بررسی تطبیقی مفهوم سلوک در رمان سیذارتا و حکایت شیخ صنعان

محورهای موضوعی : اسطوره

اسحاق طغیانی ¹ , زهره مشاوری ²

1 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
2 - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

تاریخ دریافت : 1394/03/03 تاریخ پذیرش : 1394/03/03 تاریخ انتشار : 1393/01/01

کلید واژه: داستان, ادبیات تطبیقی, سلوک, سیذارتا, شیخ صنعان,

چکیده مقاله :

در میان آثار ادبی جهان ویژگی های مشترکی می توان یافت که گاه به سبب اقتباس و گاه به دلیل دنبال نمودن الگوهای مشترک بشری پدید آمده اند. جست وجوی کمال و سلوک برای رسیدن به آن نیز از جمله مفاهیم مشترک در آثار ادبی ملت‌ها و فرهنگ‌های مختلف است. میان داستان سیذارتا اثر هرمان هسه، نویسندة معاصر آلمانی، و حکایت شیخ صنعان در منطق الطیر عطار، شاعر و عارف قرن ششم هجری، نیز شباهت های قابل توجهی در این زمینه وجود دارد. در این مقاله ضمن اشاره به شباهت ها و تفاوت های دو اثر در حوزه مفاهیم، کنش های شخصیت ها تحلیل می کنیم و نشان می دهیم که در هر دو اثر، شخصیت اصلی در جست وجوی کمال به سیروسلوک می‌پردازد و با طی مراحلی که عشق زمینی مهمترین آنها است، از خویشتن خویش رها و به کمال نزدیک می شود.

چکیده انگلیسی:

There are common grounds in the world's great literary works which have their roots in adaption or following common patterns. “Suluk” (spiritual journey) and struggle towards perfection are instances of these common grounds. There are remarkable similarity between the story of Sheikh Sanān, composed by Farīdad-Dīn Attār (1145 –1221) in Mantiq-ut-Tayr, and Siddhartha, a novel written by Hermann Hesse, the German contemporary poet and novelist. Referring to the similarities and differences between these works, and by analyzing the actions of characters, the present article shows that the main characters in both works are trying to reach perfection through suluk, in which worldly love is one of the important parts of this spiritual journey

منابع و مأخذ:

کتابنامه
اخوت، احمد. 1467 . دستور زبان داستا . ن تهران: نشر فردا.
الیاده، میرچا. 1479 . چشم اندازهای اسطور.ه ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
1486 . شمنیس . م ترجمة محمدکاظم مهاجری. چ 9. تهران: ادیان. .
ریتر، هلموت. 1488 . دریای جا . ن ترجمة عباس زریاب خویی. چ 4. تهران:الهدی.
ستاری، جلال. 1481 . پژوهشی در قصة شیخ صنعان و دختر ترس.ا چ 9. تهران:مرکز.
اسطورة فراموشی و « مأخذ داستان شیخ صنعان « . شایگان فر، حمیدرضا. 1486. فصلنامة علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهر.ا ش 64 .»» تذکر
عطار نیشابوری، فریدالدین محمدبن ابراهیم. 1484 . منطق الطی . ر مقدمه، تصحیح وتعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
فروزانفر، بدیع الزمان. 1463 . شرح احوال و نقد آثار شیخ فریدالدین عطار
نیشابور . ی چ 9. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
کزّازی، میرجلال الدین. 1467 . پارسا و ترس.ا تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
گلن، جری. 1464 . نگاهی دیگر بر آثار برجسته هرمان هس . ه ترجمة سپیدهعندلیب. تهران: نقطه.
گوهرین، سیدصادق. 1474 . شیخ صنعا . ن چ 10 . تهران: امیرکبیر.
نادری، نامدار. 1463 . آتمن و برهم . ن تهران: پاسارگاد.
نجفی، رضا. 1487 . شناختی از هرمان هس . ه تهران: کاروان.
هسه، هرمان. 1478 . سیذارت.ا ترجمة پرویز داریوش. چ 4. تهران: اساطیر.

 

English sources
Hesse, H. 1922. Siddhartha. 12th edition. Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Oxford. 2010.
Lochtefeld J.G., 2001. The Illustrated Encyclopedia of Hinduism. Vol. 1: A-M. Rosen Publishing Group. pp. 69.
Lochtefeld, J.G. 2001. The Illustrated Encyclopedia of Hinduism. Vol. 2: N-Z. Rosen Publishing Group. Pp 639.
Olesch, G.; A. Dreher; A. Coulter; S. Langer; S. Chaichenets. 2008. Siddhartha An Indian Tale. The Project Gutenberg EBook. The Internet Archive. Presidio. San Francisco.
Pfister, M. 1991. The theory and analysis of drama. Cambridge University Press.

References
‘Attār Neishābouri, Farid-oddin Mohammad Ebrāhim. (2004/1383SH). Manteq-ottayr. Ed. by MohammadRezā Shafiꞌi-e Kadkani. Tehran: Sokhan.
Eliad, Mircea. (1983/1362SH). Cheshmandāz-hā-ye Ostoureh (Aspects du mythe). Tr. Jalāl Sattāri. Tehran: Tous.
Eliade, Mircea. (2008/1387SH). Shamanism (shamanism: archaic technigues of ecstasy). Tr.By M. Kazem Mohājeri. 2nd ed. Tehran: Adiān.
Forouzānfar, Badi'-ozzamān. (1995/1374SH). Shar'h-e ahvāl o naqd-e āsār-e Sheikh farid-oddin Attār-e Neishābouri. 2nd ed. Tehran: Anjoman-e āsār o mafākher-e farhangi.
Glenn, Jerry. (1994/1373SH). Negāhi digar bar āsār-e barjaste-ye Herman Hesse (Hermann Hesse،s short fiction). Tr. by Sepideh Andalib. Tehran: Noqteh.
Gowharin, S. Sādeq. (1984/1363SH). Sheikh-e San’ān. 10th ed. Tehran: Amirkabir.
Hesse, Hermann. (1989/1368SH). Sizārtā. (siddhartha). Tr. by Parviz Dārioush. 3rd ed. Tehran: Asātir.
Kazzāzi, Mirjalāl-oddin. (1997/1376SH). Pārsā o tarsā. Tehran: University of Allāmeh Tabātabāei.
Nāderi, Nāmdār. (1995/1374SH). Ātman o berahman. Tehran: Pāsārgād.
Najafi, Rezā. (2007/1386SH). Shenākhti az Hermann Hesse. Tehran: Kārevān.
Okhovvat, Ahmad. (1997/1376SH). Dastour-e zabān-e dāstān. Tehran: Fardā.
Ritter, Helmut. (2009/1388SH). Daryā-ye jān. (Das meer der seele: mensch, welt und gott in den geschichten des FariduddinAttar). Tr. By 'Abbas-e
Sattāri, Jalāl. (2002/1381SH). Pazhouheshi dar qesse-ye Sheikh-e San’ān o dokhtar-e tarsā. 2nd ed. Tehran: Markaz.
Shāyegānfar, Hamidrezā. (2008/1387SH). “Ma’khaz-e dāstān-e Sheikh-e San’ān ‘Ostoure-ye farāmoushi o tazakor’”, The Journal of University of Al-zahrā. No. 73.