تبیین رویکرد شهودی ملاصدرا در در ادراک عقلی

محورهای موضوعی :  پژوهشهای معرفت شناختی

محمدکاظم رضا زاده جودی ¹

1 - *استادیار فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1394/03/01 تاریخ پذیرش : 1394/03/01 تاریخ انتشار : 1391/04/01

کلید واژه: مشاهده, مراتب نفس, ادراک عقلی, انعکاس, عقل فعال,

چکیده مقاله :

ادراک عقلی یکی از سه ادراک اصلی انسان یعنی ادراک خیالی و حسی است. ملاصدرا بر این باور است که این نوع ادراکات در اثر تحول ذاتی نفس و ارتقاء به مراتب بالاتر هستی و اتحاد با عقل فعال یا مثل افلاطونی حاصل می شود که ممکن است به دو نحو: مشاهده صورت ها در عقل فعال یا انعکاس صورت ها در نفس محقق گردد. نظر ملاصدرا، نظریه دوم است. در این مقاله، مفهوم ادراکات عقلی، ماهیت و ویژگی های آن، حصولی یا حضوری بودن این ادراکات و... براساس نظریات ملاصدرا تبیین و بررسی شده است.

چکیده انگلیسی:

Intellectual perception, imaginative perception and sensuous perception are three parts of human cognition. Mullā Sadrā believes that these perceptions are obtained by natural transformation of the self and its progression through the higher degrees of existence and its union with the active intellect or Plato’s ideal forms. This would be realized either by observing the forms in the active intellect or through the reflection of forms in the self. Mullā Sadrā agrees with the latter suggestion. This article tries to survey the concept of intellectual perception and its characteristics and nature from the viewpoint of Mullā Sadrā.

منابع و مأخذ:

1. جوادی آملی، عبدالله،  رحیق مختوم، شرح حکمت متعالیه، بخش پنجم از جلد دوم، جلد 10 ،  نشر اسرا ، چاپ سوم ،  قم ، 1386ش.


2. حسن زاده آملی، حسن، معرفت نفس، تهران ، جلد سوم ، مرکز انتشارات علمی فرهنگی ، تهران ، 1362ش.


3.  همو ، عیون مسائل النفس و شرح العیون ، نشر امیر کبیر ، چاپ اول ، تهران ، 1371ش.


4.   همو ، دو رساله مثل و مثال، نشرطوبی ، چاپ اول ، تهران ، 1382ش.


5. سبزواری، ملاهادی، شرح منظومه ، به کوشش حسن زاده آملی، مسعود طالبی، نشر ناب، چاپ اول ، قم ، 1416ق.


6. صدرالدین شیرازی، ملاصدرا، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه،  9 جلد ، جلدهای 1، 2، 3، 4، 5، 7، 9 ، دار احیا التراث العربی، چاپ سوم ، بیروت 1981م.


7.  همو، المبدأ و المعاد، به کوشش سید جلال الدین آشتیانی، انجمن حکمت و فلسفه ایران ، تهران ، 1358ش.


8. همو، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، مرکز جامعی نشر، مشهد ، 1360ش.


9. همو،اسرار الآیات،به کوشش محمد خواجوی،انجمن حکمت و فلسفه ایران ، تهران ، 1360ش.


10.  همو، مفاتیح الغیب، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی ، تهران ، 1363ش.


11.  همو، سه رساله فلسفی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی ، چاپ سوم ، قم ، 1378ش.


12. همو،مجموعه رسائل صدرالمتالهین، به کوشش محمد ناجی اصفهانی،انتشارات حکمت، چاپ سوم ، تهران ، 1385ش.


13. همو،تعلیقه بر شرح حکمه الاشراق،انتشارات بیدار، چاپ سنگی،قم،بی تا


14. مصباح یزدی،محمدتقی،آموزش فلسفه،جلداول، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول،تهران،1364ش.