تجزیه و تحلیل رفتار ترامپ در قبال ایران از منظر تحلیل لایه ای علت ها

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

حسن خداوردی ¹ , علی اصغر غفاری چراتی ²

1 - استادیار گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری روابط بین الملل، ذانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/09/19 تاریخ پذیرش : 1399/08/29 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: آمریکا, ایران, دونالد ترامپ, روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها, تحلیل رفتاری,

چکیده مقاله :

تقابل ایران و آمریکا در موضوعات سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، آغاز شده و به مرور در حوزه‌های وسیعی نیز گسترش یافته است. با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، تقابل دو کشور وارد مرحله جدیدی گردید. ترامپ با رویکرد رئالیسم اصولی و با بهره‌گیری از راهبرد مرد دیوانه نیکسون، به دنبال تضعیف ایران در حوزه‌های مختلف اقتصادی و سیاسی، در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی برآمد. با توجه به ویژگی‌های شخصیتی ترامپ، تجزیه‌وتحلیل رفتار و رویکردهای وی در خصوص ایران می‌تواند چشم‌انداز روشنی را برای دولتمردان ایرانی، جهت پیش‌برد اهداف ملی و راهبردهای مقابله‌جویانه در قبال رویکردهای ضد‌ایرانی ترامپ به همراه داشته باشد. در راستای نیل به این هدف، روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها با بررسی موضوع فوق می‌تواند فضای جدیدی را برای خلق آینده‌های بدیل و روشن، پیش‌روی جمهوری اسلامی ایران فراهم نماید. فهم درست رویکردها و سیاست‌های اعلامی و اعمالی ترامپ در قبال ایران، از جانب دولت‌مردان ایرانی، برای‌ طراحی یک اقدام متقابل و در عین حال هوشمند، در راستای تامین اهداف ملی ضروری است. مهم-ترین ابزار در نیل به این اهداف، ارائه چهره‌ای معقول و منطقی از جمهوری اسلامی ایران، با تاکید بر رعایت اصول و قواعد پذیرفته شده بین‌المللی و از همه مهم‌تر، اتخاذ دیپلماسی هوشمند با بهره‌گیری هم‌زمان از مولفه‌های قدرت سخت در کنار الگوی ارتباطی قدرت نرم می‌باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر این است تا با بهره‌گیری از روش تحلیل آینده پژوهی، مبتنی بر روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها، به بررسی و تجزیه‌و‌تحلیل رفتار ترامپ در قبال جمهوری اسلامی ایران بپردازد.

چکیده انگلیسی:

The confrontation between Iran and the US on the political, military, economic and cultural issues has begun since the victory of the Islamic Revolution in Iran and has expanded over a wide range of geographical areas. As Donald Trump came to power, the confrontation between the two countries entered a new phase. Using the "principled realism" approach and also the "Nixon's MadMan" Theory, Trump following the increasing weakening of Iran in various economic and political spheres and at all regional and international levels. Given Trump's personality traits, his analysis of Iran's behavior and approaches can paint a clear perspective for Iranian statesmen to advance national goals and Coping strategies against Trump's anti-Iranian approaches. In order to achieve this goal, the method of "Causal Layered Analysis" by examining the above problem can open a new space for the creation of bright future in front of the Iran. In order to design a smart and reciprocal move to achieve national interests, Iranian officials must have a good understanding of Trump's practical and proclaimed policies and approaches toward Iran. The most important tool to pursue these goals is to provide a rational face to the Iran with an emphasis on observing internationally accepted principles and rules, and most importantly adopting smart diplomacy while utilizing the components of hard power alongside the Communication Pattern of Soft power. The main purpose of the present study is to analyze Trump's behavior towards Iran based on a descriptive-analytical method and a Causal Layered Analysis.

منابع و مأخذ:

• اعلم، هوشنگ (1395). «ترامپ مردی برای فصل سرد»، فصلنامه آزما، شماره 120، صص 8-9.


• افضلی، توحید (1397). «نگاهی به سند راهبرد ضد تروریسم ایالات‌متحده»، اندیشکده راهبردی تبیین، رجوع شود به: http://tabyincenter.ir/28218/


• اکرمی­نیا، محمد (1392). «راهبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دستیابی به اهداف چشم انداز 1404»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال شانزدهم، شماره 2، صص 33-60.


• اکوان، سمانه (1397). «ترامپ و استراتژی دیوانگی»، رجوع شود به: http://ekvanjournalist.com/madmantheory


• آزادی، افشین؛ ترابی، محمد و حیدرپور، ماشاءالله (1399). «جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی؛ راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال ششم، شماره 3، صص 147-178.


• بختیاری، تهمینه (1397). «بررسی مواضع ترامپ از منظر روانشناسی سیاسی»، خبرگزاری صدا و سیما، رجوع شود به: http://www.iribnews.ir/fa/news/2205605


• بختیاری، تهمینه (1396). «سند امنیت ملی آمریکا 2018: از بی­تعهدی تا تهدید دولت­ها»، خبرگزاری صدا و سیما، رجوع شود به: http://www.iribnews.ir/fa/news/1963015


• پایگاه اطلاع رسانی حوزه (13/07/87). «ایالات متحده و استراتژی مرد دیوانه»، رجوع شود به: https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/6517/75251


• پیلار، پل (1396). «ترامپ به دنبال رئالیسم سیاسی نیست»، سایت دیپلماسی ایرانی، رجوع شود به: http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/1969310


• ترابی، قاسم (1391). «نقد و بررسی: چالش­های آمریکا در خاورمیانه بزرگتر، سیاست­های دولت اوباما»، فصلنامه مطالعات منطقه­ای آمریکا شناسی-اسرائیل شناسی، شماره 1.


• جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8، صص 65-89.


• خزایی، سعید؛ جلیلوند، محمدرضا و نصرالهی، لیلا (1392). «ﺑﺮرﺳﻲ ﻻﻳﻪ ای ﻧﻈﺮی روش ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﻠﺖﻫﺎ در ﺣﻮزه آﻳﻨﺪهﭘﮋوﻫﻲ»، فصلنامه مطالعات آینده­پژوهی، سال دوم، شماره ششم، صص 71-102.


• خواجه سروی، غلامرضا و بهرامی، سمیه (1393). «تحلیل روابط ایران و عراق بر اساس گفتمان ایران­هراسی»، پژوهش­های سیاسی جهان اسلام، شماره 13، صص 83-106.


• درج، حمید و آقایی، داوود (1396). «جایگاه راهبردی یمن در سیاست خارجی و امنیتی ترامپ»، فصلنامه مطالعات روابط بین­الملل، سال دهم، شماره 40، صص 68 –


• درویشی، فرهاد و همتی، زهره (1395). «چشم انداز راهبرد آمریکا در برابر جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شماره اول، صص 44-69.


• دهشیار، حسین (1395). «دونالد ترامپ در کاخ سفید»، اطلاعات سیاسی– اقتصادی، شماره 305، صص 4-15.


• دهشیری، محمدرضا (1393). دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.


• دهقانی فیروزآبادی، جلال و علوی، سید محمد­علی (1395). «روند امنیتی­سازی فعالیت هسته­ای ایران توسط لابی اسرائیل در آمریکا»، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، سال پنجم، شماره 17، صص 40-58.


• دیدبان امنیت ملی (1396). «راهبرد دولت ترامپ و پاد استراتژی ایران»، علوم سیاسی، شماره 67، صص 71-78.


• ذولفقاری، مهدی و دشتی، فرزانه (1397). «مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فرهنگی»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2، صص 127-154.


• روزنامه صنعت جهان (10 اردیبهشت 1396). «نظامی گری در سیاست خارجی آمریکا» ، سال سیزدهم، شماره 3618 ، ص 4


• روزنامه کیهان (27/07/97). «نیکی هیلی: ماموریت من، دیوانه نشان­دادن ترامپ برای ترساندن کشورها بود»، رجوع شود به: http://kayhan.ir/fa/news/145027


• روزنامه وطن امروز (11/09/97). «استراتژی دیوانگی»، رجوع شود به: http://www.vatanemrooz.ir/Newspaper/PagePDF/31409


• زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.


• سلیمان­زاده، سعید؛ امیدی، علی و براتی، سحر (1397). «راهبرد سیاست خارجی ترامپ: هیبرید نوانزواگرایی-واقعگرایی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 8، شماره 28، صص 270-283.


• سلیمانی، رضا (1396). «راهبرد ایالات متحده در قبال جمهوری اسلامی ایران: از تغییر نظام تا تغییر رفتار»، فصلنامه پژوهش­های انقلاب اسلامی، شماره 20، صص 121-154.


• شاهپوری، مهدی (1396) .«تحلیل و ارزیابی سند استراتژی دفاع ملی آمریکا»، پژوهشکده مطالعات راهبردی وزارت علوم تحقیات و فناوری، رجوع شود به: https://riss.ir


• شریعتی نیا، محسن (1389). «ایران هراسی: دلیل و پیامدها»، فصلنامه روابط خارجی، سال دوم، شماره ششم، صص 191-208.


• شورای راهبردی روابط خارجی ایران (1396). راهبرد امنیت ملی 2017 ایالات متحده آمریکا، ترجمه جواد مددی؛ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﺻﺎﻟﺤﺎﻧﻲ، ﺣﺴﻴﻦ ﻃﺎﻟﺸﻲ؛ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪی، اﻋﻈﻢ.


• فریدمن، جورج (1391)، «قدرت‏ نرم ایران و راهبرد آن در خاورمیانه و فراسوی آن» ترجمه حمید مرادخواه، سایت ارتش، رجوع شود به: https://www.aja.ir/portal/home/news/13341/58967/81586


• قاسمی، مصطفی (1387). «راهبرد اوباما در قبال جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه دین و سیاست، شماره 17 و 18، صص 123-149.


• کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان، صص 140-119.


• کوهکن، علیرضا (1391). «واکاوی دلائل ضعف لابی­های ایرانی در آمریکا»، فصلنامه روابط خارجی، سال چهارم، صص 69-95.


• متقی، ابراهیم (1383). «فرایند تحول در کارکرد و ساختار دیپلماسی نظامی آمریکا»، فصلنامه راهبرد دفاعی، شماره 14.


• محمدزاده، فرزاد؛ ملکی، محمدرضا و وثوقی، سعید (1395). «دونالد ترامپ و میراث سیاست واقع گرایانه اوباما در خاورمیانه»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره ششم، شماره دوم، صص 123-153.


• محمدمراد، رضا (1397). «قدرت و نفوذ منطقه ای ایران غصه گلوگیر ترامپ»، خبرگزاری صدا و سیما، رجوع شود به: http://www.iribnews.ir/fa/news/2236942


• محمدی، مصطفی (1394). «بهانه‌ی هسته‌ای برای تغییر رفتار ایران»، اندیشکده راهبردی تبیین، رجوع شود به: http://tabyincenter.ir/12078


• مددی، جواد (1396). «ایران؛ نفوذ و اقتدار منطقه­ای، کدام دیپلماسی؟»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره 69، صص 33-64.


• مشرق نیوز (1396). «سند راهبردهای امنیت ملی ایالات متحده آمریکا2017»، رجوع شود به: http://arnet.ir/?a=content.id&id=24568&lang=fa


• منفرد، قاسم (1395). «فهم سیاست خارجی دونالدترامپ و نحوه ی مواجهه ج.ا.ایران»، مرکز تحقیقات استراتژیک، شماره 258.


• میراحمدی، فاطمه سادات (1395). «خروج آمریکا از برجام و پیامدهای آن»، نگاه دیگران(دیدبان امنیت ملی)، شماره 74، صص 83-88.


• نجات، سید علی؛ موسوی، سیده راضیه و صارمی، محمدرضا (1395). «راهبرد عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، شماره 33.


• نیک­منش، رضا (1396). «تاثیر استراتژی جدید آمریکا بر موقعیت منطقه­ای ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره 71، صص 115-144.


• والت، استفان (دوم اردیبهشت 1397). «آیا ترامپ رئالیست شده است؟»، روزنامه همدلی، شماره 855 ،سال چهارم.


• یزدان­فام، محمود (1395). «سیاست خارجی ترامپ و جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شماره 4، صص 140-164.


• Brooks, Rosa (2016) “Donald Trump Has a Coherent, Realist Foreign Policy”. Foreign Policy, April 12


• Dugan, Andrew (2016) After Nuclear Deal, U.S. Views of Iran Remain Dismal Washington. D.C.: Gallup Research Center.


• Inayatullah, Sohail (2009) Causal Layered Analysis: An Integrative and Transfomative Theory and Method, In: J. C. Gordon, Futures Research Methodology Version 3. 0 . The Millennium Project.


• Mastanduno, M and College, D (2008) “After Bush: a return to multilateralism in U.S. foreign policy?, Nanzan review of American studies, volume. 30, pp: 33 – 46.


• Mossalanejad, Abbas (2018) “The Middle East security and Donald Trump's grand strategy” Geopolitics Quarterly, Volume. 13, No. 4, pp: 20 – 52.


• White house.gov. (2017) “President Donald J. Trump’s New Strategy on Iran”, Available at: https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2017/10/13/president-donald-j-trumps-new-strategy-iran )accessed 2 December 2017(.


• Zagby, James (2013) Looking at Iran: The Rise and Fall of Iran in Public Opinion, Washington DC :Zogby Research Services


• Zainulbhai, Hani ؛Richard Wike (2015) Iran‘s Global Image Mostly Negative, Washington, DC: PEW Research Center.