بررسی تطبیقی دامنه تاثیر نقش دادستانی در تعقیب جرایم در قانون آیین دادرسی کیفری 1370 و 1392

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

شهریار براهویی ¹ (دانشجوی دکتری حقوق و جرم شناسی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران.)
علیرضا سایبانی ² (عضو هیئت علمی گروه حقوق ، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران(نویسنده مسئول))
باقر شاملو ³ (دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/04/30 تاریخ پذیرش : 1399/07/14 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: مقام تعقیب, الزامی بودن تعقیب, متناسب بودن تعقیب, تعویق تعقیب,

چکیده مقاله :

زمینه و هذف: با احراز وقوع جرم، دادستان به عنوان مقام تعقیب باید تصمیم خود را در مورد تعقیب دعوای عمومی اتخاذ نماید. در این خصوص، دو روش موسوم به قانونی بودن تعقیب و متناسب بودن تعقیب مطرح است. بر اساس سیاست کیفری و با توجه به اوضاع و احوال و وضعیت بزهکار، دولت‌ها میان این دو روش یکی یا هر دو را انتخاب می‌کنند. بنابراین، انتخاب هر یک از این دو روش به صورت مطلق نیست و بر اساس سیاست کیفری هر کشور می‌توان تلفیقی از این دو روش را در عمل اجرا نمود.روش شناسی: در این پژوهش به شیوه کتابخانه‌ای و روش تطبیقی با توجه به اصول مذکور در تعقیب جرایم، نقش و دامنه تاثیر دادستانی در مرحله تعقیب جرایم در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و قانون آیین دادرسی سابق مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها و نتایج: در نظام متناسب بودن تعقیب برخلاف نظام الزامی بودن تعقیب که در آن دادستان مکلف به تعقیب جرایم است، اختیار ارزیابی تعقیب یا عدم تعقیب به دادستان واگذار شده است. به عبارتی، دادستان در این روش نقشی فعال دارد و می‌تواند با توجه به آموزه‌های جرم‌شناسی و اهداف مجازات‌ها در مورد تعقیب یا عدم تعقیب اتخاذ تصمیم نماید. در نظام حقوقی ایران اصل متناسب بودن تعقیب در کنار اصل الزامی بودن تعقیب در موارد متعددی مورد پذیرش قرار گرفته است.