015 February), Caught Between the Economy and Geopolitics, Friedrich-Ebert-Stiftung, Division for International Dialogue Berlin Germany

Zlatkin Ilya, (2015), A Sovereign Surge, Not a Soviet Resurgence: The Mutualism of Eurasian Reintegration, Vestnik, The Journal of Russian and Asian Studies