مقایسه کهن‌الگوی مرگ و نوزایی در آثار شفیعی‌کدکنی و بدیع صقور
محورهای موضوعی : اسطورهغلامرضا پیروز 1 , پری ناز باقری 2
1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
2 - دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
کلید واژه: ادبیات تطبیقی, شفیعی‌کدکنی, بدیع صقور, کهن‌الگوی مرگ و نوزایی, نقد اسطورهشناختی,
چکیده مقاله :
کهن‌الگوها از اعماق ناخودآگاه جمعی بشر نشأت می‌گیرند و این امر موجب شده در ذهن و روان بشر اسطوره‌ای فراتر از مرزهای جغرافیایی، جریان و سریان پیدا کند. در مقالة پیش رو سعی شده است بر اساس روش تحلیلی ـ تطبیقی، کهن‌الگوی مرگ و نوزایی در دو مجموعة فارسی و عربی معاصر، بگذار کبوتر بخوابد سرودة بدیع صقور، شاعر سوری و مجموعة در ستایش کبوترها از شفیعی‌کدکنی نقد و بررسی گردد. رهاورد این جستار تبیین شباهت‌ها و برخی تمایزات قابل تأمّل در موضوع کهن‌الگوی مرگ و نوزایی در دو اثر مذکور است. موضوع مرگ و نوزایی در این دو مجموعه به سه شکل قابل ردیابی است؛ الف: رویکرد شاعر به موضوع مرگ بیشتر از توجه وی به مفهوم نوزایی است. ب: مرگ و نوزایی به شکل متعادل رخ می‌نماید. ج: میزان توجه به مفهوم نوزایی بیش از توجه به موضوع مرگ است. مهم‌ترین نتایج این پژوهش عبارتند از: بیشتر شعرهای این دو مجموعه بر تعادل میان موضوع مرگ و نوزایی استوار هستند؛ البته توجه به مرگ در شعر بدیع صقور چشمگیرتر است و شفیعی‌کدکنی در اشعارش بر موضوع نوزایی تأکید می‌ورزد.
Archetypes are rooted in the depths of collective unconsciousness; some of them, beyond the geographical boundaries, are present in the minds of all men. The present article, by using analytical-comparative method, attempts to exmine "the archetype of death and rebirth" in the poems let the Pigeon sleep by Syrian poet, Badi Saqour and in the Praise of Pigeons by M.R. Shafiei Kadkani. The issue of death and rebirth in these poems can be studied in three ways: a: The poet's focus is more on the subject of death. b: Death and rebirth occur in a balanced manner. c: More attention is paid to the subject of rebirth. The most important findings of this study are as follows: Many of the poems in these two collections are based on the balance between death and rebirth. In other his poems, Badi Saqour focuses more on death; but, Shafiei Kadkani emphasizes more on the issue of rebirth.
اعتمادی، حسین، ناهده فوزی و مهرداد آقائی. ۱۳۹۸. «بررسی تطبیقی عارفانه‌های عاشقانة عبدالوهاب البیاتی و سهراب سپهری». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. دورة ۱۵. ش55. صص۸۰-۴۹.
جواری، محمدحسین. 1384. «اسطوره در ادبیات تطبیقی». اسطوره و ادبیات (مجموعه مقالات برگزیدة سومین همایش ادبیات تطبیقی. ش23 و 24. صص51-40.
حامد جابر، یوسف. 1390. «قضایا المکان بین الذاکرة والرؤیا فی شعر (بدیع صّقور)». دراسات فی اللّغةالعربیة و آداب‌ها. فصلیة محکمة. ش۶. صص20-1.
حسینعلی، مریم. 1387. «نقد کهن‌الگویی غزلی از مولانا». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. ش11. صص118-97.
درودگریان، فرهاد. 1393. «تحلیل تولد پیر چنگی در مثنوی مولوی بر اساس نظریة یونگ». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. ش35. صص105-91.
دلاشو، م لوفر. 1366. زبان رمزی قصه‌های پریوار. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
سخنور، جلال. 1369. نقد ادبی معاصر. تهران: رهنما.
سلطان‌بیاد، مریم و محمود‌رضا قربان‌صباغ. 1390. «بررسی قابلیت‌های نقد کهن‌الگو در مطالعات تطبیقی ادبیات: نگاهی گذرا به کهن‌الگوی «سایه» و «سفر قهرمان»». نقد ادبی. ش14. دوره ۴. صص۱۰۳-۷۹.
شریفی، فیض. 1393. شعر زمان ما (16) محمدرضا شفیعی‌کدکنی. تهران: نگاه.
شفیع‌آبادی، عبدالله، شکوه نوابی‌نژاد، جواد اژه‌ای، قدسی احقر، خدیجه آرین، مهدی حسینی بیرجندی و محسن رسولی. 1394. مبانی راهنمایی و مشاوره. تهران: سمت.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. 1388. در ستایش کبوترها. تهران: سخن.
شوقی عبدالجواد رضوان، احمد. 1990. الدرس الادبی المقارن. بیروت: دار العلوم العربیة
صقور، بدیع. 2014. دعوا الحمام ینام. سویدا: دارلیندا للطباعة و النشر التوزیع.
غنیمی هلال، محمد. 1390. ادبیات تطبیقی. ترجمة مرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی. تهران: امیرکبیر.
فرضی، حمید‌رضا و محمدرضا عابدی. 1393. «تحلیل بن‌مایه‌های اساطیری «داستان شهریار بابل با شهریارزاده» در مرزبان‌نامه». نشریة زبان و ادب فارسی. ش330. صص134-113.
فوزی، ناهید، مریم امجد و کبری روشنفکر. 1393. «بررسی شعر محمدرضا شفیعی‌کدکنی و عبدالوهاب البیاتی از منظر ادبیات تطبیقی». فصلنامة پژوهش‌های ادبیات تطبیقی. دوره 2. ش1. صص ۹۷-۷۹.
قره‌باغی، علی‌اصغر. 1383. واژگان و اصطلاحات فرهنگی. تهران: سورة مهر.
کفافی، محمد عبد‌السلام. 1382. ادبیات تطبیقی. ترجمة سیّدحسین سیّدی. مشهد: به‌نشر.
مورنو، آنتونیو.1393. یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمة داریوش مهرجویی. تهران: مرکز.
یاوری، حورا. 1386. روان‌کاوی و ادبیات: دو متن، دو انسان، دو جهان: از بهرام تا راوی بوف‌کور. تهران: سخن.
یونگ، کارل گوستاو. 1368. چهار صورت مثالی. ترجمة پروین فرامرزی. مشهد: آستان قدس رضوی.
ــــــــــــــــــ . 1395. انسان و سمبل‌هایش. ترجمة محمود سلطانیه. تهران: جامی.
Eglish Sources
Bagheri Parinaz, gholamreza Pirooz, Ali Akbar Bagheri khalili. Hasan Goodarzi Lamraski(2018).” A Comparative Study of Romantic Naturalism in Shafiee Khadkani and Badi Saqour”.opcion.especial no.15:657-680
Vickery, john b.(1993). mythencyclopedia of poetry and poetics. Eds. Alex Preminger and t.v.f. brogan. Princeton:Princeton university press
_||_
Eglish Sources
Bagheri Parinaz, gholamreza Pirooz, Ali Akbar Bagheri khalili. Hasan Goodarzi Lamraski(2018).” A Comparative Study of Romantic Naturalism in Shafiee Khadkani and Badi Saqour”.opcion.especial no.15:657-680
Vickery, john b.(1993). mythencyclopedia of poetry and poetics. Eds. Alex Preminger and t.v.f. brogan. Princeton:Princeton university press
References
Delachaux, M. Loeffler (1987/1366SH). Zābane ramzī qessehā-ye parīvār (Symbolic language of parivar tales) Tr. by Jalāl sattārī. Tehrān: Tūs.
Dorūdgarīyān, Farhād (2014/1393SH). “Tahlile tavalod-e pir-e čangī dar masnavi-e mowlavī bar asāse nazriye yūng”. Mystical Literature and Mythology Quarterly Islamic Azad University, South Tehran Branch. No. 35. pp. 91-105.
Eˈtemādī, Hossein & Nāhede Fūzī, Mehrdād Âqāeī.( 2019/ 1398) “Barasī Tatbīqī-ye Ârefāneha-ye šeqāne-ye Abdol vahhāb Al-Bayātī & Sohrāb Sehpehrī. "Myth in Adonis and Shamlow's Poetry". Mystical Literature and Mythology Quarterly Islamic Azad University, South Tehran Branch. Year. 15. No 55. Pp. 49-80
Farzī, Hamīd Rezā & ’ Mohammad Rezā ābedī (2014/1393SH). “Tahlīle bon-māyehā-ye asātīrī: dāstān-e šahrīyār bābel bā šahrīyārzāde dar marzbān-nāme”. Persian language and literature. No. 330, pp.113-134
Fūzī, Nāhīd & Maryam Amjad, & Kobrā Rošanfekr (2014/1393SH). “Barasīye še’re Mohammad Rezā Šafī’ī Kadkanī & Abd al-vahāb Al-Bayātī az manzar-e adabīyāt-e tatbīqī”. Quarterly Journal of Comparative Literature Research, year. 2. No. 1. pp.79-97.
Hāmed Jāber, Yūsef (2011/1390SH). “Masā’el makān beyne hāfeze va ro'yā dar še’re Badia saqūr” (Place issues between memory and vision in poetry Badia saghor). studies in arabic language and literature. vol. 6. Pp. 1-20.
Hossein-Alī, Maryam (2008/1387SH). “Naqd kohan olgū-y- qazalī az mowlānā” Persian Language and Literature Research. No. 11. pp. 97-118
Javārī, Mohammad Hosseīn (2005/1384SH). “Ostūre dar adabīyāt tatbīqī”. ostūre va adabīyāt (collection of articles selected by the third conference on comparative literature. No. 23&24. Pp. 40-51.
Jung, Carl Gustav (1989/1368SH). Čahār sūrat-e mesālī (four archetypes). Tr. by Parvīn Farāmarzī. Mašhad: Āstān Qods Razavī.
_________________ .(2016/1395SH). Ensān va sambol-hā-yaš (Man and his symbols). Tr. by Mahmūd Soltānīyeh. Tehrān: Jāmī
Arabic sources
Kafāfī, Mohammad 'Abd al-Salām (2003/1382SH). Aadbīyāt-e tatbīqī (Comparative litereture). Tr. by Seyyed Hosseīn Seyyedī. Mašhad: beh našr.
Moreno, Antonio. (2014/1393SH). Yūng, xodāyān va ensān-e modern (Jung,Gods and modern man). Tr. by Dārīyūš Mehrjūeī. Tehrān: Markaz.
Qareh-bāqī, Alī Asqar.(2004/1383SH). Vāẑegān va Estelā-hāt-e Farhangī. Tehrān: Sore-ye Mehr.
Qonaymī Helāl, Mohammad. (2011/1390SH). Adabīyāt-e tatbīqī (comparative litereture). Tr. by Mortezā Āyat-alāh-Zāde Šīrāzī. Tehrān: Amīr Kabīr.
Šafī' Ābādī, Abdollāh & Šokūh Navābī nežād. et al. (2015/1394SH). Mabānī-e rāhnamāī va mošāvere. Tehrān: Samt.
Šafi’ī Kadkanī, Mohammad Rezā (2009/1388SH). Dar setāyeš-e kabūtarhā. Tehrān: Soxan.
Saqūr,Badī ‘ (2014). Bogzār kabūtar bexābad ( Let the pigeon sleep). Sūydā: Darlinda Printing and Publishing Distribution.
Šarīfī, Feyz (2014/1393SH). Še’r-e zamān-e mā (16) Mohammad Rezā Šafī’ī kadkanī. Tehrān: Soxan
Soltān-Bīād, Maryam& Mahmūd Rezā Qorbān Sabbāq. (2011/1390SH). “Barrasīye qābelīyat hay-e- naqd kohan olgū dar motāle’āte tatbīqī-ye adabīyāt: negāhī gozarā be kohan olgūy-e sāye vā safar-e qahremān”. Literary critique. Vol. 14. No. 14. pp.79-103.
Šouqī Abd-al-Javād Rezvān, Ahmad. (1990) Comparative literary lesson.Beyrūt: Dar al-Olūm al-Arabīye
Soxanvar, Jalāl (1990/1369SH). Naqd-e adabī-ye mo’āser. Tehrān: Rāh-namā.
Yāvarī, Hūrā (2007/1386SH). Ravānkāvī va adabīyāt: do matn, do ensān, do jahān: az bahrām tā rāvī-ye būf-e koūr. Tehrān: Soxan.
