تحلیل تطبیقی تمرکز بر ابعاد اجتماعی کیفیّت زندگی در مقایسه با ابعاد اقتصادی و مالی در برنامه‌های توسعه در ایران

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

سعید پسران رزاق ¹ , مهرداد نوابخش ² , رضا اسماعیلی ³

1 - دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، گروه جامعه شناسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.
2 - استاد جامعه شناسی شهری- صنعتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،
3 - استادیار جامعه‌شناسی، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/04/21 تاریخ پذیرش : 1399/06/24 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: کیفیت زندگی, ابعاد اجتماعی, O2, برنامه های توسعه, J28, I28, Q01, تحلیل محتوی. طبقه بندی JEL: D31,

چکیده مقاله :

عوامل اقتصادی و مالی تأثیر به سزایی در ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی پس از انقلاب به جا گذاشته است. هدف این مقاله ارزیابی و مقایسه اثرپذیری ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی بر مبنای مولفه ای اقتصادیو مالی در برنامه های توسعه کشور بر مبنای روش تحلیل محتوا و واحد تحلیل مضمون با بررسی مفاهیم موجود در متن احکام برنامه های توسعه است. در بررسی تمرکز برنامه‌های توسعه بر ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی و اثرپذیری آن در برنامه‌های توسعه، ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی در قالب متغیرهای امنیت اقتصادی- اجتماعی، همبستگی اجتماعی، ادغام اجتماعی، توانمندسازی اجتماعی و تداوم پذیری اجتماعی در الگوی پژوهش منظور شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که در شش برنامه توسعه، در برنامه چهارم، بیشترین توجه به ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی و در برنامه ششم بُعد مالی در قالب امنیت اقتصادی- اجتماعی نسبت به سایر مولفه‌های کیفیت زندگی مهمتر و تعیین کننده تر بوده است. بُعد امنیت اقتصادی- اجتماعی در برنامه ششم توسعه بیشترین حضور و در برنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است.This article pays to reveal “social dimensions of quality of life” influences in development plans of Iran. Social dimensions of Quality of life includes: “social and economic security”, “social solidarity”, “social integration”, “social empowerment”, and “social continuity”. Based on Content Analysis Method (CAM), we used a model to examine development plans policies and measure focuses and attention on this subject. The main findings show that “social and economic security dimension” has enjoyed the most presence in the Sixth Development Plan while it enjoyed lowest attention in the Second Development Plan. Social solidarity dimension obtained the most attention in the Fourth Development Plan and the least attention in the first and second plans. Social integration dimension has rendered most presence in the Forth Development Plan and gained the least attention in the First and Second Development Plans. Social empowerment dimension has obtained the most presence in the Forth Development Plan and gained the least attention in the Second Development Plan than other plans. It should be noted that the dimension shows considerable decline in the sixth plan in comparison with the fifth pan. Social continuity dimension has enjoyed more attention in the fifth and forth plans respectively while it gained the least attention in the first and second plans.

منابع و مأخذ:

1)      غفاری، غلامرضا و ابراهیمی لویه، عادل (۱۳۸4)، جامعه شناسی تغییرات اجتماعی، تهران، آگرا و لویه.

2)      غفاری، غلامرضا و رضاامیدی (۱۳90)، کیفیت زندگی: شاخص توسعه اجتماعی، تهران، نشر شیرازه.

3)      سازمان برنامه و بودجه، برنامه‌های توسعه اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی اول تا ششم بعد از انقلاب، سال های مختلف،تهران

4)      سازمان برنامه و بودجه، برنامه اقتصادی،اجتماعی،فرهنگیپیش از انقلاب، سال های مختلف،تهران

5)      مهینی زاده منصور، یاوری کاظم، سید عبدالمجید جلایی؛ بهروز جعفر زاده، تأثیر تغییرات ساختاری بر رفاه اقتصادی در ایران،رهیافت مدل‌های تعادل عمومی محاسبه‌پذیر،فصلنامه اقتصاد مالی،شماره 48، 1398،تهران

6)      سجاد برخورداری؛ حمید ابریشمی؛ مجتبی ذوالفقاری،تاثیر توسعه مالی بر توسعه انسانی در کشورهای درحال توسعه با تمرکز بر ویژگی‌های نهادی، اجتماعی و اقتصادی،فصلنامه اقتصاد مالی، شماره 48، 1398،تهران

7)      وحید فرمان آرا؛ اکبر کمیجانی؛ اسداله فرزین وش؛ فرهاد غفاری، نقش بازار سرمایه در تامین مالی و رشد اقتصادی (مطالعه موردی ایران و منتخبی از کشورهای در حال توسعه) ، فصلنامه اقتصاد مالی، شماره 47، 1398،تهران

8)      Berman, Y. & Philips, D. (2004). Indicators for social cohesion, Fifth draft, working paper, Amsterdam, EFSQ.

9)      Herrmann, R. (2003), Discussion paper on the domain empowerment, Third draft, Amsterdam, ENIQ.

10)  Keizer, M. & Vander Maesen, L. J. G. (2003), Social Quality and the component of socio-economic security, Third draft, working paper, Amsterdam, ENIQ.

11)  Kent, T. (1997), in pursuit of the public good, Montreal, McGill Queen's.

12)  Miles, I. (1985), Social indicators for human development, London, Frances Pinter.

13)  Noll, H. (2002), Towards a European system of social indicators: theoretical framework and system architecture, Social indicators research, Vol. 58, p.p. 47-87.

14)  Noll, H. (2004), Social indicators and indicator systems: tools for social monitoring and reporting, presented in OECD World Forum «statistics, knowledge and policy», Palermo, 10-13 November.

15)  Phillips, D. (2006), Quality of life; concept, policy and practice, London, Rutledge.

16)   Sharpe, Andrew (1999), A survey of indicators of economic and social well-being, CSLS, Canada.

17)  Walker, A. &Wigfield, A. (2003), the social Inclusion component of social quality, Amsterdam, EFSQ.

 

 

یادداشت‌ها