بررسی کمبودهای خدماتی در بافت های فرسوده و ارائه استراتژی در راستای نوسازی آنها (نمونه موردی: قلعه دولت آباد شهرری)

محورهای موضوعی : فصلنامه جغـرافیا

آزیتا رجبی ¹ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
آزاده معینی ² (دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران مرکزی)

تاریخ دریافت : 1390/09/08 تاریخ پذیرش : 1391/01/20 تاریخ انتشار : 1391/01/20

کلید واژه: نوسازی, تکنیک SWOT, بافت فرسوده شهری, سرانه کاربری های شهری,

چکیده مقاله :

بافت های فرسوده شهری ، بسته به شرایط جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و ...، دارای ویژگی های خاص و متفاوتی با یکدیگر هستند. وجود این تفاوت ها در بافت های شهری و نیز چند وجهی بودن مسائل و معضلات آنها، تدوین راه حل های متفاوت و مناسب با شرایط هر یک را با هدف ارتقای کیفیت محیطی و افزایش سطح رفاه و خدمات رسانی به ساکنین بافت های فرسوده، گسترش فضاهای عمومی و خدماتی و ارتقاء کیفیت زیست شهری (فضای آرام، سالم و پویا)، افزایش رفاه عمومی، توسعه امکانات کار، فعالیت و افزایش اشتغال و در نهایت بهبود وضعیت سکونتی به لحاظ مسکن، خدمات و بافت شهری، ضروری می سازد. قلعه دولت آباد، با وسعتی برابر2.9 هکتار و جمعیت 2158 نفر در جنوب شرق تهران واقع در ناحیه 4 شهرداری منطقه 20 تهران (شهرری)، یکی از محدوده های قدیمی و فرسوده این منطقه می باشد. مطالعه سرانه های وضع موجود کاربری های خدماتی آن نشان می دهد که این محدوده از کمبود خدمات عمومی مانند کاربری های آموزشی، فرهنگی و ورزشی رنج می برد. در این پژوهش سعی شده که با بهره گیری از دو روش توصیفی و تحلیلی به صورت توأمان با هدف کاربردی و تحلیل آماری داده های حاصل از پرسشنامه در نرم افزار SPSS و تعیین استرات‍ژی مطلوب(استرات‍ژی حمایتی) به وسیله تکنیک SWOT با شناخت کامل از وضع موجود محدوده مورد مطالعه در راستای تحقق اهداف فوق الذکر از طریق ساماندهی بافت فرسوده مسکونی در قالب مجتمع سازی و تأمین خدمات به وسیله احداث مجتمع خدماتی دولت آباد گام برداشته شود.

منابع و مأخذ:

1. پرهیزکار، اکبر، ارائه الگوی مناسب مکان گزینی مراکز خدمات شهری با تحقیق در مدل ها و GIS شهری، رساله دکتری، 1376


2. پورمحمدی، محمدرضا، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ ششم، انتشارات سمت، تهران، 1389


3. حبیبی، م.، مسایلی، ص.، سرانه کاربری‌های شهری، انتشارات سازمان ملی زمین و مسکن، 1378


4. حبیبی، پور احمد و مشکینی، بهسازی و نوسازی بافت‌های کهن شهری، 1386


5. خاکی، غلامرضا، روش تحقیق در مدیریت، چاپ اول، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، 1379


6. سعیدنیا، احمد، کتاب سبز شهرداری، شهرشناسی، جلد اول، انتشارات سازمان شهرداری های کشور، 1378


7. سعیدنیا، احمد، کتاب سبز راهنمای شهرداری ها، جلد چهارم، نضام مراکز شهری و فضاهای         مسکونی تهران، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، چاپ سوم، 1383


8. طرح تفصیلی منطقه 20، 1384


9. طرح جامع ساماندهی تهران،  مهندسین مشاور آتک، 1385


10. گلکار، کورش، مناسب سازی تکنیک تحلیلی سوآت (SWOT) برای کاربرد در طراحی شهری،مجله‌ی صفه، شماره  41، سال پانزدهم، 1385


11. مرکز آمار ایران، نتایج اولیه سرشماری کارگاهی کشور. ١٣٨١

12. مرکز آمار ایران ، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ١٣8٥ ، آمار نامه استان تهران

1. مطالعات الگوی توسعه منطقه 20، شرکت مهندسین مشاور مهرازان، تجدید نظر دوم، آبانماه 1384.


2. مطالعات امکان سنجی و تهیه طرح نوسازی قلعه دولت آباد، شرکت مهندسین مشاور عمارت خورشید، آبانماه 1389