بررسی روش‌های تأمین مالی پروژه‌ها در بخش بالادستی صنعت نفت ایران
محورهای موضوعی : اقتصاد مالی
ابراهیم عباسی
1
(استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
سید ایمان مصطفوی
2
(کارشناس ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
کلید واژه: E32, واژه‌های کلیدی: قراردادهای امتیازی, مشارکتی, بیع متقابل, مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP). طبقه بندی JEL : E66, D82,
چکیده مقاله :
چکیده این پژوهش تلاشی در جهت معرفی یک روش تأمین مالی مناسب در بخش بالادستی صنعت نفت ایران می‌باشد، به این منظور در جهت انتخاب روش‌های مناسب تأمین مالی پروژه‌ها در صنعت مزبور با توجه به قوانین و ساختارهای سیاسی و بررسی موانع موجود و ارائه راهکارهایی جهت مرتفع نمودن آن‌ها، سه گزینه امتیازی، مشارکت در تولید و بیع متقابل مورد بررسی قرارگرفته و با استفاده از مدل سلسله مراتبی (AHP) باهم مقایسه شده و در راستای آن، مباحث مرتبط با موضوع تشریح گردیده است. معیارهای تصمیم‌گیری برای انعقاد قراردادها در بخش بالادستی صنایع نفت و گاز به دو دسته کلی زیر تقسیم‌بندی شده‌اند:معیارهای قبل از عقد قرارداد، معیارهای درون قرارداد. جهت مقایسه سه نوع روش قرارداد طی سه مرحله تکمیل پرسشنامه توسط افراد متخصص و صاحب‌نظر در صنعت نفت و به‌کارگیری نرم‌افزار EC از معیارهای درون قرارداد استفاده گردیده است و برای انتخاب آن‌ها به روش علمی دلفی عمل شده است. این مقاله نشان می‌دهد که میزان ارجحیت تصمیم گیران برای روش‌های تأمین مالی در میادین مستقل و برای روش‌های بیع متقابل، مشارکت در تولید و امتیازی به ترتیب ۳/۶۳ ، ۴/۲۵ و ۲/۱۱ بوده و درمیادین مشترک ۴۵ ، ۴۹ و ۶ می باشد.
Abstract Hyrocarbonic product including Oil & Gas export revenues play a central role in economy , social & political stability as well as the security of exporting countries . These nations are mainly categorized as developing countries and are heavily dependent on capital, management & the advance trchnology of Oil majors for exploitation of their underground reserves. On the other side the foreign Oil companies (FOCs) require security and a promising long term profit to secure any investment in host countries. These two groups mainly come together and enter in to agreement within what we refer to as Oil & Gas contracts in which the parties stipulate and agree on all the terms and conditions as well as their financial expectations thereof. Factors such as restrictions posed by legal systems, public’s historical background, economical and political status of the nation a long with several others may motivate or discourage a country as to adopt or avoid a certain type of contract. Adopting a certain type of contract may in long run affect the outcomes drastically either towards or against interests of host countries. This research, after analyzing , various finance project types conventional in Oil & Gas industry, comparing their merits and pitfalls and reviewing criticisms ; aims at proposing apprpaiate options for Iran. Using the Analytical Hierachy Process (AHP) , this research compares Buy-back , Concession and Production Sharing Contracts (PSC) together to find the optimum contractual method in finance and project implemention in oil upstream section for both independent and Iranian joint fields . the most important decision-making criteria for making contract in upstream section for oil and gas industry are classified to “Befor” and “After” contract approval. the criteria were selected by Delphi method. To do this research , two questioners were filled out by professionals in oil industry in two stages and the data was analyzed by EC software. The analysis of data indicates that the Buy-back are preferable than PSCs and Concession contracts in independent fields (63.4%) and the PSCs are preferable than Buy-back and Concession contracts in joint fields
فهرست منابع
1) آقابیگی محمد، روش‌های تأمین منابع مالی خارجی، مجموعه مقالات کنگره ملی نظام توسعه پیمانکاری در صنعت نفت
2) اداره کل روابط عمومی وزارت نفت، نفت، ملی شدن، توسعه و چشم‌انداز آینده.
3) اسمعیلی شاهپور و اسلامی میلانی پریسا، مروری بر شیوه و روش‌های نوین تأمین مالی پروژه‌ها، مقاله آذر ۸۸.
4) سر افرازی کیوان، لزوم سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت، روزنامه ایران آذر ۸۵.
5) سرمایه‌گذاری خارجی، وزارت امور اقتصادی و دارایی.
6) حسن بیگی، ابوالفضل، بای بک و منافع ملی، نفت.
7) حسینی، سید مجتبی، تحلیلی بر قراردادهای بین‌المللی تأمین مالی در صنایع بالادستی صنعت نفت و گاز و پیشنهاد گزینه‌های مناسب، پایان‌نامه، سال ۱۳۸۵.
8) راهنمای تأمین منابع مالی خارجی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران
9) روش‌های تأمین منابع مالی پروژه‌های خدمات فنی و مهندسی، معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی، دفتر بررسی‌های اقتصادی و توسعه صادرات تیر ۸۸.
10) زمانی علی، مقاله تحت عنوان « بحران سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز ایران »
11) زهدی مسعود، الگوهای رایج سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و انرژی، موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ۱۳۸۹.
12) صحفی، سید محمد، قراردادهای نفتی و امنیت ملی فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک.
13) طهماسب مظاهری، امیرحسین توکلی، اصول تأمین مالی طرح‌ها ۱۳۸۷.
14) گروه نویسندگان، کالبدشکافی سرمایه‌گذاری‌های صنعت نفت، انتشارات کویر، چاپ اول، ۱۳۷۹.
15) مبصر، داریوش و دیگران، موج دوم چالش‌های توسعه در صنعت نفت ایران.
16) مصباح هانیه و بخشیانی عباس، مقاله با عنوان « وضعیت منابع مالی خارجی در تأمین مالی پروژه‌های ایران ».
17) محمودی، محمد، بررسی آثار اقتصادی قراردادهای بیع متقابل و مشارکت در تولید در صنایع نفت و گاز ایران، ۱۳۸۹.
18) میثاقی، محمدحسین، مروری بر اشکال مختلف قراردادهای نفتی و ارائه یک شکل بهینه برای ایران، ۱۳۹۱.
19) ناصر فرشادگهر، سیری در قراردادهای نفتی ایران.
20) هاشمیان محسن، تأمین مالی و سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی در بخش نفت و گاز، مؤسس مطالعات بین‌المللی انرژی، پاییز ۱۳۷۶.
21) Advanced Petroleum Economics , Vassiliki Theodoridou , Winterterm 2012/13
22) AMAECHI, DAVID NWOKOLO., IS THERE A LEGAL AND FUNCTIONAL VALUE FOR THE STABILISATION CLAUSE IN INTERNATIONAL PETROLEUM AGREEMENTS? , Annual Report 2003
23) BP Amoco Statistical Review of World Energy, Edition 2003
24) BP Statistical Review of World Energy June 2012
25) Financing the International Petroleum Industry, Graham & Trotman.
26) Fiedmann (W.G) kalamanoff. Joint international business venture
27) Financing Energy Projects in Emerging Economics by Hossein Razavi, Ph.D.
28) Financing oil and gas projects in developing countries, Hossein Razavi
29) GRAHAM D. VINTER, PROJECT FINANCE (3D ED. 2006) 27
30) HAL S. SCOTT, INTERNATIONAL FINANCE: TRANSACTIONS, POLICY, AND REGULATION (16TH ED. 2009).
31) HENRIK M. INADOMI, INDEPENDENT POWER PROJECTS IN DEVELOPING COUNTRIES (2010).
32) Investment in exploration – production and refining 2012 8.
33) JEFFREY DELMON, PRIVATE SECTOR INVESTMENT IN INFRASTRUCTURE (2D ED. 2009).
34) Kaplana kochhar, Sam Ouliaris, and Hossein Samiei, What Hinders Investment in the Oil Sector ?
35) Petroleum Economics , Dr.Thitisak Boonpramote , 2012
36) Principles of PROJECT FINANCE, E.R. Yescombe .
37) Project Finance: Guide to Financing International Oil and Gas Projects , Milbank, Tweed, Hadley & McCloy , Euromoney Books
38) Project Finance In Developing Countries, IFC
39) Structured Financing Techniques in Oil and Gas Project Finance , Christopher L. Culp and J. Paul Forrester
40) Stefanie Kleimeiera and Roald Versteeg, Project Finance as a Driver of Economic Growth in Low Income Countries (2008), http://69.175.2.130
41) THOMSON REUTERS, PROJECT FINANCE REVIEW: FULL YEAR 2010 (2010).
42) World Bank, Project Finance and Guarantees, WORLDBANK.ORG (Jan. 2005) http://www.ecb.europa.eu
_||_
