قرار دستورموقت و رفع اثر از آن در دادگاه‌های خانواده (به لحاظ رویکردهای نوین قانون حمایت از خانواده مصوّب ۱۳۹۱)

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

میرمرتضی میرحسین‌زاده‌کشتلی ¹ (کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی (مسئول مکاتبات)
محمد عالم‌زاده ² (استادیار، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر (نویسنده مسئول)

تاریخ دریافت : 1395/02/01 تاریخ پذیرش : 1395/03/01 تاریخ انتشار : 1395/06/01

کلید واژه: دادگاه‌خانواده, دستورموقت, لغو قرار, رفع اثر, اخذ تأمین,

چکیده مقاله :

در حقوق ایران، به تجویز ماده ۷ قانون حمایت از خانواده مصوّب۱۳۹۱، دادگا‌ه‌های خانواده در موارد فوری اقدام به صدور قرار ‌دستور‌موقت می‌نمایند. به لحاظ تفاوت‌هایی‌که دعاوی‌خانوادگی با سایر دعاوی حقوقی دارد، دستورموقت در محاکم خانواده از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. با تصویب قانون جدید حمایت از خانواده، این نهاد در مقایسه با قوانین سابق، دستخوش تغییراتی شده است و پاره ای از ابهامات موجود در قوانین سابق‌که همواره منشاء اختلاف‌نظر حقوقدانان و تشتت آرای قضات دادگاه‌های خانواده بوده را مرتفع ساخت. با بررسی این قانون و مقایسه آن با قوانین و مقررات سابق، درمی‌یابیم که قانون جدید حمایت‌ ازخانواده برای صدور دستورموقت، شرایط و مختصات استثنایی و ویژه‌ای را در نظر گرفته است، از جمله؛ امکان صدور این قرار بدون نیاز به اخذ تأمین، قابلیت اجرا بدون نیاز به تأیید رییس‌حوزه قضایی، اعتبار شش‌ماهه تا تصمیم دادگاه در اصل دعوا. البته برخی دیگر از این ابهامات از جمله لغو قرار دستورموقت و چگونگی رفع اثر از آن، کمافی‌السابق رفع نشده و موجبات تفاسیر مختلف حقوقدانان را فراهم آورده است.

منابع و مأخذ:

منابع

کتب:

۱. اسدی، لیلا سادات و شکری، فریده، آیین‌دارسی امور و دعاوی خانوادگی، چاپ اوّل، انتشارات جاودانه، ۱۳۹۳

۲. بداغی، فاطمه، آیین ‌دادرسی در دادگاه‌‌های خانواده، چاپ دوم، انتشارات میزان، ۱۳۹۱

۳. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ نهم، انتشارات‌گنج دانش، ۱۳۸۵

۴. ------------، --------، دانشنامه حقوقی، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۶

۵. حیاتی، علی عباس، آیین‌ دادرسی‌مدنی در نظم حقوقی‌کنونی، چاپ دوّم، نشر میزان، ۱۳۹۰

۶. خالقیان، جواد، تأمین خسارت احتمالی، چاپ اول، انتشارات مهاجر، تهران، ۱۳۸۵

۷. شمس، عبدالله، آیین‌ دادرسی ‌مدنی، جلد۳، چاپ هفدهم، انتشارات دراک، سال ۱۳۸۷

۸. صفایی، سید حسین و قاسم زاده، سید مرتضی،  مختصر حقوق ‌خانواده، چاپ‌ سی و پنجم، نشر میزان، ۱۳۹۲

۹. فلاح، علی، آیین‌ دادرسی ‌مدنی در نظم تطبیقی، جلد۱، چاپ دهم، انتشارات دوراندیشان، ۱۳۹۲

۱۰. فلاح، محمد رضا، دستور موقت (دادرسی فوری) در قانون و رویه قضایی، چاپ دوّم، انتشارات جنگل، ۱۳۹۱

۱۱. قانع، رامتین و محمدی، امید، محشای قانون حمایت از خانواده مصوّب ۱/۱۲/۱۳۹۱، چاپ اوّل، نشر تلاشگران امیدوار، ۱۳۹۳

۱۲. متین دفتری، احمد، آیین ‌دادرسی ‌مدنی بازرگانی، چاپ اوّل، انتشارات مجد، سال۱۳۸۰

۱۳. معاونت آموزش قوه قضاییه، رویه قضایی ایران در ارتباط با دادگاه‌‌های خانواده، دوره ۵ جلدی، چاپ دوم، نشر جنگل، سال۱۳۸۸

۱۴. مهاجری، علی، مبسوط در آیین ‌دادرسی ‌مدنی، جلد۱، چاپ اوّل، انتشارات فکرسازان، سال۱۳۸۷

۱۵. نهرینی، فریدون، دستور موقت در حقوق ایران و پژوهش در حقوق تطبیقی، تهران، چاپ دوّم، انتشارات گنج دانش، سال۱۳۹۰

۱۶. واحدی، قدرت‌الله، آیین ‌دادرسی ‌مدنی، جلد۲، چاپ اوّل، نشر میزان، سال۱۳۷۷

مقالات:

۱. ابهری، حمید و زارعی، رضا، ویژگی‌ها و شرایط شکلی درخواست دستور موقت در آیین ‌دادرسی ‌مدنی ایران، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره ۴۰، شماره ۱۰۱، بهار۱۳۸۹

۲. ابهری، حمید و محمدی، سام و زارعی، رضا، مقایسه دستور موقت با تأمین‌خواسته و روش‌‌های اعتراض به دستور موقت، پژوهشنامه ‌حقوقی، سال اوّل، شماره اوّل، پاییز۱۳۸۹

۳. ترازی، سکینه، تأمین‌خواسته و دستور موقت در دعاوی خانواده، مجله پیام آموزش، سال هشتم، ۱۳۸۹، شماره ۴۴

۴. جعفری، عباس، اخذ خسارات احتمالی در دستور موقت ملاقات فرزند، نشریه تعالی خانواده،۱۳۸۵، شماره ۱۸و۱۹

۵. خلعتبری، ارسلان، «آیا رفع اثر از دستور موقت الزامی ‌است»، مجله کانون وکلا، سال یازدهم، ۱۳۳۹، شماره ۷۰

۶. شمس، عبدالله، موارد صدور دستور موقت و عوامل موثر در تشخیص آن، نشریه‌ تحقیقات حقوقی،۱۳۸۳، شماره ۳۹

۷. مرادی، نادر و مرادی، خدیجه، قرار دستور موقت در دعوای حضانت، دو فصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، سال نوزدهم، شماره۶۰، بهار و تابستان۱۳۹۳

۸. نوریان، علی، دستور موقت در دعاوی غیر مالی‌خانوادگی، نشریه تعالی خانواده، شماره۳۳

۹. نهرینی، فریدون، تصمیم دادگاه بر رفع اثر از دستور موقت، نشریه تحقیقات حقوقی، یادنامه دکتر شهیدی، ۱۳۸۴

پایان نامه:

۱. سکینه، بنکی، مسئولیت ‌مدنی در قبال خسارت ناشی از دستور موقت و تأمین ‌خواسته، ۱۳۹۱، دانشگاه شیراز

سایت:

2. اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوّه قضاییه  تاریخ مراجعه ۵/۸/۱۳۹۴ -  www.edarehogugy.ir