بازکاوی «چلّه‌نشینی» در ساختار عرفان اسلامی ـ ایرانی
محورهای موضوعی : اسطوره
طاهره کوچکیان
1
,
بهناز پیامنی
2
1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور
2 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور
کلید واژه:
چکیده مقاله :
چلّه‌نشینی یکی از آداب ویژه، برای ارتباط خاصّ با حقیقت یگانه است که با جلوه‌های مشترک و گاه متفاوتی در فرهنگ‌ها و مکاتب عقیدتی و مسلکی در ایران و بخش‌هایی از اروپا و شرق آسیا ظهور و بروز یافته است. هدف از پژوهش حاضر، بازکاوی چلّه و چّله‌نشینی در عرفان شرقی و به‌ویژه عرفان اسلامی است؛ در این راستا به بن‌مایه‌های اجتماعی و تاریخی و ساختارهای فردی و سازمانی آن توجه شده است. ریشۀ چلّه‌نشینی را گونه‌ای اصیل از یکی از رسوم اعتقادی، مذهبی و عرفانی باید به شمار آورد که مقاصدی چون تسخیر عالم ماوراء‌الطبیعه، به خلوت پناه بردن از قیل و قال روزمره، پیراسته شدن از آلایش‌ها، آراسته شدن به صفات متعالی، خالص شدن روح به منظور هماهنگی با روح آفرینش و رسیدن به کمال حقیقی و حقیقت ناب را دنبال می‌کند. بر این اساس چلّه‌نشینی در دو مفهوم عامّ و خاصّ مطرح می‌گردد؛ در مفهوم عامّ، گوشه‌گیری‌های سالکان در ساختارهای اعتقادی، عرفانی و دینی مورد نظر است تا بتوان با توجه به مرز ظریف بین شیوه‌های سلوک، محدوده‌ای مشخص برای چلّه‌نشینی متصوّر شد. چلّه‌نشینی در مفهوم خاصّ، چلّه نشستن در زمان مشخص در خانقاه به منظور دست یافتن به کمال حقیقت است. این پژوهش به روش توصیفی و تاریخی بر اساس منابع کتابخانه‌ای و استناد به منابع کتبی صورت گرفته است.
Chelleh-neshini (worshipping for a forty days period), as one of the special rituals for connection with the Unique Truth (God), has emerged with common and different aspects in the cultures and schools of thought in Iran and parts of Europe and East Asia. The aim of this research is to re-examine chelleh-neshini in Eastern mysticism and especially Islamic mysticism; in this regard, the attention has been paid to its social and historical resources and its individual and organizational structures. Chelleh-neshini should be considered as a religious and mystical ritual that pursues these goals: conquesting the supernatural, retreating in a secluded space, purifying the soul from impurities, acquiring high attributes, purifying the soul in order to harmonize with the spirit of creation and attaining the true perfection and the pure truth. Accordingly, the concept of chelleh-neshini is presented at two levels: general and specific. As a general concept, it refers to seclusion of the mystics based on their mystical, religious and belief foundations. By this way, we can distinguish chelleh-neshini from other methods of suluk (mystical journey). As a specific concept, it refers to sitting at a specific time in Sufi monastery (khanqah) in order to achieve the Truth. This research, by using historical and descriptive method, is based on library resources and written sources.
