تحلیل و بررسی روایت‌شناختیِ رمان لب بر تیغ بر اساس نظریه روایت‌شناسانه‌ی ژراژ ژنت
محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبیعاطفه عسلی 1 , حسام ضیایی 2 , حسین پارسایی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر، قائمشهر،ایران.
2 - استادیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر، قائمشهر،ایران
3 - استادیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر، قائمشهر،ایران
کلید واژه: ژرار ژنت, نظریه, حسین سناپور, رمان لب بر تیغ, روایتشناسی,
چکیده مقاله :
رمانِ لب بر تیغ، نوشته ی حسین سناپور، یکی از آثارِ ادبی قابل توجهی ست که در اواخر دهه 80 به نگارش درآمد. سناپور در این اثر تلاش کرده است که روایتی از چند شخصیت، وقایع و رخدادهایِ مرتبط با زندگیِ آنان و فضایِ حاکم بر نوع مناسباتِ شان ارائه دهد. فضای زمانی و تاریخی که این داستان در آن روایت می شود، چندان مشخص نیست اما زبانِ روایت و فُرم گفت وگوها، نوعِ سخن گفتن ها، عامیانه بودنِ شکلِ دیالوگ ها، طبقه ی اجتماعیِ شخصیت ها، استفاده از زبانِ شکسته ی کوچه بازاری و جنوب شهریِ تهران و مقوله هایی از این دست، فضایِ حاکم بر داستان ها و فیلم هایِ قبل از انقلاب را تداعی می کند؛ هر چند سبکِ زندگیِ شخصیت های داستان و فضایِ حاکم بر نوع روابط و مناسباتِ آنها زمانِ تاریخی روایت را نیز ممکن است به دوره های بعدتر پیوند دهد. از منظرِ شیوه ها و تکنیک های روایی، رمانِ لب بر تیغ، در ذیل رمان های مدرن قرار می گیرد. شیوه های متنوعِ روایت، فاصله گرفتن از زمانِ خطی روایت، چندصدا بودنِ فرم روایت در این اثر، بهره گرفتن از شیوه های نوینِ روایت داستان و عواملی از این دست سبب شده است تا ظرفیت های رمانِ لب بر تیغ از منظر روایت شناختی، قابل توجه باشد. در این پژوهش، با تمرکز بر خصلت های رواییِ این اثر تلاش خواهد شد تا با کاربستِ نظریة روایت شناسیِ ژرار ژنتِ فرانسوی، تکنیک های رواییِ غالب در این اثر مورد تامل قرار بگیرد. فرضیة پژوهش این است که سناپور با ارائه ی رویکردهای مدرن در زمینه روایت، توانسته است اثری خلق کند که با معیارهایِ روایت شناسانة دوران مدرن تطابق دارد و این خصلت های روایی را می توان با استفاده از نظریه ژرار ژنت توضیح و تبیین کرد.
The novel Lap Bar Tigh, written by Hossein Sanapour, is one of the significant literary works that was written in the late 80s. In this work, Sanapour has tried to present a narrative of several characters, events and incidents related to their lives and the atmosphere governing their relationships. The time and historical space in which this story is told is not very clear, but the language of narration and form of the conversations, the type of speaking, the slanginess of the form of the dialogues, the social class of the characters, the use of the language The broken streets of the market and the southern part of Tehran and other similar elements evoke the atmosphere of pre-revolutionary stories and films; However, the lifestyle of the characters in the story and the atmosphere that governs the type of their relationships may also link the historical time of the narrative to later periods. From the point of view of narrative methods and techniques, the novel Lab Bar Tigh is placed under modern novels. Various methods of narration, distancing from the linear time of narration in classic works, the polyphonic form of narration in this work, the use of new ways of narrating the story and factors of this kind have led to the capacities of the novel Lab Bar Tigh from The narratological perspective is significant. In this research, by focusing on the narrative characteristics of this work, an attempt will be made to consider the dominant narrative techniques by applying the theory of narratology of the French Gerard Genet. The hypothesis of this research is that by presenting modern approaches in the field of narration, Sanapour has been able to create a work that is compatible with the narratological criteria of the modern era, and these narrative characteristics can be determined by using the theory Gerard Genet explained.
احمدی، بابک.(1386). ساختار و تاویل متن، تهران، نشر مرکز.
اخوت، احمد.(1371). دستور زبان داستانها، اصفهان، نشر فردا.
اسکولز، رابرت.(1383). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، نشر مرکز.
بهنامفر، محمد، اکبر شامیان و زینب طلایی.(1393). بررسی زمانمندیِ روایت در رمان سالمرگی بر اساس نظریه ژرار ژنت، متنپژوهیِ ادبی، سال 18، ش60، تابستان.صص 145-125.
تودورف، تزوتان.(1379). بوطیقای ساختارگرا، ترجمه محمد نبوی، تهران، آگه.
تولان، مایکل جی.(1383). درآمدی نقادانه- زبانشناختی بر روایت، ترجمه ابوالفضل حری، تهران، بنیاد سینمایی فارابی.
پورجوادی، نصرالله.(1385). زبان حال، تهران، نشر هرمس.
سناپور، حسین.(1393). لب بر تیغ، تهران، نشر چشمه.
ریمون کنان، شلومیت.(1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمه ابوالفضل حری، تهران، نشر نیلوفر.
ژنت، ژرار.(1388). نظم در روایت: گزیده مقالات روایت، به کوشش مارتین مک کوئیلان، ترجمه فتاح محمدی، تهران، مینوی خرد.
فورستر، ادگار مورگان.(1384). جنبههای رمان، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران، نشر نگاه.
کالر، جاناتان.(1385). نظریه ادبی(معرفی بسیار مختصر)، ترجمه فرزانه طاهری، تهران نشر مرکز.
لین ول، ژپ.(1390). رسالهای درباره گونهشناسیِ روایت نقد دید، مترجمان: علی عباسی و نصرت حجازی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
Abram.M.H.(2006), A glossary of literary terms, Eighteen Edition, Harcourt Brace college Publishers.
Bal, M. (1997). Narratology: Introduction to the Theory of Narrative. Toronto: University of Toronto.
Cuddon, J.A(2004), A dictionary of literary terms and literary theory. Penguin books.
Cohen, Steven and Linda Shirez, telling storis: A theoretical analysis of narrative fiction. London and New York: poutledge: 2001.
Fludernik, M. (2009). An Introduction to Narratology. Oxford: Routledge.
Shen, Dan, what narratology and stylistics can do for each other. In a companion to narrative theory. Ed jaimz felan and Piter H. rabirtz. Oxford. Blackwell, 2008.
_||_