بررسی بافت فرسوده منطقه 9 تهران و ساماندهی آن ( مطالعه موردی محله امامزاده عبدالله )

محورهای موضوعی : فصلنامه جغـرافیا

زهره مسکینی ¹ (دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات)
آزیتا رجبی ² (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)

تاریخ دریافت : 1389/08/30 تاریخ پذیرش : 1389/12/10 تاریخ انتشار : 1389/12/10

کلید واژه: شهر, ساماندهی, بافت فرسوده,

چکیده مقاله :

در سال های اخیر با توجه به تحولات سریع علمی و فنی و به تبع آن دگرگونی در ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شهرها و مطرح شدن نظریه توسعه پایدار شهری، اهمیت بهسازی و نوسازی شهری دو چندان شده است. به طوری که در سده بیست و یکم، بهسازی و نوسازی شهری از مباحث بسیار مهم و مورد توجه محققان و صاحب نظران رشته های علمی گوناگون است. اصولاً بافت قدیمی و فرسوده، بافتی است که در فرآیند زمانی طولانی شکل گرفته و تکوین یافته و امروز درمحاصره تکنولوژی عصرحاضر گرفتار گردیده است، اگرچه این بافت ها در گذشته به مقتضای زمان دارای عملکردهای منطقی و سلسله مراتبی بوده ولی امروز از لحاظ ساختاری و عملکردی دچار کمبودهایی می باشد و آنگونه که می بایست جوابگوی نیاز ساکنین خود نمی باشد. رشد شـهرها در بطن خود مقارن با فرسـودگی ساختمان ها و بالا رفتن عمـر آن ها است. در ایـن میان علاوه بر تأثیر بصری نامطلـوب بافت های کهنه و فرسوده، کاهـش ضریب مقاومت در برابر بلایای طبیعی همچنین مقاومت شدید این بافت ها در به جریان درآمدن خدمات شهری سبب شده، بخش اعظمی از فضای یک شهر که از نظر فرهنگی – تاریخی باید به نوعی ما را به گذشته مرتبط کندو حلقه اتصال ما به هویت مان باشد، عملاً به معضلی برای شهرهای بزرگ تبدیل و یا در حال تبدیل شدن است. محله امامزاده عبدالله با مساحت 984/513 مترمربع و 874/18 نفر جمعیت در ناحیه 2 منطقه 9 تهران واقع شده است. از اختصاصات مهم این محله وجود آستان امامزاده عبدالله به عنوان یکی از قطب های مذهبی غرب شهر تهران است. میزان کاربری مسکونی در سطح محله 831/280 مترمربع و بافت فرسوده موجود در محله 009/304 مترمربع می باشد که با توجه به مقایسه با شاخص های سطح شهر تهران حکایت از فرسودگی بافت مسکونی محله دارد. پژوهش حاضر به استناد نتایج حاصله از اطلاعات و داده های مختلف گردآوری شده و به بررسی بافت فرسوده منطقه 9 و ساماندهی آن ( مطالعه موردی محله امامزاده عبدالله ) پرداخته است..

منابع و مأخذ:

1. ایزدی، محمدسعید (1377)؛ تحلیلی بر سیر اقدامات عمران و بهسازی شهری از ابتدا تا کنون؛ نشریه شرکت عمران و بهسازی شهری وزارت مسکن و شهرسازی، شماره 7.


2. بنه ولو، لئوناردو (1355)؛ سرچشمه های شهرسازی نوین؛ ترجمه محمد تقی کاتبی؛ انتشارات امیرکبیر.


3. پوراحمد، احمد و شماعی، علی (1384)؛ بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا؛ انتشارات دانشگاه تهران.


4. جهانشاهی، محمد حسین (1381)؛ بافت های مسئله دار و فرسوده شهری؛ مجموعه مقالات همایش بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهر تهران؛ سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران.


5. حبیبی، کیومرث و پوراحمد، احمد و مشکینی، ابوالفضل (1386)؛ انتشارات دانشگاه کردستان؛ چاپ اول.


6. زبردست، اسفندیار (1380)؛ کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقه ای؛ گروه آموزشی شهرسازی دانشکده هنرهای زیبا؛ دانشگاه تهران؛ شماره 10.


7. شماعی، علی و پوراحمد، احمد (1385)؛ بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا؛ دانشگاه تهران؛ چاپ دوم.


8. شهرداری منطقه 9، مهندسین مشاور ایوان نقش جهان (1386)؛ طرح منظر شهری محله امامزاده عبدالله؛ جلد سوم.


9. شهرداری منطقه 9، مهندسین مشاور ایوان نقش جهان (1386)؛ طرح منظر شهری محله امامزاده عبدالله؛ جلد اول.


10. طرح تفصیلی شهر تهران (1385).


11. فلامکی، محمدمنصور (1386)؛ باززنده سازی بناها و شهرهای تاریخی؛ انتشارات دانشگاه تهران؛ چاپ ششم.


12. کلانتری، حسین و پوراحمد، احمد (1385)؛ فنون و تجارب برنامه ریزی مرمت بافت تاریخی شهرها؛ انتشارات جهاددانشگاهی؛ چاپ دوم.


13. نظریان، اصغر (1388)؛ پویایی نظام شهر ایران؛ انتشارات مبتکران؛ چاپ اول.