تحلیل عنصر روشنی و تاریکی در اشعار آدونیس با رویکرد عرفانی

الموضوعات :

سبیکه اسفندیار ¹ , رضا رضایی ²

1 - دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
2 - استادیار زبان و ادبیات عرب دانشگاه سیستان و بلوچستان

تاريخ الإرسال : 11 السبت , جمادى الثانية, 1440 تاريخ التأكيد : 07 السبت , جمادى الثانية, 1441 تاريخ الإصدار : 27 الإثنين , شعبان, 1441

الکلمات المفتاحية: وحدت, آدونیس, جنون, روشنی و تاریکی, شناخت انسان,

ملخص المقالة :

بررسی اشعار آدونیس نشان می‌دهد که امور متضاد در تفکّر و اندیشه‌های او از جایگاه ویژه و والایی برخوردار است؛ به حدّی که در انتقال مفاهیم نو و مورد نظر شاعر نقشی اساسی دارد. یکی از مهم‌ترین این عناصر که با بسامد بالا در اشعار آدونیس دیده می‌شود، عنصر روشنی و تاریکی است. این پژوهش با روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی دو عنصر متضاد و پرکاربرد روشنی و تاریکی در اشعار آدونیس با تکیه بر تحلیل‌های عرفانی، پرداخته است تا نگاه ویژۀ آدونیس را به طبیعت و اشیاء بکاود و جنبه‌هایی از تفکّرات متعالی در اشعار او را آشکار کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که علاوه بر مفاهیمی چون خیر و شرّ، جهان ظاهر و جهان باطن، هدایت و ضلالت و... که این دو عنصر در این مفاهیم بازتاب می‌یابند، مهم‌ترین کاربرد آدونیس از روشنی و تاریکی، رها شدن از سرشت ذاتی این دو و لزوم همراهی تاریکی با روشنایی برای رسیدن به نقطه‌ای است که در آن همۀ عناصر متضاد و کثرات به وحدت بدل می‌شوند. آدونیس برای رسیدن به این هدف، پرده‌های ظاهری و مادّی اشیاء را کنار می‌زند و با تکیه بر مفهومی ویژه به نام جنون عریانی حقیقت و شناخت انسان از کنه هستی را موجب می‌شود.

المصادر:

قرآن‌ کریم.

آدونیس، علی احمد سعید. 1988. احتفاء بالأشیاء الغامضة الواضحه. بیروت: دارالاداب للنشر و التوزیع.

ـــــــــــــــــــــــــ . 1978م. زمن الشعر. بیروت: دارالعودة.

ـــــــــــــــــــــــــ . 1979م. مقدمة للشعر العربی. چ2. بیروت: دارالعودة.

ــــــــــــــــــــــــــ . 1985م. سیاسة الشعر، دراسات فی الشعریةالعربیةالمعاصرة. چ1. بیروت: دارلآداب.

ـــــــــــــــــــــــــ . 1988م. الأعمال الشعریة الکاملة. بیروت: دارالعودة.

ــــــــــــــــــــــــــ 1992م. الصوفیه و السورئالیته. چ1. بیروت: دارالساقی با همکاری یونسکو.

ـــــــــــــــــــــــــ . 2006م. فهرس لأعمال الریح. الطبعة الثانیة. بیروت: بدایات للطباعة و النشر و التوزیع.

ــــــــــــــــــــــــــ . 2008م. ورّاق یبیع کتب النجوم. الطبعة الاولی. بیروت: دارالساقی.

ــــــــــــــــــــــــــ . 1388. ستاره‌ها در دست. گردآوری تحقیق و ترجمۀ موسی اسوار. تهران: سخن.

امینی، ادریس. 1394. «عرفان سوررئالیزه: خوانشِ سکولار سنت عرفانی در شعر ادونیس (تحلیل بینامتنی شعر «تحولات عاشق»)». فصلنامة تخصصی نقد ادبی. س7. ش29. صص116ـ93.

حیده، عبدالحمید. 1980م. الاتجاهات الجدیدة فی الشعر العربی المعاصر. چ1. بیروت: مؤسسۀ نوفل.

رضایی‌نیا، عبدالرضا. 1378. کارنامة باد. ترجمۀ فهرس لأعمال الریح. تهران: مرکز.

عباس، احسان. 1978م. اتجاهات الشعر العربی. کویت (المجلس الوطنی للثقافة): عالم المعرفه.

عرب، عباس. 1383. آدونیس در عرصۀ شعر و نقد معاصر عرب. چ1. مشهد: دانشگاه فردوسی.

عطار نیشابوری، فریدالدین محمدبن ابراهیم. 1386. مصیبت‌نامه. با مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی‌کدکنی. تهران: سخن.

علی‌محمدی، علی و فرزانه سیّدبابک. 1391. «اسطوره در شعر آدونیس و شاملو». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. دوره8. ش 29. صص 70-41.

فرامرز فراملکی، احد. 1376. «درآمدی بر دین‌شناسی یونگ». مجلۀ قبسات. ش5 و6. صص153ـ140.

محمدمنصور، ابراهیم. 1420ق. شعر و تصوف. البعة الاولی. قاهره: دارالامین.

مروه، حسین. 1965م. دراسات نقدیه فی ضوء المنهج الواقعی. بیروت: مکتبة المعارف.

مؤذنی، علی‌محمد و سبیکه اسفندیار. 1389. «بررسی ابعاد شخصیت دیوانه در مصیبت‌نامه (دیوانگان در مقام عارفان نه عقلاء مجانین)». فصلنامة دانش. مرکز تحقیقات ایران و پاکستان. ش100. صص 174ـ147.

مقدّسی، ابوالحسن امین و مهدیه قیصری. 1397. «واکاوی کارکرد رؤیا در سروده‌های آدونیس». فصلنامة ادب عربی. س10. ش2. صص20-1.

نیشاوی، نسیب. 1980م. مدخل الی دراسة المدارس فی الشعر العربی المعاصر. طبعة الاولی. دمشق: خود مؤلف.

عین‌القضات همدانی. 1362. نامه‌های عین‌القضات. به کوشش علی‌نقی منزوی. تهران: منوچهری.

یوسف سامی، الیوسف. 1980م. الشعر العربی المعاصر. چ1. دمشق: اتحاد الکتاب العرب.

 

Refrences

The Holy Qorān.

Adonis, Alī Ahmad Sa'īd. (1988). Al-Ghamzadeh . Beyrūt: Dār al-ādāb lel-naser vaal-tozī.

ــــــــــــــــــــــــــــ . (1978 ) Poem. Beyrūt: Dar al-'Audī.

ـــــــــــــــــــــــــــ (1979) Introduction by Lalshar al-Arabi. 2^ed ed. Beyrūt: Dar al-'Audī.

ــــــــــــــــــــــــــــ ( 1985) The politics of al-Sha'īr, īn al-Sha'ari al-Arabiya al-contemporary. 1^st ed. Beyrūt: Dār al-Adāb.

ـــــــــــــــــــــــــــ. ( 1988) Practical Al-Shari'ah Al-Kamali. Beyrūt: Dār al-'Audī.

ــــــــــــــــــــــــــ  ( 1992) Al-Sufi and Al-Surreality. 1^st ed. Beyrūt: Dar al-Sāqī īn collaboration with UNESCO.

 ـــــــــــــــــــــــــ (2006) Functional Floors. Alphabetically. Beyrūt: Talebān and -al-Nusra and al-Tawzīyyah.

ــــــــــــــــــــــــــ(2008) Sheet of Al-Yunjum. 1^st ed. Beyrūt: Dar -al- Sāqī.

ــــــــــــــــــــــــــ. ( 2009/1388SH) Stars in hand. Collecting the research and translation of Mūsā Aswār. Tehrān: soxan.

Alī Mohammadī, Alī & Farzāne Seyyed Bābak.(2012/1391SH). "Myth in Adonis and Shamlow's Poetry". Mystical Literature and Mythology Quarterly Islamic Azad University, South Tehran Branch. Year. 8. No. 29. Pp. 41-70.

Amīnī, Edrīs. (2015/1394SH). "Surrealistic Mysticism: The Secular Reading of the Mystical Tradition in Adonis's Poetry (Intertextual Analysis of the Poetry of Lovers"). Special Journal of Literary Criticism.year 7.no. 29. P.p. 93-113

Abbās, Ehsān. (1978) Al-Shaar Al-Arabi's accusations. Koveyt (Al-Quwain al-Majlis): 'AlaM al-ma'rafe.

Arab, Abbās. ( 2004/1383SH). Adonis in Contemporary Arab Poetry and Criticism. 1^st ed. Mašhad: Ferdowsī University.

Attār Neyšābūrī, Farīd al-dīn Mohammad Ibn-e Ebrāhīm.(2007/1386SH) mosībat-nāme. A disaster. With the introduction, correction and suspensions of Mohammad Rezā šafī’ī Kadkanī. Tehrān: soxan.

 Bahā valad, Xatībī Balxī.(1993/1372SH) ma'āref. by the efforts of  Badī’ al-zamān Forūzānfar. Tehrān: Ketāb-Xāne-ye Tahourī.

Esfandīyār, Sabīkīye (2010/1389SH). “Onsor-e Qāleb-e Dard dar Mosībāt-nāme, yekī az Moxtasāt-e Sabkī-ye erfān-e Attār". Māh-nāme-ye Taxassosī-ye sabk šenāsī-ye Nazm va nasr-e Fārsī(Bahār-e Adab) No. 10. Pp. 207-228.

Eynolqozzāt Hamedānī. )1983/1362SH). Letters of the Prophet. Isolated by the efforts of Alī Naqī Monzavī. Tehrān: Manoučehrī.

Farāmarz Farā-malekī, Ahad. (1997/ 1376). "Introduction to Jung's Theology". Magazine of Qebsat. No. 5 & 6. Pp. 140-153.

Forūzān-far, Badīˈal-zāmān (1982/1361SH). Traditions of Masnavi. 3^th ed. Tehrān: Amīr Kabīr.

Haydā, Abdol Hamīd. (1980) Contemporary prayers in contemporary Arabic. 1 ^st  ed. Beyrūt: The Nobel Foundation.

Jorjānī, Abdol-qāder(1979) Asrār al-balāqe. With the effort of  Hellmut Ritter.2^ed ed. Damešq: vezārat al-Ma’āref.

Marveh, Hossein. (1965) Cash on hand at al-Manhaj al-Waqa'i. Beyrūt: maktabatl-ma'āref.

Mohammad Mansūr, Ābrāhām. (1999/1420AH)  Poetry and Sufism.1^sted. Qāhereh: Dār al-amīn.

Moqaddasī, Abolhasan Amīn, & Mahdīyeh Qeysarī.(2018-1397SH). "An Analysis of the Dream Function in Adonis's Poems". Journal of Arabic Literature. Year 10. No. 2. Pp. 1-20.

Moa'zenī, Alī Mohammad & Sabīkīye Esfandīyār.(2010/1389SH). "Investigating the Dimensions of Crazy Personality in Tragedy (Madmen as Mystics, Not Rationalists)". Knowledge Quarterly. Iran-Pakistan Research Center. No. 100. Pp.147-174.

Nišāvī, nasīb. (1980) Entries for contemporary al-madrassi in contemporary al-sharia. Alawali class.1^st ed. Damešq: Author himself.

Rezāī nīyā, Abdol-rezā(1999/1378SH). Wind Record. Translation of the Pharahs of the Oratory. Tehran: Markaz

Yūsef Sāmī. Al-yūsef. (1980) Contemporary al-Shaar al-Arab. 1^st ed. Damešq: Alliance of Arabs.