بررسی اثرات نامتقارن نرخ ارز بر تابع تقاضای پول ایران با وجود هزینه مذهبی خانوار: رویکرد NARDL
محورهای موضوعی : اقتصاد مالیمحمود عیدی 1 , کامبیز هژبر کیانی 2 , یداله رجایی 3 , اشکان رحیم زاده 4
1 - دانشجوی دکتری ، رشته علوم اقتصادی ، گرایش اقتصاد اسلامی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان.زنجان.ایران
2 - استاد دانشکده اقتصاد ، دانشگاه شهید بهشتی-تهران. ایران
3 - دانشیار ، دانشکده اقتصاد ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان . زنجان. ایران
4 - استادیار ، دانشکده اقتصاد ، دانشگاه آزاد زنجان .زنجان.ایران
کلید واژه: C32, اقتصاد اسلامی, :تابع تقاضای پول, NARDL, هزینه مذهبی خانوار. طبقه بندی JEL:E41,
چکیده مقاله :
تقاضای پول در هر اقتصاد به عوامل مختلفی بستگی دارد که واکاوی آن‌ها حائز اهمیت است. مطالعات متعددی در زمینه تابع تقاضای پول ایران صورت گرفته که در آن‌ها از متغیرهای توضیحی و روش‌های برآورد متفاوتی استفاده شده است. در این پژوهش، نقدینگی (M2) به عنوان متغیر وابسته و تولید ناخالص داخلی، نرخ بهره، هزینه مذهبی خانوار و نرخ ارز آزاد به عنوان متغیرهای توضیحی استفاده گردیده‌اند. با توجه به بنیان‌های اسلامی در اقتصاد ایران، هزینه‌های مذهبی خانوار (شهری و روستایی) به عنوان یک عامل مذهبی در تابع تقاضای پول قرار داده شده است. همچنین با استفاده از الگوی خودبازگشتی با وقفه توزیعی غیرخطی (NARDL)، اثر نرخ ارز به صورت نامتقارن بررسی گردیده است. بازه زمانی تحقیق بین سال‌های 1376 تا 1396 بوده و داده‌ها به صورت فصلی هستند. نتایج آزمون کران، نشان‌دهنده وجود رابطه بلندمدت میان متغیرهای تحقیق است. تولید ناخالص داخلی، نرخ بهره و هزینه مذهبی خانوار دارای اثرات مثبت و معنی‌دار هستند. همچنین، تغییرات منفی نرخ ارز دارای اثر منفی و معنی‌دار است، در حالی که تغییرات مثبت نرخ ارز بی‌معنی است و بدین‌ترتیب اثرات نامتقارن نرخ ارز بر روی تقاضای پول آشکار می‌گردد.Money demand depends on different factors in every economy and it’s vital to find them out. Many researches has done about Iran money demand function that differ on explanatory variables or estimation methods. In this research, we use broad money (M2) as dependent variable and GDP, interest rate, household religious cost and exchange rate as explanatory variables. According to the Islamic bases of Iran economy, household religious costs (urban and rural) has involved as a religious factor in money demand function. Also, asymmetric effects of exchange rate has considered by using non-linear autoregressive distributed-lag (NARDL) model. Quarterly data between 1376 and 1396 has employed. By using bounds testing approach, a long run cointegration relation between variables has established. Results show that GDP, interest rate and household religious cost are significantly positive. Exchange rate negative changes has significantly negative effect on money demand. In contrast, exchange rate positive changes is statistically insignificant, imply asymmetric effects of exchange rate on money demand.
فهرست منابع
1) ابراهیمی، مریم. و دیگران. 1396. بررسی اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تراز تجاری ایران و چین یا رویکرد ARDL خطی. اقتصاد مالی. شماره 44. 21-39.
2) اسلاملوئیان, کریم, ومریمذاکری. 1388. “تأثیرقانونبانکداریبدونربابرتابعتقاضایپولایران.” اقتصاداسلامی 129-160.
3) اسلامیبیدگلی, غلامرضا, وسعیدباجلان. 1387 . “آزموننظریهمقداریپولدرایرانوبررسیاثربخشیسیاستتثبیتقیمتهابااستفادهازمدلهایگارچ.” پژوهشنامهاقتصادی،شماره 29 205-225.
4) اسماعیلی،فاطمه. وسیدکاظمصدرومحمدنوفرستی. 1391. تقاضایپولدریکاقتصادغیرربوی. مجلهتحقیقاتاقتصادی،مقاله 7،دوره 47،شماره 1. 129-151.
5) الزامل،یوسفبنعبدالله.وبوعلامبنجیلالی. 1378. اقتصادکلانبانگرشاسلامی.ترجمهنصراللهخلیلیتیرتاشی. موسسهآموزشیوپژوهشیامامخمینی.
6) بهمنیاسکویی, محسن. 1380. “نرخارزبازارسیاهوتقاضابرایپولدرایران.” پژوهشهاوسیاستهایاقتصادی،شماره 19 3-10.
7) جعفریصمیمی, احمد , زهراعلمی, وعلیصادقزاده. 1385. “بررسیثباتتابعتقاضایپولدرایران: کاربردروشجوهانسون-جوسیلیس.” مجلهتحقیقاتاقتصادی،دوره 41،شماره 1 191-225.
8) خلیلیعراقی, منصور, حسینعباسینژاد, ویزدانگودرزیفراهانی. 1392. “برآوردتابعتقاضایپولدرایرانبارویکردمدلهایتصحیحخطاوهمجمعی.” پژوهشهایاقتصادپولی،مالی 1-26.
9) شهرستانی، حمید. و حسین شریفی رنانی. 1387. تخمین تابع تقاضای پول و بررسی ثبات آن در ایران. تحقیقات اقتصادی. دوره 43. شماره 2.
10) شیرینبخشماسوله, شمساله. 1384. “بررسیارتباطتقاضایپولباعواملمؤثربرآن: رهیافتآزمونکرانهها.” پژوهشنامهاقتصادی،دوره 5،شماره 1 133-152.
11) فلاحی, محمدعلی, وابراهیمنگهداری. 1384. «بررسیعواملمؤثربرتقاضایپولدراقتصادایرانباتاکیدبرنرخارز (کاربردالگویARDL)».دانشوتوسعه،شماره 17 147-166.
12) فیشر, استنلی،ورودیگردورنبوش. ترجمه: محمدحسینتیزهوشتابان. 1372. اقتصادکلان. تهران: صداوسیمایجمهوریاسلامیایران (سروش).
13) قلمباز, وحید, وعبدالمجیدآهنگری. 1395. “برآوردتابعتقاضایبلندمدتپول (افزایشنرختورمتقاضا،سطحدرآمدونرخبهره) بهروشپانلدیتا.” کنفرانسبینالمللیایدههاینویندرمدیریت،اقتصادوحسابداری.
14) کمیجانی, اکبر, ورضابوستانی. 1383. “ثباتتابعتقاضایپولیدرایران.” تحقیقاتاقتصادی 235-258.
15) کیاءالحسینی, سیدضیاءالدین. 1388. “عواملمؤثربرهزینههایمذهبیدهکهایدرآمدیخانوارهایشهریایران.” فصلنامهاقتصاداسلامی،دوره 9،شماره 35، 193-216.
16) مصطفوی, سیدمهدی, وکاظمیاوری. 1386. “تخمینتابعتقاضایپولبااستفادهازسریهایزمانیوهمحجمیدراقتصادایران 1367 - 1383.” دانشوتوسعه،شماره 20.
17) میرمعزی, سیدحسین. 1382. “مفهومکنزازدیدگاهعلماقتصادواندیشمنداناسلامی.” فصلنامهنامهمفید،شماره 35.
18) نجفی، محمدحسن. جواهرالکلامفیشرحشرائعالاسلام.
19) نصراللهی, خدیجه, سعیدصمدی, ومحمدعلینجیبیاشکذری. 1388. “اثرفراریتبازارسهامبرتقاضاوسرعتگردشپولدرایران.” پژوهشهایرشدوتوسعهپایدار (پژوهشهایاقتصادی)،دوره ۹،شماره ۲ 123-144.
20) هژبرکیانی, کامبیز , وپریسامحمدی. 1396. “بررسیاثرهزینههایمذهبیبرتابعتقاضایپولدرایران.” اولینکنفرانسبینالمللیاقتصاد،مدیریت،حسابداری،علومانسانیوبانکداریاسلامی.
21) یوسفکمال, محمد. 1993. فقهالاقتصادالنقدی. دارالهدایه: دارالصابونی.
22) Arango, Sebastian, وIshaq M. Nadiri. 1981. “Demand for Money in Open Economies.” Journal of Monetary Economics 69-83.
23) Arize, Augustine C, John Malindretos, وSteven S Shwiff. 1999. “Structural breaks, cointegration, and speed of adjustment evidence from 12 LDCs money demand.” International Review of Economics & Finance, Volume 8, Issue 4, 399-420.
24) Arize, Augustine C, وSteven SShwiff. 1998. “The appropriate exchange-rate variable in the money demand of 25 countries: an empirical investigation.” The North American Journal of Economics and Finance, Volume 9, Issue 2 169-185.
25) Bahmani-Oskooee, Mohsen, وHyun Jae Rhee. 1994. “Long-run elasticities of the demand for money in Korea: evidence from cointegration analysis.” International Economic Journal, Volume 8, Issue 2, 83-93.
26) Bahmani-Oskooee, Mohsen, وMargaret Malixi. 1992. “More evidence on the J curve from LDCs.” Journal of Policy Modeling, Volume 14, Issue 5 641-653.
27) Bahmani-Oskooee, Mohsen, Miquel-Angel Galindo Martin, وFarhang Niroomand. 1998. “Exchange rate sensitivity of the demand for money in Spain.” Exchange rate sensitivity of the demand for money in Spain, Applied Economics, 30:5 607-612.
28) Bahmani-Oskooee, Mohsen, وRaymond Chi Wing Ng. 2002. “Long-Run Demand for Money in Hong Kong: An Application of the ARDL Model.” International Journal of Business and Economics, Vol. 1, No. 2 147-155.
29) Bahmani-Oskooee, Mohsen, وSouphala Chomsisengphet. 2002. “Stability of M2 money demand function in industrial countries.” Applied Economics, Volume 34, Issue 16 2075-2083.
30) Mohsen Bahmani-Oskooee and Sahar Bahmani, (2015) ''Nonlinear ARDL Approach and the Demand for Money in Iran'', Economics Bulletin, Volume 35, Issue 1, pages 381-391.
31) Bahmani‐Oskooee, M. and Mohammadian, A., 2016. Asymmetry effects of exchange rate changes on domestic production: evidence from nonlinear ARDL approach. Australian Economic Papers, 55(3), pp.181-191.
32) Baumol, William. 1952. “The transactions demand for cash: an inventory theoretic approach.” Journal of Economics 66 56-545.
33) Blejer, M.I., 1978. Black-market exchange-rate expectations and the domestic demand for money: Some empirical results. Journal of Monetary Economics, 4(4), pp.767-773.
34) Fisher, Irving N. 1930. Theory of interest: as determined by impatience to spend income and opportunity to invest it. New York: Augustus M. Kelley.
35) Friedman, Milton. 1966. “The Methodology of Positive Economics.” Essays in Positive Economics 3-16.
36) Hassan, M. Kabir, K. Choudhury, وMohammad Waheeduzzaman. 1995. “On black market exchange rate and demand for money in developing countries: The case of Nigeria.” Atlantic Economic Journal, 23(1) 35-44.
37) Keynes, John Maynard. 1930. A Treatise On Money. United Kingdom.
38) Keynes, John Maynard. 1396. The General Theory of Employment, Interest, and Money. Macmillan.
39) Maysami, R.C. and Low, V., 2010, April. EMPIRICAL, ANALYSIS OF MONEV DEMANI) AND MONETARY POLICY UNDER ISLAMIC BANKIN. In 6th Conference on Pacific Basin Business, Economics, and Finance, Hong Kong (May 28-29 May 1998).
40) Metwally, M.M. 1991. “THE HUMANOMICS OF A MUSLIM CONSUMER.” Humanomics, Vol. 7 Issue: 3 63-72.
41) Nezhad, M.Z. and Askari, H., 2006. Investigating the Determining Role of Interest Rates: Comparing Selected Muslim and Non-Muslim Developing Countries. Review of Islamic Economics, 10(2), p.151.
42) Pesaran MH, Shin Y. 1999. An autoregressive distributed lag modelling approach to cointegration analysis.Chapter 11 in Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium, Strom S (ed.). Cambridge University Press: Cambridge.
43) M. Hashem Pesaran & Yongcheol Shin & Richard J. Smith, 2001. "Bounds testing approaches to the analysis of level relationships," Journal of Applied Econometrics, John Wiley & Sons, Ltd., vol. 16(3), pages 289-326.
44) Pigou, Arthur Cecil. 1917. “The Value of Money.” The Quarterly Journal of Economics, Volume 32, Issue 1 38-65.
45) Shin, Yongcheol and Yu, Byungchul and Greenwood-Nimmo, Matthew, Modelling Asymmetric Cointegration and Dynamic Multipliers in a Nonlinear ARDL Framework (October 21, 2013). Festschrift in Honor of Peter Schmidt, W.C. Horrace and R.C. Sickles, eds., Forthcoming. Available at SSRN: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1807745
46) Siddiki, J.U., 2000. Demand for money in Bangladesh: a cointegration analysis. Applied Economics, 32(15), pp.1977-1984.
47) Snowdon, Brian, Howard R. Vane. 2005. Modern Macroeconomics: Its Origins, Development and Current State. Northampton, USA: Edward Elgar.
48) Tobin, James. 1958. “Liquidity preference as behavior toward risk.” Review of Economic Studies 25 65-86.
49) Walsh, Lynn. 1995. “What future for Socialism?” Socialism To
یادداشت‌ها
