مصرف آبزیان در ایران و جهان
محورهای موضوعی : بیولوژی دریا
افشین عادلی
1
(
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
)
کلید واژه: ایران, مصرف ماهی, سرانه ماهی, پروتئین حیوانی,
چکیده مقاله :
رشد 3/1 درصدی سالانه جمعیت جهان و نیاز تامین پروتئین حیوانی به میزان یک سوم از 70-65 گرم نیاز به پروتئین روزانه هر فرد و رشد و استقبال روز افزون مصرف ماهی در جهان بدلیل ارزش های سلامتی آبزیان موجب شده تا آبزیان در ایران بتواند همچون سایر نقاط جهان در سبد غذایی خانوار نقش مهمی را ایفاء نماید. رشد بهره برداری و پرورش ماهی و سایر آبزیان در ایران و جهان زمینه های مساعدی را جهت تامین امنیت غذایی فراهم نموده است. در حال حاضر از 3/77 گرم پروتئین مصرفی روزانه هر فرد 6/29 گرم سهم پروتئین حیوانی است که 8/4 گرم آن را پروتئین ماهی تشکیل می دهد. در نیم قرن حاضر، رشد مصرف ماهی در ایران بیشتر از جهان بوده است، با این وجود هنوز سرانه مصرف آن بسیار کم است . ضمن اینکه رشد سهم مصرف ماهی نسبت به پروتئین مرغ و گوشت قرمز برمبنای سال پایه 1344 بیشتر بوده است بطوری که امروزه با متنوع سازی شیوه های دسترسی و کنترل قیمت و کیفیت می توان موجب ارتقاء مصرف سرانه آبزیان گردید.
The annual global growth rate of the human population (estimated for 1/3%) is enhancing the demand for provision of individual animal protein to one-third from 70 g daily dietary protein intake. An increasing interest in fish food consumption because of its health benefits has made seafood products to play an essential role in food basket of Iranian family as like as other parts around the world. Aquaculture growth in Iran and throughout the world has provided a suitable condition to supply nutrition safety for this valuable food source. Now, from a total amount of 78.4 g daily dietary protein intake per capita, 30.7 g is supplied by animal protein from which 5 g is comprised of fish protein. Results obtained during the last half a century indicates that fish consumption growth in Iran has been far more than other parts in the world; however, its consumption rate per capita is much lower. It is noteworthy that fish food consumption growth was higher rather than chicken and red meat consumption growth according to the base year 1965, as Fish per capita consumption can be elevated by different accessibility methods and controlling price and quality.
اداره صنایع شیلاتی و بازاریابی نمایندگی شیلات فارس.1377. بررسی عوامل موثر بر مصرف ماهی در شهر شیراز. شرکت سهامی شیلات ایران، وزارت جهاد کشاورزی. ایران
اداره کل روابط عمومی و بین الملل شیلات. 1375. بررسی جامعه شناختی رفتار مصرف کننده محصولات آبزی در مناطق 20 گانه شهر تهران، گروه پژوهش و برنامه ریزی، شرکت سهامی شیلات ایران. تهران.
بابایی،م.1381.عوامل موثر بر مصرف ماهیان پرورشی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران. ایران.
حق پرست، ل. 1382. نقش آبزیان در سلامت قلب و پیشگیری از بیماری‌های قلب و عروق و فشار خون، همایش علمی نقش آبزیان در سلامت. نشر روابط عمومی شرکت سهامی شیلات ایران.
دفتر مطالعات جامع توسعه شیلات.1375.شیلات در برنامه ایران 1400. گزارش شماره 1. وزارت جهاد سازندگی. شرکت سهامی شیلات ایران. تهران.
دژکام، ی. ، جوان، س. و اکبرپور، م. 1382. ارزش داروئی و درمانی پروتئین و روغن ماهی در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان ها. همایش علمی نقش آبزیان در سلامت. نشر روابط عمومی شرکت سهامی شیلات ایران.
رمضانی، ح. 1382. بررسی مقایسه‌ای خواص آبزیان با سایر گوشت ها، خلاصه مقالات همایش علمی نقش آبزیان در سلامت، نشر روابط عمومی شرکت سهامی شیلات ایران: 23-24.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.1382. پیش بینی جمعیت ایران تا سال 1404. معاونت امور اقتصادی و هماهنگی. دفتر اقتصاد کلان. گروه جمعیت و منابع انسانی. ایران.
سالنامه آماری سازمان شیلات ایران 1379-1380.1370. سازمان شیلات ایران معاونت برنامهریزی و توسعه مدیریت، دفتر برنامه و بودجه. ایران.
سالنامه آماری سازمان شیلات ایران 1390-1391 .1380. سازمان شیلات ایران معاونت برنامهریزی و توسعه مدیریت، دفتر برنامه و بودجه. ایران.
سعیدی،ل.1383.بررسی عوامل موثر بر مصرف میگو در شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران. ایران.
سلمانی جلودار، ع. 1382. ماهی غذای سلامتی. خلاصه مقالات همایش علمی نقش آبزیان در سلامت، نشر روابط عمومی شرکت سهامی شیلات ایران: 20 - 22.
طرح و توسعه شیلات ایران.1378. مطالعات طرح جامع توسعه آبزی پروری در آب های داخلی، جلد سوم.:بررسی های اجتماعی، بخش 2: جامعه شناسی مصرف کنندگان ماهی. شرکت سهامی شیلات ایران. وزارت جهاد سازندگی. ایران.
عادلی،ا.1383. نقش بازاریابی در امنیت غذائی، دو ماهنامه اقتصاد و بازاریابی شیلات، 1(1): 13 - 16.
عادلی،ا. و شعبان پور، ب .1386. نقش بسته بندی آبزیان بر رفتار مصرفی خانوارهای شهر تهران، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 14( ویژه نامه منابع طبیعی): 91 - 98.
عادلی،ا. 1387. اصول بازاریابی و بستهبندی آبزیان. نشر بی نهایت.تهران. ایران.
عادلی،ا.1392.ارزیابی و تحلیل سیاستهای برنامههای پنجساله توسعه و چشم انداز شیلات ایران، فصلنامه علوم و فنون شیلات، 2(3): 57-74.
عقیلی،م.، صفری، ر.، شعبانپور،ب. و رحمانی،م. 1389. ارزیابی بازار مصرف آبزیان و فرآوردههای شیلاتی در شهرستان گرگان. مجله شیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر، 4(3):91-101.
کمیته سند فرابخشی ساماندهی سواحل.1383. گزارش مستندات سند ساماندهی سواحل. دفتر آمایش توسعه پایدار محیط زیست. سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور. ایران.
موسوی ده موردی،ل.، فامیل محمدی،ا. و بهدانی،ز. 1391. ارزیابی بازار مصرف آبزیان در شهر اصفهان. نشریه شیلات. 65(4):439-446.
میگلی نژاد، ا. 1379. عوامل موثر بر مصرف آبزیان در شهرهای منتخب غیرساحلی و چگونگی افزایش مصرف آبزیان با بهره گیری از روش تصمیم سازی دلفی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه صنعتی امیرکبیر. ایران.
نفیسی، م.1382. بررسی مقایسه‌ای خواص گوشت آبزیان و طیور. خلاصه مقالات همایش علمی نقش آبزیان در سلامت، نشر روابط عمومی شرکت سهامی شیلات ایران: 116 - 118.
Adeli, A., Hasangholipour, T., Hosaini,A., Salehi,H. & Shabanpour, B.2010.Tehraih household Preference of farmed fish Consumption. Research journal of Fishery and Hydrobiology,5(2): 129-136.
Adeli, A., Hasangholipour, T., Hosaini, A., Salehi, H. & Shabanpour, B.2011.Status of fish consumption per capita of Tehran’s citizens. Iranian journal of fisheries sciences, 10(4)546-556.
Aghamolaei, T., Sadat Tavafian, S. & Madani, A.2012.Fish consumption in a sample of people in Bandar Abbas, Iran: application of the theory of planned behavior. Archive of Iranian Medicine, 15(9): 545 – 548.
Bredahl, L. & Grunert, K.G. 1997. Determinants of the consumption of fish and shellfish in Denmark: An application of the theory of planned behavior. In J. B. Luten, Borresen, T. and Oehelenschlager, J. (Eds.). Seafood from producer to consumer, integrated approach to quality. Elsevier. Amsterdam.
Brunso, K. 2003. Consumer research on fish in Europe. In: Luten, J., Oehlenschlager, J.Olafsdottir, G. (Eds.), Quality of Fish from Catch to Consumer: labeling, monitoring and traceability. Wageningen Academic Publishers, Wageningen.
Day, M, M., Rab, M., A., Paraguas, F, J. Piumsombun, S. Bhatta, R. Alam, M, F. & Ahmed, M. 2005. Fish consumption and food security In Asia: A disaggregated analysis by types of fish and classes of consumers in selected Asian Countries. Taylor & Francis Ltd. Penang. Malaysia.
Delgado, L, C., Wada, N., Rosegrant, W. M., Meijer, S. & Ahmed, M. 2003. Fish 2020, supply and demand in changing global markets. International Food Policy Research Institute Washington, D. C. World Fish Center. Penang, Malaysia.
Domingo, J.L., Bocio,A., Falco,G. & Liobet, J, M. 2007. Benefits and risks of fish consumption Part I. A quantative analysis of the intake of Omega3 Fatty acids and chemical contaminants. Journal of Toxicology, 230: 219-226.
Edwards, S, F. 1992. Evidence of structural change in preferences for seafood. Marine Resource Economics, 7: 141-151.
EPA.2002. Estimated per capita fish consumption in the United States. US Environmental Protection Agency. USA.
Erdogan, B. E., Mol, S. & Coşansu, S. 2011. Factors influencing the consumption of seafood in Istanbul, Turkey. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 11: 631-639.
Failler, P., Walle, G. V.D., Lecrivain, N., Himbes, A. & Lewins, R. 2007. Future propects for fish and fishery products. Fish consumption in the European union in 2015 and 2030.Part1: European overview. FAO of the United Nations, Rome.
FAOSTAT.2010. Fishery statistical collections. Consumption of Fish and Fishery Products. Avialable in: www.fao.org.
FAO.2011 .The state of world fisheries and aquaculture Food and Agriculture Organization of the United Nations. Fisheries and Aquaculture Department, ROME.
FAO Statistic Annual. 2011. Fishery and aquaculture, Food Balance Sheets. Available in: www.fao.org.
FAO Yearbook 2010. 2012. Fisheries and Aquaculture Statistics, Aquaculture Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
Holloman, L. E. & Newman, C.M.2012. Expanding perceptions of subsistence fish consumption: Evidence of high commercial fish consumption and dietary mercury exposure in an urban coastal community. Science of the Total Environment, 416: 111–120.
Huang, C. L.1995. Socio-demographic determinants of seafood consumption patterns in the United States. In: David S. Liao (Ed.) International cooperation for fisheries and aquaculture development: Proceedings of the 7th Biennial Conference of the International Institute of Fisheries Economics and Trade. National Taiwan Ocean University, Keelung, Taiwan, R.O.C. Vol: 3, pp. 200-211.
Jacobs, H.L., Kahn, H.D., Stralka, K.A. & Phan, D.B. 1998. Estimates of per capita fish consumption in the U.S. Based on the continuing survey of food intakes by individuals (CSFII). Risk Analysis: An International Journal.18 (3).
Jensen, H.H. 2006. Changes in seafood consumer preference patterns and associated changes in risk exposure. Marine Pollution Bulletin, 53: 591–598.
Josupeit H.1996. Global overview on fish consumption. Marketing of aquaculture products. Zaragoza :CIHEAM:9-23.
Kreider, C.R., Gempesaw, C.M., Bacon, J.R., Toensmeyer, U.C. & Groff, A.J. 1993. An analysis of consumer perceptions of fresh fish and seafood in the Delmarva Region. Journal of Food Distribution Research, 4: 37-48.
Kubickova, L. & Serhantova, V.2005. Analysis of changes in meat and meat products consumption in the Czech Republic in the past ten years. Agricultural Economics – CZECH, 51, (9): 395–401.
Laurenti, G. 2004. 1961–2001 fish and fishery products: world apparent
consumption statistics based on food balance sheets. FAO Fisheries Circular, No. 821, Rev.7. Rome
Leek, S., Maddock, S. & Foxall, G.2000. Situational determinants of seafood consumption. British Food Journal, 102:18-39.
Lem, A. Tietze, U., Ruckes, E. & Anrooy, R.V.2004. Fish marketing and credit in vietnam. FAO. Fisheries technical paper. No:468. Rome.
Loke, M., Geslani, C.H., Takenaka, B. & Leung, P.2012. An overview of seafood consumption and supply sources: Hawaii Versus U.S. College of Tropical Agriculture and Human Resources. University of Hawaii. Economic Issues.EL-22:1-9.
Myrland, O., Trondsen, T., Johnston, R.S. & Lund, E. 2000. Determinants of seafood consumption in Norway: Lifestyle, revealed preferences, and barriers to consumption food quality and preferences.11 ( 3): 169-188.
Nash, C. E.2011. The history of aquaculture. Blackwell Publishing Ltd.Iowa.USA.
Sechena R., Nakano, C., Liao, S., Polissar, N., Lorenzana, R. & Truong, S.1999. Asian and Pacific Islander fish consumption study. Seattle, WA: EPA Office of Environmental Assessment.
Trondsen, T., Braaten, T., Lund, E. & Eggen A.E. 2004. Eggen health and seafood consumption patterns among women aged 45–69 years. A Norwegian seafood consumption study. Food Quality and Preference, 15: 117–128.
Verbeke, W. & Vackier, I.2005. Individual determinants of fish consumption: application of the theory of planned behavior. Appetite, 44 (1): 67-82.
Westlund,L.2005. Future prospects for fish and fishery products. Forecasting fish consumption and demand analysis: a literature review. Food and Agriculture Organization of the United Nations Rome.
Ye, Y. 1999. Historical consumption and future demand for fish and fishery products: exploratory calculations for the years 2015/2030. Mariculture and fisheries department Kuwait Institute for Scientific Research. Food and agriculture organization of the United Nations. USA.
