اثربخشی مداخله‏ های آموزشی مبتنی بر پذیرش و تعهد درمانگری بر تعلل‏ ورزی تحصیلی دانش‌آموزان

محورهای موضوعی : روان‌شناسی بالینی

سعید قره ‏آغاجی ¹ (دانشجوی دکتری دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی)
شهرام واحدی ² (دانشیار دانشگاه تبریز تبریز، ایران)
اسکندر فتحی‌آذر ³ (استاد دانشگاه تبریز تبریز، ایران)
یوسف ادیب ⁴ (دانشیار دانشگاه تبریز تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/01/14 تاریخ پذیرش : 1396/01/14 تاریخ انتشار : 1395/10/01

کلید واژه: واژه‌های کلیدی: پذیرش و تعهد درمانی, تعلل‏ورزی, دانش&rlm, آموزان,

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش پذیرش و تعهد درمانگری بر تعلل ورزی دانش آموزان پسر متوسطه انجام شد. روش پژوهش شبه تجربی با پیش آزمون، پس آزمون بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان پسر دوره متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی 95-94 بود. به منظور اجرای این پژوهش دو کلاس شامل 49 دانش آموز به روش نمونه برداری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به طور تصادفی یک کلاس 25نفری به گروه آزمایش و کلاس دیگری به گروه گواه تخصیص یافت. برای سنجش تعلل ورزی تحصیلی از مقیاس تعلل ورزی دانش آموز (PASS؛ سولومون و راثبلوم، 1984) استفاده شد. مداخله آزمایشی مشتمل بر 8 جلسه آموزش فنون و راهبردهای پذیرش و تعهد درمانگری بود. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد با کنترل پیش آزمون، آموزش فنون پذیرش و تعهد درمانگری بر کاهش تعلل ورزی مؤثر بود و دو گروه تفاوت معنا داری با یکدیگر داشتند. از آنجا که آموزش پذیرش و تعهد درمانگری در کاهش تعلل ورزی دانش آموزان مؤثر است، لذا استفاده از آن به عنوان روش درمانی توصیه می شود.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to examine the effectiveness of acceptance and commitment therapy training on procrastination among boy secondary school students. The study design was a quasi-experimental, pretest-posttest control group. The sample was drawn from secondary school student in Tabriz. Two classes were selected by multistage cluster sampling. One class with 25 students randomly assigned to experimental group and another class with 24 students randomly assigned to control group. To assess students' academic procrastination, the Procrastination Assessment Scale-Student Form (Rothblum & Solomon, 1984) was used. The experimental group received 8 sessions of acceptance and commitment therapy techniques and strategies. The results of analysis of covariance indicated the efficacy of acceptance and commitment therapy in reducing procrastination. Using this intervention as a therapy is recommended.

منابع و مأخذ:

تمدنی، م. (1389). اهمال‌کاری در دانشجویان. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 6 (24)، 344-337.

جوکار، ب. و دلاورپور، م. (1386). رابطه‏ تعلل‏ورزی آموزشی با اهداف پیشرفت. اندیشه‏های نوین تربیتی، 3(3و4)، 80-60.

حر، م.، آقایی، ا.، عابدی، ا. و عطاری، ع. (1392). تأثیر روش درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد درمانی بر میزان افسردگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. تحقیقات علوم‏رفتاری، 11(2)، 128-121.

شیخی، م.، فتح‌آبادی، ج. و حیدری، م. (1392). ارتباط اضطراب، خودکارآمدی و کمال‌گرایی با اهمال‌کاری در تدوین پایان‌نامه. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 9(35)، 295-283.

قرایی‌اردکانی، ش.، آزاد‌فلاح، پ. و تولایی، ع. (1391). اثربخشی روی‌آورد پذیرش و تعهد درمانی در کاهش شدت تجربه درد در زنان مبتلا به اختلال سر درد مزمن. مجله روان‏شناسی بالینی، 4(2)، 50-39.

قربان‏جهرمی، ر.، حجازی، ا.، اژه‏ای، ج. و خدایاری‏فرد، م. (1392). بررسی نقش میانجی اهداف پیشرفت در رابطه بین نیاز به خاتمه و درگیری شناختی: اثر بافت تعلل‏ورزی. شناخت اجتماعی، 2(4)، 99-87.

کیانی، ا.، قاسمی، ن.، پورعباس، ع. (1391). مقایسه اثربخشی روان‏درمانی گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد درمانی و ذهن‎آگاهی بر میزان ولع مصرف و تنظیم شناختی هیجان در مصرف کنندگان شیشه. فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، 6(24)، 36-27.

مژدهی، م.، اعتمادی، ا. و فلسفی‏نژاد، م. (1390). بررسی میانجی‏های درمانی و اثربخشی درمان پذیرش و تعهد در کاهش علایم اختلال اضطراب فراگیر. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‏درمانی، 2(7)، 30-1.

مهردوست، ز.، طاهرنشاطدوست، ح. و عابدی، ا. (1392). اثربخشی پذیرش و تعهد درمانی بر کاهش توجه متمرکز بر خود و بهبود باورهای خودکارآمدی اجتماعی. روش‏ها و مدل‏های روان‏شناختی، 3(11)، 82-67.

هاشمی، ت.، مصطفوی، ف.، ماشینچی‎عباسی، ن. و بدری، ر. (1391). نقش جهت‏گیری هدف، خودکارآمدی، خودتنظیم‏گری و شخصیت در تعلل‏ورزی. روان‏شناسی معاصر، 7(1)، 84-73.

Beswick, G., Rothblum, E. D., & Mann, L. (1988). Psychological antecedents of student procrastination. Australian Psychologist, 23, 207-217.

Blouin-Hudon, E. C., & Pychyl, T. A. (2015). Experiencing the temporally extended self: Initial support for the role of affective states, vivid mental imagery, and future self-continuity in the prediction of academic procrastination. Personality and Individual Differences, 86, 50-56.

Blunt, A., & Pychyl, T. (2000). Task aversiveness and procrastination: A multidimensional approach to task aversiveness across stages of personal projects. Personality and Individual Differences, 38, 1771–1780.

Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Orcutt, H. K., Waltz, T., & Zettle, R. D. (2011). Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire – II: A revised measure of psychological flexibility and acceptance. Behavior Therapy, 42, 676–688.

Burka, J. B., & Yuen, L. M. (1982). Mind games procrastinators play. Psychology Today, 32, 34-44.

Chawla, N., & Ostafin, B. (2007). Experiential avoidance as a functional dimensional approach to psychopathology: An empirical review. Journal of Clinical Psychology, 63(9), 871–890.

Ciarrochi, J., Bilich, L., & Godsel, C. (2010). Psychological flexibility as a mechanism of change in acceptance and commitment therapy (pp. 51–75). In: R. Baer (Ed.), Assessing mindfulness and acceptance: Illuminating the processes of change. Oakland, CA: New Harbinger Publications, Inc.

Day, V., Mensink, D., & O'Sullivan, M. (2000). Patterns of academic procrastination. Journal of College Reading and Learning, 30, 120-134.

Dryden, W. (2012). Dealing with procrastination: The REBT approach and a demonstration session. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 30(4), 264–281.

Ellis, A., & Knaus, W. J. (1977).Overcoming procrastination. New York: Signet Books.

Ferrari, J. R., Johnson, J. L., & McCown, W. G. (1995). Procrastination and task avoidance: Theory, research, and treatment. New York: Springer.

Glick, D. M., & Orsillo, S. M. (2015). An investigation of the efficacy of acceptance-based behavioral therapy for academic procrastination. Journal of Experi-mental Psychology: General, 144(2), 400-409.

Glick, D. M., Millstein, D. J., & Orsillo, S. M. (2014).A preliminary investigation of the role of psycho-logical inflexibility in academic procrastination. Journal of Contextual Behavioral Science, 3, 81-88.

Hayes, S. C., & Strosahl, K. D. (2004). A Practical guide to acceptance and commitment therapy. NY: Springer.

Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (1999). Acceptance and Commitment Therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford Press.

Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (2012).Acceptance and commitment therapy: The process and practice of mindful change (2nd ed.). New York, NY, USA: Guilford Press.

Hayes, S. C., Wilson, K. G., Gifford, E. V., Follette, V. M., & Strosahl, K. (1996). Experiential avoidance and behavioral disorders: A functional dimen-sional approach to diagnosis and treatment. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64(6), 1152-1168.

Patry, D. A., Blanchard, C. M., & Mask, L. (2007). Measuring university students' regulatory coping styles: Planned breathers or avoidance? Leisure Sciences, 29, 247–265.

Pychyl, T. A., Lee, J. M., Thibodeau, R., & Blunt, A. (2000). Five days of emotion: An experience sam-pling study of undergraduate student procrastination. Journal of Social Behavior & Personality, 15(5), 239-254.

Rabin, L. A., Fogel, J., & Nutter-Upham, K. E. (2010). Academic procrastination in college students: The role of self-reported executive function. Journal of Clinical and Experimental Neuro-psychology, 33(3), 344-357.

Senécal, C., Koestner, R., & Vallerand, R. J. (1995) Self-regulation and academic procrastination. Journal of Social Psychology, 135(5), 607-619.

Sirois, F., & Pychyl, T. (2013). Procrastination and the
priority of short-term mood regulation: conse-quences for future self. Social and Personality Psychology Compass, 7, 115-127.

Solomon, L. J., & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: Frequency and cognitive-behavioral correlates. Journal of Counseling Psychology, 31(4), 503-509.

Steel, P., Brothen, T., & Wambach, C. (2001). Procrastination and personality, performance, and mood. Personality and Individual Differences, 30, 95-106.

Wang, S., Zhou, Y., Yu, S., Ran, L., Liu, X., & Chen, Y. (2015). Acceptance and commitment therapy and cognitive-behavioral therapy as treatment of academic procrastination: A randomized con-trolled group session. Research on Social Work Practice.Published before print: doi: 10.1177/ 1049731515577890

Watson, D. C. (2001). Procrastination and the five-factor model: A facet level analysis. Personality and Individual Differences, 35, 1401–1418.

Wesley, J. C. (1994).Effects of ability, high school achievement, and procrastinatory behavior on college performance. Educational and Psycho-logical Mea-surement, 54, 404-408.

Ziesat, H. A., Rosenthal, T. L., & White, G. M. (1978). Behavioral self-control in treating procrastination in studying. Psychological Reports, 42, 59-69.