تحلیل عنصر روشنی و تاریکی در اشعار آدونیس با رویکرد عرفانی

محورهای موضوعی : اسطوره

سبیکه اسفندیار ¹ (دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان)
رضا رضایی ² (استادیار زبان و ادبیات عرب دانشگاه سیستان و بلوچستان)

تاریخ دریافت : 1397/11/27 تاریخ پذیرش : 1398/11/12 تاریخ انتشار : 1399/02/01

کلید واژه: وحدت, آدونیس, جنون, روشنی و تاریکی, شناخت انسان,

چکیده مقاله :

بررسی اشعار آدونیس نشان می‌دهد که امور متضاد در تفکّر و اندیشه‌های او از جایگاه ویژه و والایی برخوردار است؛ به حدّی که در انتقال مفاهیم نو و مورد نظر شاعر نقشی اساسی دارد. یکی از مهم‌ترین این عناصر که با بسامد بالا در اشعار آدونیس دیده می‌شود، عنصر روشنی و تاریکی است. این پژوهش با روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی دو عنصر متضاد و پرکاربرد روشنی و تاریکی در اشعار آدونیس با تکیه بر تحلیل‌های عرفانی، پرداخته است تا نگاه ویژۀ آدونیس را به طبیعت و اشیاء بکاود و جنبه‌هایی از تفکّرات متعالی در اشعار او را آشکار کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که علاوه بر مفاهیمی چون خیر و شرّ، جهان ظاهر و جهان باطن، هدایت و ضلالت و... که این دو عنصر در این مفاهیم بازتاب می‌یابند، مهم‌ترین کاربرد آدونیس از روشنی و تاریکی، رها شدن از سرشت ذاتی این دو و لزوم همراهی تاریکی با روشنایی برای رسیدن به نقطه‌ای است که در آن همۀ عناصر متضاد و کثرات به وحدت بدل می‌شوند. آدونیس برای رسیدن به این هدف، پرده‌های ظاهری و مادّی اشیاء را کنار می‌زند و با تکیه بر مفهومی ویژه به نام جنون عریانی حقیقت و شناخت انسان از کنه هستی را موجب می‌شود.

چکیده انگلیسی:

An examination of Adunis' poems shows that the contrary opposites have a special status in his thinking; they play a crucial role in conveying the poet's new and favored concepts. One of the most important oppositions, which is found at high frequency in his poems, is the opposition of light and darkness. By using analytical-descriptive method, the present article attempts to evaluate two opposite and commonly used concepts of light and darkness in Adunis's poems based on mystical analysis. In this way, Adunis' special view about the nature and objects becomes clear, revealing aspects of the mystical thoughts in his poetry. The results show that concepts such as good and evil, inward and outward worlds, guidance and deviation are reflected in these two concepts. According to Adunis, one must abandon the intrinsic nature of them and unite darkness with light and reach a point where all opposing elements and multiples are united. To achieve this goal, the poet puts away material things and relies on a particular concept called "madness", and in this way, reveals the Truth and provides the knowledge of the ultimate nature of being.  

منابع و مأخذ:

قرآن‌ کریم.

آدونیس، علی احمد سعید. 1988. احتفاء بالأشیاء الغامضة الواضحه. بیروت: دارالاداب للنشر و التوزیع.

ـــــــــــــــــــــــــ . 1978م. زمن الشعر. بیروت: دارالعودة.

ـــــــــــــــــــــــــ . 1979م. مقدمة للشعر العربی. چ2. بیروت: دارالعودة.

ــــــــــــــــــــــــــ . 1985م. سیاسة الشعر، دراسات فی الشعریةالعربیةالمعاصرة. چ1. بیروت: دارلآداب.

ـــــــــــــــــــــــــ . 1988م. الأعمال الشعریة الکاملة. بیروت: دارالعودة.

ــــــــــــــــــــــــــ 1992م. الصوفیه و السورئالیته. چ1. بیروت: دارالساقی با همکاری یونسکو.

ـــــــــــــــــــــــــ . 2006م. فهرس لأعمال الریح. الطبعة الثانیة. بیروت: بدایات للطباعة و النشر و التوزیع.

ــــــــــــــــــــــــــ . 2008م. ورّاق یبیع کتب النجوم. الطبعة الاولی. بیروت: دارالساقی.

ــــــــــــــــــــــــــ . 1388. ستاره‌ها در دست. گردآوری تحقیق و ترجمۀ موسی اسوار. تهران: سخن.

امینی، ادریس. 1394. «عرفان سوررئالیزه: خوانشِ سکولار سنت عرفانی در شعر ادونیس (تحلیل بینامتنی شعر «تحولات عاشق»)». فصلنامة تخصصی نقد ادبی. س7. ش29. صص116ـ93.

حیده، عبدالحمید. 1980م. الاتجاهات الجدیدة فی الشعر العربی المعاصر. چ1. بیروت: مؤسسۀ نوفل.

رضایی‌نیا، عبدالرضا. 1378. کارنامة باد. ترجمۀ فهرس لأعمال الریح. تهران: مرکز.

عباس، احسان. 1978م. اتجاهات الشعر العربی. کویت (المجلس الوطنی للثقافة): عالم المعرفه.

عرب، عباس. 1383. آدونیس در عرصۀ شعر و نقد معاصر عرب. چ1. مشهد: دانشگاه فردوسی.

عطار نیشابوری، فریدالدین محمدبن ابراهیم. 1386. مصیبت‌نامه. با مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی‌کدکنی. تهران: سخن.

علی‌محمدی، علی و فرزانه سیّدبابک. 1391. «اسطوره در شعر آدونیس و شاملو». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. دوره8. ش 29. صص 70-41.

فرامرز فراملکی، احد. 1376. «درآمدی بر دین‌شناسی یونگ». مجلۀ قبسات. ش5 و6. صص153ـ140.

محمدمنصور، ابراهیم. 1420ق. شعر و تصوف. البعة الاولی. قاهره: دارالامین.

مروه، حسین. 1965م. دراسات نقدیه فی ضوء المنهج الواقعی. بیروت: مکتبة المعارف.

مؤذنی، علی‌محمد و سبیکه اسفندیار. 1389. «بررسی ابعاد شخصیت دیوانه در مصیبت‌نامه (دیوانگان در مقام عارفان نه عقلاء مجانین)». فصلنامة دانش. مرکز تحقیقات ایران و پاکستان. ش100. صص 174ـ147.

مقدّسی، ابوالحسن امین و مهدیه قیصری. 1397. «واکاوی کارکرد رؤیا در سروده‌های آدونیس». فصلنامة ادب عربی. س10. ش2. صص20-1.

نیشاوی، نسیب. 1980م. مدخل الی دراسة المدارس فی الشعر العربی المعاصر. طبعة الاولی. دمشق: خود مؤلف.

عین‌القضات همدانی. 1362. نامه‌های عین‌القضات. به کوشش علی‌نقی منزوی. تهران: منوچهری.

یوسف سامی، الیوسف. 1980م. الشعر العربی المعاصر. چ1. دمشق: اتحاد الکتاب العرب.

 

Refrences

The Holy Qorān.

Adonis, Alī Ahmad Sa'īd. (1988). Al-Ghamzadeh . Beyrūt: Dār al-ādāb lel-naser vaal-tozī.

ــــــــــــــــــــــــــــ . (1978 ) Poem. Beyrūt: Dar al-'Audī.

ـــــــــــــــــــــــــــ (1979) Introduction by Lalshar al-Arabi. 2^ed ed. Beyrūt: Dar al-'Audī.

ــــــــــــــــــــــــــــ ( 1985) The politics of al-Sha'īr, īn al-Sha'ari al-Arabiya al-contemporary. 1^st ed. Beyrūt: Dār al-Adāb.

ـــــــــــــــــــــــــــ. ( 1988) Practical Al-Shari'ah Al-Kamali. Beyrūt: Dār al-'Audī.

ــــــــــــــــــــــــــ  ( 1992) Al-Sufi and Al-Surreality. 1^st ed. Beyrūt: Dar al-Sāqī īn collaboration with UNESCO.

 ـــــــــــــــــــــــــ (2006) Functional Floors. Alphabetically. Beyrūt: Talebān and -al-Nusra and al-Tawzīyyah.

ــــــــــــــــــــــــــ(2008) Sheet of Al-Yunjum. 1^st ed. Beyrūt: Dar -al- Sāqī.

ــــــــــــــــــــــــــ. ( 2009/1388SH) Stars in hand. Collecting the research and translation of Mūsā Aswār. Tehrān: soxan.

Alī Mohammadī, Alī & Farzāne Seyyed Bābak.(2012/1391SH). "Myth in Adonis and Shamlow's Poetry". Mystical Literature and Mythology Quarterly Islamic Azad University, South Tehran Branch. Year. 8. No. 29. Pp. 41-70.

Amīnī, Edrīs. (2015/1394SH). "Surrealistic Mysticism: The Secular Reading of the Mystical Tradition in Adonis's Poetry (Intertextual Analysis of the Poetry of Lovers"). Special Journal of Literary Criticism.year 7.no. 29. P.p. 93-113

Abbās, Ehsān. (1978) Al-Shaar Al-Arabi's accusations. Koveyt (Al-Quwain al-Majlis): 'AlaM al-ma'rafe.

Arab, Abbās. ( 2004/1383SH). Adonis in Contemporary Arab Poetry and Criticism. 1^st ed. Mašhad: Ferdowsī University.

Attār Neyšābūrī, Farīd al-dīn Mohammad Ibn-e Ebrāhīm.(2007/1386SH) mosībat-nāme. A disaster. With the introduction, correction and suspensions of Mohammad Rezā šafī’ī Kadkanī. Tehrān: soxan.

 Bahā valad, Xatībī Balxī.(1993/1372SH) ma'āref. by the efforts of  Badī’ al-zamān Forūzānfar. Tehrān: Ketāb-Xāne-ye Tahourī.

Esfandīyār, Sabīkīye (2010/1389SH). “Onsor-e Qāleb-e Dard dar Mosībāt-nāme, yekī az Moxtasāt-e Sabkī-ye erfān-e Attār". Māh-nāme-ye Taxassosī-ye sabk šenāsī-ye Nazm va nasr-e Fārsī(Bahār-e Adab) No. 10. Pp. 207-228.

Eynolqozzāt Hamedānī. )1983/1362SH). Letters of the Prophet. Isolated by the efforts of Alī Naqī Monzavī. Tehrān: Manoučehrī.

Farāmarz Farā-malekī, Ahad. (1997/ 1376). "Introduction to Jung's Theology". Magazine of Qebsat. No. 5 & 6. Pp. 140-153.

Forūzān-far, Badīˈal-zāmān (1982/1361SH). Traditions of Masnavi. 3^th ed. Tehrān: Amīr Kabīr.

Haydā, Abdol Hamīd. (1980) Contemporary prayers in contemporary Arabic. 1 ^st  ed. Beyrūt: The Nobel Foundation.

Jorjānī, Abdol-qāder(1979) Asrār al-balāqe. With the effort of  Hellmut Ritter.2^ed ed. Damešq: vezārat al-Ma’āref.

Marveh, Hossein. (1965) Cash on hand at al-Manhaj al-Waqa'i. Beyrūt: maktabatl-ma'āref.

Mohammad Mansūr, Ābrāhām. (1999/1420AH)  Poetry and Sufism.1^sted. Qāhereh: Dār al-amīn.

Moqaddasī, Abolhasan Amīn, & Mahdīyeh Qeysarī.(2018-1397SH). "An Analysis of the Dream Function in Adonis's Poems". Journal of Arabic Literature. Year 10. No. 2. Pp. 1-20.

Moa'zenī, Alī Mohammad & Sabīkīye Esfandīyār.(2010/1389SH). "Investigating the Dimensions of Crazy Personality in Tragedy (Madmen as Mystics, Not Rationalists)". Knowledge Quarterly. Iran-Pakistan Research Center. No. 100. Pp.147-174.

Nišāvī, nasīb. (1980) Entries for contemporary al-madrassi in contemporary al-sharia. Alawali class.1^st ed. Damešq: Author himself.

Rezāī nīyā, Abdol-rezā(1999/1378SH). Wind Record. Translation of the Pharahs of the Oratory. Tehran: Markaz

Yūsef Sāmī. Al-yūsef. (1980) Contemporary al-Shaar al-Arab. 1^st ed. Damešq: Alliance of Arabs.