حق کودکان بر محیط زیست سالم در اسناد بین الملل (اسناد منتخب)
محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی
عسکر جلالیان
1
(دانشیار حقوق الملل، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.)
کلید واژه: حقوق کودک, اسناد بین الملل, حق بر محیط زیست سالم,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: اگرچه کنوانسیون حقوق کودک صراحتاً حق کودک را برای داشتن محیطی پاک تضمین نمی‌کند، اما حاوی مقررات متعددی است که به موضوع حفاظت از محیط‌زیست مرتبط است؛ این موارد عبارتند از حق کودکان برای زندگی، بقا و رشد، حق برخورداری از بالاترین استانداردهای سلامتی و حق داشتن استانداردهای زندگی مناسب. محیط‌زیست پاک و سالم پیش‌شرط لازم برای تحقق حقوق مذکور و نیز عامل کلیدی در اجرای مؤثر کل کنوانسیون است. این کنوانسیون حدوداً سه دهه است که در حال اجرا می‌باشد و بانک جهانی به صراحت اعلام کرده است که سرمایه‌گذاری در سلامت کودکان برای تضمین توسعه انسانی و اقتصادی ضروری است. با این وجود، علیرغم آگاهی جهانی از تأثیر مخرب تخریب محیط‌زیست بر زندگی کودکان و به طور پیش‌فرض، بر آینده بشریت، ما سالانه با 1.7 میلیون کودک زیر پنج سال مواجه هستیم که به دلیل خطرات زیست‌محیطی جان خود را از دست می‌دهند.روش: این پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی می‌باشد و داده‌های آن با روش اسنادی – کتابخانه‌ای گردآوری شده است.یافته ها و نتایج: یافته‌ها در پاسخ به سئوال اصلی پژوهش که این‌گونه بیان می‌شود: در اسناد بین‌الملل چه تضمین‌هایی برای حمایت از کودکان در برخورداری از محیط‌زیست سالم پیش‌بینی شده است؟ حاکی از این است که در اسناد متعدد بین‌المللی گرچه تصریحاً و مستقلاً شاهد ورود به‌حق کودکان بر محیط‌زیست سالم نیستیم، اما در مواد متعددی شناسایی این حق قابل‌استنباط می‌باشد. به نظر می‌رسد بازنگری در خواسته‌ها و چالش‌های مربوط به حق کودک برای داشتن محیطی پاک که در کنوانسیون حقوق کودک یافت می‌شود و نیز پیامدهای آن‌ها برای دولت‌ها مناسب است. از این جهت، به رسمیت شناختن صریح حق کودک برای داشتن محیط‌زیست سالم باید در سطح جهانی صورت بگیرد.
اگرچه کنوانسیون حقوق کودک صراحتاً حق کودک را برای داشتن محیطی پاک تضمین نمی‌کند، اما حاوی مقررات متعددی است که به موضوع حفاظت از محیط زیست مرتبط است، این موارد عبارتند از حق کودکان برای زندگی، بقا و رشد، حق برخورداری از بالاترین استانداردهای سلامتی و حق داشتن استانداردهای زندگی مناسب. محیط زیست پاک و سالم پیش شرط لازم برای تحقق حقوق مذکور و نیز عامل کلیدی در اجرای مؤثر کل کنوانسیون است. این کنوانسیون حدوداً سه دهه است که در حال اجرا می‌باشد و بانک جهانی به صراحت اعلام کرده است که سرمایه گذاری در سلامت کودکان برای تضمین توسعه انسانی و اقتصادی ضروری است. با این وجود، علیرغم آگاهی جهانی از تأثیر مخرب تخریب محیط زیست بر زندگی کودکان و به طور پیش فرض، بر آینده بشریت، ما سالانه با 1.7 میلیون کودک زیر پنج سال مواجه هستیم که به دلیل خطرات زیست محیطی جان خود را از دست می‌دهند. به نظر می‌رسد بازنگری در خواسته‌ها و چالش‌های مربوط به حق کودک برای داشتن محیطی پاک که در کنوانسیون حقوق کودک یافت می‌شود و نیز پیامدهای آن‌ها برای دولت‌ها مناسب است. از این جهت به رسمیت شناختن صریح حق کودک برای داشتن محیط زیست سالم باید در سطح جهانی صورت بگیرد. سئوال اصلی پژوهش این است که در اسناد بین الملل چه تضمین‌هایی برای حمایت از کودکان در برخورداری از محیط زیست سالم پیش بینی شده است؟
_||_
