پیمان سارک و تأثیر آن بر منطقه گرایی
محورهای موضوعی : روابط بین المللمحمد جواد آقاجری 1 , سیمین سادات رستمی فر 2
1 - استادیار دانشکده خبر و موسسه آموزش عالی بانکداری
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
کلید واژه: جهانی شدن, همگرایی, واگرایی, منطقه‌گرایی, واژگان کلیدی: پیمان سارک,
چکیده مقاله :
چکیده سازمان همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا، سارک، از جمله سازمان‌های منطقه‌ای می‌باشد که در سال 1985 توسط هشت کشور هند، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا، نپال، مالدیو، بوتان و افغانستان، با هدف همکاری‌های هرچه بیشتر اقتصادی و سیاسی به منظور سرعت بخشیدن به رشد اقتصادی، تبدیل منطقه جنوب آسیا به یک قطب اقتصادی و استفاده از تمامی امکانات بالقوه منطقه جهت تسریع در برنامه‌های اجتماعی و توسعه کشاورزی، رسیدن به تفاهم از طریق مذاکره در موارد اختلاف و تحکیم همکاری بین کشورهای عضو در رابطه با مسائل بین المللی و... شکل گرفت. تشکیلات مذکور درصدد گسترش هرچه بیشتر همکاری ها در چارچوب اتحادیه و بر مبنای احترام به اصول حاکمیت برابر، تمامیت سرزمینی، استقلال سیاسی و عدم دخالت در امور داخلی دیگر دولت ها بر آمد؛ اما علیرغم اصول و اهداف والایی که در ابتدا برای خود ترسیم نموده، در عرصه عمل به سبب وجود عوامل واگرا در درون پیمان از قبیل اختلافات ارضی و مرزی(اختلافات هند با پاکستان و پاکستان با افغانستان)، مداخله‌گری قدرت‌های برون منطقه‌ای، ساختار نامتوازن قدرت در منطقه، بی ثباتی داخلی کشورهای عضو و نیز موقعیت جغرافیایی اعضای پیمان سارک، در تحقق همگرایی و منطقه گرایی با مشکل مواجه شده است. این مقاله سعی دارد تا یکی از ترتیبات منطقه‌ای تحت عنوان پیمان سارک را مورد بررسی قرار داده و به شناسایی عوامل همگرا و واگرا در قالب این اتحادیه پرداخته و کلیت موضوع را در راستای منطقه‌گرایی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
Abstract Founded in 1985, South Asian Association for Regional Cooperation (SAARC) is a regional organization that comprises of eight countries namely India, Pakistan, Seri Lanka, Nepal, Maldives, Bhutan, and Afghanistan. Based on its charter, the key objectives are defined in the following terms: promotion of people welfare and quality of life; acceleration of economic growth, social progress and cultural development in the region; appreciation of mutual trust and understanding; promotion of active collaboration and mutual assistance in the economic, social, cultural, technical and scientific fields; strengthening the cooperation among the member countries in international forums on matters of common interest; and to cooperate with international and regional organizations with similar aims and purposes; and so on. Nevertheless, despite its organizing principles and sublime purposes, there have been several diverging issues within the associated region: territorial disputes (India and Pakistan or Afghanistan and Pakistan), interference of global powers, asymmetric power structure, interior instability within member states, and the strategic situation of South East Asia has posed problems on the realization of convergence and regionalism reflected in the SAARC agreements. The main question is what are the major effects of SAARC agreements in regionalism? This paper attempts to analyze such an agreements in terms of regional arrangements
منابع
- آقابخشی، علی‌اکبر و افشاری‌راد، مینو(1383)، فرهنگ علوم سیاسی، چاپ دوم، تهران، چاپار.
- امیدی، علی(1388)، منطقه‌گرایی در آسیا: نگاهی به سازمان‌های آسه آن، سارک و اکو، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
- چانگ، هاجون (1388)، دولت توسعه گرا، مترجم: آرش اسلامی و میثم قاسم نژاد، تهران، انتشارات مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه شریف.
- چراغ چشم، ابوالحسن(1386)، تأثیر بحران کشمیر بر ناکارآمدی سارک، پایان نامه کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل ، دانشگاه اصفهان.
- حاج‌حسینی، احمد(زمستان 1375)، «منطقه‌گرایی در جهان سیاست»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 16.
- زکریا، فرید(1388)، پساآمریکایی، مترجم: احمد عزیزی، تهران، هرمس.
- زنجانی، اخوان (مهر و آبان 1383)، «تحول نظام بین الملل، جهان گرایی یا منطقه گرایی»، ماهنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره 86.
- عیوضی، محمد‌رحیم(1388)، جهانی‌سازی و همگرایی کشورهای اسلامی، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.
- مجیدی، محمدرضا(1387)، غرب آسیا؛ نظام بین الملل و همگرایی منطقه ای، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- مشیرزاده، حمیرا(1384)، تحول در نظریه های روابط بین الملل، تهران، انتشارات سمت.
- مصلی‌نژاد، عباس (تابستان 1390)، «کاربرد مدل انسجام انجمنی در سیاستگذاری منطقه ای شرق آسیا»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال ششم، شماره 3.
- ملازهی، پیرمحمد(1382)، سارک: سیاست امنیت و همکاری منطقه‌ای ناکام، کتاب آسیا؛ ویژه مسائل امنیتی شرق آسیا، تهران: مؤسسه فرهنگی و مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
- Chase, Dunn, (1989), Global Formation: Structures of the World Economy, Oxford, Blackwell.
- Fallows, James (July/Aug 2007), “China Makes, the World Takes”, Atlantic Monthly.
- Ikenberry, John, “The Rice of China and the Future of the West”, Foreign Affairs, Vol. 87, No, 1, 2008.
- Chowdhury, Mahfuz (July 29, 2007), "The Economic Integration of SAARC", American Chronicle, Available at: http://www.americanchronicle.com
- S, kiim, semuel (2004), "Regionalization and Regionalism in East Asia", Journal of East Asian studies, Vol. S, No.1.
- http://www.saarc-sec .org /printable/
