چالش های حقوق بین الملل معاصر در حمایت از حقوق زنان (مطالعه موردی : منطقه خاورمیانه)

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

پگاه صحبایی ¹ ( دانشجوی دکتری تخصصی حقوق بین الملل، واحد بین الملل قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران. )
سید باقر میرعباسی ² ( استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسنده مسئول) )

تاریخ دریافت : 1398/07/04 تاریخ پذیرش : 1398/08/07 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: خاورمیانه, کنوانسیون های بین المللی, حقوق زنان, تبعیض و خشونت علیه زنان,

چکیده مقاله :

در عصر حاضر که زنان در کشورهای در حال توسعه به خصوص منطقه خاورمیانه علاوه بر خشونت و تبعیضی که قرنها با آنها دست به گریبان بوده اند با گسترش جنگهای داخلی، رشد گروههای تروریستی وافراطی با معضلات جدیدتری روبرو شده اند که نگرانی جامعه بین المللی را نیز به همراه داشته است. علی رغم روند رو به رشد نشستها ، تصویب اسناد و قطعنامه های متعدد واتخاذ تدابیر وسازوکارهای نظارتی بین المللی در چارچوب سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری مستقل، گزارشات نقض بی رویه حقوق زنان در جهان تکان دهنده است. این موضوع به ویژه در جوامع سنتی همچون اغلب کشورهای خاورمیانه که خشونت و تبعیض به صورت آموزه های رفتاری و الگوهای جامعه پذیری از یک نسل به نسل دیگر منتقل گردیده و تحولات و تولید اندیشه های معاصر نیز نمی توانند به آسانی در هنجارهای مسلط بر آن اثر گذاشته و آن را دچار دگرگونی نمایند ، تامل برانگیز است . تحول اسناد بین المللی با نگرش حمایتی، به سوی تصویب اسنادی که هدفشان اصلاح قوانین به نفع تحقق برابری و رفع انواع تبعیضات جنسیتی از زنان می باشند، هستیم . درحوزه حقوق بشردوستانه نیزخصوصاً با توجه به روند دولت‌های متخاصم در دهه‌های اخیر مبنی بر استفاده از اشکال مختلف خشونت جنسی علیه زنان به‌عنوان یک تاکتیک نظامی، این ضرورت را ایجاب کرده است که اصلاحات و اقداماتی در چارچوب ساختارهای کنونی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی با حمایت ویژه شورای امنیت سازمان ملل برای ارتقای مشارکت زنان به نقش فعال در مخاصمات صورت گیرد.

منابع و مأخذ:

- ادواردز، بیورلی میلتون (1382). سیاست و حکومت در خاورمیانه، مترجم رسول افضلی، تهران، موسسه فرهنگی هنری بشیر علم وادب.

- اعزازی، شهلا (1395). «خشونت خانوادگی بازتاب ساختار جامعه، فرهنگ و اندیشه»، مجله زنان، ش ۵۰.

- توحیدی، احمدرضا (1378). «بررسی عملکرد سازمان ملل متحد در قلمرو حقوق زنان»، مطالعات و تحقیقات زنان، ش 21.

- جلالی، محمود (1383). «حقوق بشر زنان در حقوق بین الملل»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران، شماره 66.

- زنگی آبادی علی، موسوی میرنجف (1388)، «تحلیل فضایی نابرابری های جنسیتی و شاخص های مربوط به آن در کشورهای خاورمیانه»، آمایش محیط، دوره 2، شماره 7.

- سولیوان، دونا (1382). «تفاوت گذاری حوزه عمومی و خصوصی در قوانین بین المللی حقوق بشر»، ترجمه: سولماز صباغ نوین، مجله پژوهش زنان، ش27.

- شایگان، فریده (1372). «نظام ملل متحد و حقوق زن»، سیاست خارجی، ش 4.

- عبادی، شیرین (1373) «تاریخچه‌ و اسناد حقوق بشر در ایران»، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، ش4.

- غائبی، محمدرضا (1386). «تنوع فرهنگی راه برون رفت از بن بست نزاع جهانشمولی و نسبی گرایی حقوق بشر»، فصلنامه سیاست خارجی، شماره 4.

- گیدنز، آنتونی (1381). جامعه شناسی، ترجمه م. صبوری، تهران انتشارات مهدی.

- میشل، آندره (1376). پیکار با تبعیض جنسیتی، ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: انتشارات نگاه.

- نش، کیت (1391). جامعه شناسی سیاسی معاصر: جهانی شدن، سیاست، قدرت، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: چاپ کویر.

- نگهی مخلص آبادی، مرجان (1391). «جهانی شدن مقابله با قاچاق انسان و تأثیر آن بر سیاست جنایی تقنینی ایران»، مطالعات راهبردی و سیاستگزاری عمومی، شماره 9.

- نیک انجام، شهناز (1375). «وضعیت حقوقی زنان در جامعه بین‌المللی»، مجله سیاست خارجی، سال نهم، ش 2.

- همتی رضا (1383). «نابرابری جنسیتی در خاورمیانه با تاکید بر جایگاه ایران»، مجله سیاسی.

Walby, Sylvia (1994), "a Theory of Patriarchy", the Polity Reader in Gender Studies, Cambridge: Polity Press.

- Charlotte Lindsey (2000), "Women and war: An overview", in International Review of the Red Cross, No. 839, pp. 561–579.

- Mounira M. Charrad (2011) , "Gender in the Middle East: Islam, State, Agency", Department of Sociology, University of Texas at Austin, Texas

- Vesna, Nikolic (2002), "War and post-war victimization of women", European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice, Vol. 10, Nos - 2–3.

M. Ross. (2008), "Oil, Islam, and Women", American Political ScienceReview, p102.

- Sachs, Jeffrey D., and Andrew M. Warner (1995), "Natural Resource Abundance and Economic Growth. In Development Discussion, Paper 517a. Cambridge, MA: Harvard Institute for International Development.

- Walby, Sylvia(1994), "Towards a Theory of Patriarchy", Polity Press (Eds.) the Polity Reader in Gender Studies, Cambridge.