اثر مس نیترات بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی خون بچه‌تاسماهی شیپ (Acipenser nudiventris)

محورهای موضوعی : شیمی دریا

آیین محمدرضایی ¹ (گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
سورنا ابدالی ² (گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)
ایوب یوسفی جوردهی ³ (موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیان دریای خزر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی(AREEO) ، رشت، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/01/01 تاریخ پذیرش : 1397/01/01 تاریخ انتشار : 1401/01/01

کلید واژه: شاخص‌های بیوشیمیایی, سمیت, نیترات مس نیترات, بچه تاسماهی شیپ (Acipenser nudiventris),

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تأثیر مس نیترات بر شاخص های فیزیولوژیک و بیوشمیایی خون تاسماهی شیپ پرورشی، تعداد عدد120 ماهی در 12 آکواریوم با گنجایش 100 لیتر، حاوی محلول مس نیترات در غلظت های 0، 1، 5 و 10 میلی گرم در لیتر، قرار گرفتند. ماهیان در ساعت های 24، 48، 72 و 96 مورد بررسی و نمونه گیری قرار گرفتند. بیشترین درصد تلفات تا 24 ساعت پس از مجاورت در برابر سم به ترتیب مربوط به غلظت های 10 (70 درصد) و 5 (50 درصد) و 1 (10 درصد) میلی گرم در لیتر بود. پس از 24 ساعت همه ماهیان تیمارهای 5 و 10 میلی گرم در لیتر تلف شدند. ولی در غلظت 1 میلی گرم در لیتر تا 96 ساعت تقریباً 20 درصد ماهی ها مقاومت نشان دادند. این در حالی بود که در تیمار شاهد تلفاتی مشاهده نشد. در ادامه شاخص های بیوشیمیایی در خون ماهیان بررسی شد. سطح تری گلیسرید خون تاسماهی شیپ در مجاورت با غلظت 10 میلی گرم در لیتر مس نیترات در زمان 24 ساعت معادل 7/7 ± 479 میلی گرم در دسی لیتر بود و در مقایسه با گروه شاهد (3/69 ± 3/709 میلی گرم در دسی لیتر) به طور معنی داری کاهش یافت (05/0>P). تیمار 1 میلی گرم در لیتر مس نیترات سبب کاهش معنی دار در تری گلیسرید خون در زمان های 48، 72 و 96 ساعت در مقایسه با شاهد بود و به ترتیب معادل 2/4 ± 9/237، 8/0 ± 5/233 و 5/1 ± 226 میلی گرم در دسی لیتر بدست آمد. میزان کلسترول در غلظت های 5 و 10 میلی گرم در لیتر به ترتیب معادل 7/7 ± 6/206 و 6/0 ± 3/229 میلی گرم در دسی لیتر در زمان 24 ساعت بود که در مقایسه با گروه شاهد و غلظت 1 میلی گرم در لیتر، به طور معنی داری افزایش داشت (05/0>P). اما در غلظت 1 میلی گرم در لیتر به ترتیب معادل 4/1 ± 5/81، 1 ± 73 و 6/0 ± 3/69 میلی گرم در دسی لیتر در زمان های 48، 72 و 96 ساعت بود که افزایش معنی داری (05/0>P) نسبت به گروه شاهد (3/1 ± 9/38 میلی گرم در دسی لیتر) داشت. سطوح پروتئین کل در غلظت 1 میلی گرم در لیتر در زمان های 48، 72 و 96 ساعت به ترتیب معادل 1/0 ± 2، 1/0 ± 9/1 و 1/0 ± 9/1 میلی گرم در دسی لیتر بود که در مقایسه با شاهد (1/0 ± 1/2 میلی گرم در دسی لیتر) کاهش معنی داری را نشان داد (05/0>P). بر اساس نتایج حاصل، مس نیترات تغییرات معنی داری بر شاخص های بیوشیمیایی خون بچه تاسماهی شیپ داشته و در غلظت های بالاتر دارای اثرات سمی شدیدی بود.

چکیده انگلیسی:

In order to evaluate copper nitrate (Cu (NO3)2) effects on some blood biochemical indices in Acipenser nudiventris, 120 fish were exposed to 0, 1, 5 and 10 mg/L of Cu (NO3)2  in 12 aquariums with  a volume 100 liters. Blood samples were collected from fish at 24, 48, 72 and 96 hours. The highest percentage of mortality of up to 24 hours after exposure to the toxin was related to concentrations of 10 (70 percent) and 5 (50%) and 1 (10%) mg/l, respectively. After 24 hours, fish died at 5 and 10 mg/l of copper. However, at concentration of 1 mg/L up to 96 hours almost 20 percent of fish were resistant. No mortality was observed in the control group. Triglyceride levels at concentrations of 10 mg/l Cu (NO3)2, was 479 ± 7.7 mg/dl after 24 h and decreased significantly in comparison with the control (709.3 ± 69.3 mg/dl) and at 1 mg/l concentration of Cu (NO3)2 in 48, 48, 72 and 96 hours it reached 237.9 ± 4.2, 23.5 ± 0.8 and 226 ± 0.6 mg/d, respectively (P < 0.05). Cholesterol level at concentrations of 5 and 10 mg/l Cu(NO3)2, was 206.6 ± 7.7 and 229.3 ± 0.6 mg/dl, respectively, after 24 hrs, which had increased significantly compared to the control and 1 mg/l Cu(NO3) concentration (P < 0.05). Glucose levels, at 1 mg/l concentration of Cu (NO3)2 , were 81.5 ± 1.4, 73 ± 1 and 69.3 ± 0.6 mg/dl in 48, 72 and 96 hours, respectively, that had increased significantly compared to the control (38.9 ± 1.3 mg/dl) (P < 0.05). Total protein levels were 2 ± 0.1, 1.9 ± 0.1 and 1.9 ± 0.1 mg/dl, at 1 mg/l concentration of Cu (NO3)2,in 48, 72 and 96 hours, which had decreased significantly compared to the control (2.1 ± 0.1 mg/dl). Based on the obtained results, copper nitrate affected biochemical indices in blood of ship sturgeon and showed severe toxicity at higher concentrations.

منابع و مأخذ:

 منابع

امینی رنجبر، غ.، حسن­پور، ع. و خداپرست، ح. 1379. بررسی اثر فلزات سنگین بر میزان کلروفیل a در برگ سه گونه از گیاهان آبزی تالاب انزلی. مجله پژوهش و سازندگی، 13(2): 138-136.

روحانی، م. 1374. تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری­ها و مسمومیت­های ماهی (ترجمه). انتشارات اداره کل آموزش و ترویج معاونت تکثیر و پرورش آبزیان شیلات ایران. سازمان شیلات ایران. ایران.

پژند، ذ.، اسماعیلی ساری، ع. پیری، م. 1384. تعیین غلظت کشنده علف­کش ماچتی (Butachlor) بر بچه‌ماهیان قره­برون (Acipenser persicus) .مجله علمی شیلات ایران،14(1): 50 – 41.

صادقی­راد، م.، امینی رنجبر،غ.، ارشد، ع. و جوشیده، ه. 1382. بررسی میزان تجمع روی و مس در بافت عضله و خاویار تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) و ازون­برون حوضه جنوبی دریای خزر (Acipenser stellatus). پژوهش و سازندگی در امور دام وآبزیان، 61: 55 - 51.

کاظمی، ر.، پوردهقانی، م.، یوسفی جوردهی، ا. یارمحمدی، م. و نصری تجن، م. 1389. فیزیولوژی دستگاه گردش خون آبزیان و فنون کاربردی خون­شناسی ماهیان. انتشارات بازرگان. ایران

میرزایی، ج. 1383. مطالعه سمیت حاد فلزات سنگین سرب، روی، مس و کادمیوم بر دو گونه از ماهیان خاویاری دریای خزر (تاسماهی ایرانی و ازون­برون). پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان. ایران.

یوسفی جوردهی، ا. و ابدالی، س. 1394. بررسی مقایسه‌ای شاخص‌های خونی ماهی ازون­برون (Acipenser stellatus) و کپور معمولی (Cyprinus carpio) پرورشی. مجله پژوهش­های علوم و فنون دریایی، 10(1): 83-96.

  Ahmadifar, A., Akrami, R., Ghelichi, A. & Mohammadi Zarejabad, A. 2010. Effects of different dietary prebiotic insulin levels on blood serum enzymes, hematologic, and biochemical parameters of great sturgeon (Huso huso) juveniles. Comparative Clinical Pathology, 20(5):447-451.

   Emad, H., Abou, E-N., Khalid, M., Moselhy, E. & Mohamed, A.H. 2005. Toxicity of cadmium and cooper and their effect on some biochemical parameters of marine fish Mugil seheli. Egyptian Journal of Aquatic Research, 31: 60-71.

   Gopal, V., Parvathy, S. & Balasubra, P. R. 1997. Effect of heavy metals on the blood protein biochemistry of the fish Cyprinus carpio and its use as a bio - indicator of pollution stress. Environmental Monitoring and Assessment, 48: 117–124.

   Gul, Y., Gao, Z.X. Qian, X.Q. & Wang, W.M. 2011. Hematological and serum biochemical characterization and comparison of wild and cultured northern Snakehead (Channa argus Cantor, 1842). Journal of Applied Ichthyology, 27: 122–128.

   Hoseini, S.M.  & Ghelichpour, M. 2011. Efficacy of clove solution on blood sampling and hematological study in Beluga, Huso huso (L.). Fish Physiology and Biochemistry, 38(2):493-498.

   Lodhi, H.S., Khan, M.A., Verma, R.S. & Sharma, U.D. 2006. Acute toxicity of copper sulphate to fresh water prawns. Journal of Environmental Biology, 27: 585-588.

Parandavar, H., Kazemi, R., Pourali, H., Vahabi, Y. & Pourkazemi, M. 2007. Potential to harvest eggs from female sturgeon breeders through cesarean section. Journal of Applied Ichthyology, 22: 252-256.

Satheeshkumar, P., Ananthan, G., Senthilkumar, D. & Jeevanantham, K. 2010. Comparative investigation on hematological and biochemical studies on wild marine teleost fishes from Velar Estuary, southeast coast of India. Journal of Comparative Clinical Pathology, 10: 1091 – 1095.

Taylor, J.C., Geer, L.N., Wood, C.M. & Mc D.G. 2000. Physiological effects of chronic copper exposure to Rainbow trout (Oncorhychusmykiss) in hard and soft water, evaluation of chronic indicators. Environmental Contamination and Toxicology, 19: 2298-2308.

Theodorakis, C. W., Dsurney, S. J., Bickham, J. W., Lyne, T. B., Bradley, B. P., Hawkins, W. E., Farkas, W. L., Mc. Carthy, J. F. & Shugart, L. R. 1992. Sequential expression of biomarkers in bluegill sunfish exposed to contaminated sediments. Ecotoxicology, 1: 45-73.

Vosylienë, M.Z. 1996. The effect of long-term exposure to copper on physiological parameters of Rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Ekologija, 1: 3-6.

Viella, S., Ingrossi, L., Lionetto, M., Schettino, T., Zonno, V. & Stroelli, C. 1999. Effect of cadmium and zinc on the Na/H exchanger on the brush 34 B.K. Hassan border membrane vesicles isolated from eel kidney tankular cells. Aquatic Toxicology, 48: 25-36.

Zhou, X., Li, M., Abbas, Kh. & Wang, W. 2009. Comparison of hematology and serum biochemistry of cultured and wild Dojo loach Misgurnus anguillicaudatus. Fish Physiology Biochemistry, 35:435–441.